Τι “κοινό” έχει ο Ντόναλντ Τραμπ με τον Χίτλερ; Τι εννοεί με τη δήλωση «ενοποιημένο Ράιχ»; Εκεί που ο προμελετημένος, συστηματικός λαϊκισμός συναντά τον ολοκληρωτισμό

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ποιον επιλέγουν οι Αμερικανοί δισεκατομμυριούχοι για την Προεδρία των ΗΠΑ: Άλλοι υποστηρίζουν τον τέως Πρόεδρο Τραμπ και άλλοι τον νυν, Τζο Μπάιντεν

Η πελατειακή σχέση αναπροσαρμόζεται ή τελειώνει; Λίγοι είναι οι διεφθαρμένοι, και πολύ γνωστοί… Αυτούς όμως δεν τους τιμώρησε ποτέ το εκλογικό σώμα…

Τι θα κάνουμε αν η Ουκρανία πέσει και ο Βλαντιμίρ Πούτιν επιτεθεί στην επόμενη χώρα, κι εκείνη αποπειραθεί να αντισταθεί; Tα μείζονα ερωτήματα του ειρηνισμού…

Όταν ο Ντόναλντ Τραμπ δημοσιοποίησε ένα βίντεο που προϊδέαζε για ένα «ενοποιημένο Ράιχ» στην περίπτωση που κερδίσει τις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ – ένα βίντεο που χρειάστηκε σχεδόν μια ολόκληρη μέρα για να το αφαιρέσει, συγκλόνισε τους πάντες το πόσο σοκαριστικό ήταν.

Ο Τραμπ φέρεται να έχει πει στο παρελθόν ότι ο Αδόλφος Χίτλερ έκανε «κάποια καλά πράγματα», μιμούνταν τον αρχηγό των Ναζί αποκαλώντας τους πολιτικούς του αντιπάλους «παράσιτα» και λέγοντας ότι οι μετανάστες «δηλητηριάζουν το αίμα της χώρας μας» , ενώ σχολιάζοντας μια πορεία των υπέρμαχων της “λευκής ανωτερότητας”  στο Σάρλοτσβιλ, υποστήριξε ότι ότι υπάρχουν «πολύ καλοί άνθρωποι και στις δύο πλευρές».

Η σύγκριση Χίτλερ-Τραμπ είναι αμφιλεγόμενη. «Ορισμένοι από τους επικριτές του Τραμπ – συμπεριλαμβανομένης της εκστρατείας του Μπάιντεν – υποστηρίζουν ότι η εμπρηστική ρητορική και η αυταρχική συμπεριφορά του Τραμπ δικαιολογούν τη σύγκριση», έγραψε πρόσφατα ο ιστότοπος Politico.

«Εν τω μεταξύ, οι υπερασπιστές του Τραμπ -και ακόμη και ορισμένοι από τους πιο γνωστούς επικριτές του- υποστηρίζουν ότι η σύγκριση είναι ανιστόρητη και  ότι δεν είναι  πραγματικός φασίστας».

Αυτό το δεύτερο στρατόπεδο περιλαμβάνει τώρα τον Ολλανδό Χενκ ντε Μπεργκ, καθηγητή Γερμανικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο του Σέφιλντ στη Βρετανία. Ο Ολλανδός, του οποίου τα προηγούμενα βιβλία περιλαμβάνουν το Freud’s Theory and Its Use in Literary and Cultural Studies, μόλις δημοσίευσε το «Trump and Hitler: A Comparative Study in Liing».

Σε αυτό, ο Ντε Μπεργκ, συγκρίνει και αντιπαραβάλλει τον Χίτλερ και τον Τραμπ ως καλλιτέχνες πολιτικής περφόρμανς  ως προς το πώς συνδέονται με το αντίστοιχο κοινό τους. Εξετάζει την εργασιακή ηθική των δύο ανδρών, το στυλ διαχείρισης και τον ναρκισσισμό, καθώς και ιδιορρυθμίες όπως το μουστάκι -οδοντόβουρτσα του Χίτλερ και τα απίθανα ξανθά μαλλιά του Τραμπ.

Λαϊκισμός και αυθεντικότητα

Σε μια συνέντευξη στο Zoom από το γραφείο του ο Ντε Μπεργκ  αναφέρει τα λόγια του Αμερικανού κωμικού και ηθοποιού George Burns: «Το πιο σημαντικό πράγμα στην υποκριτική είναι η ειλικρίνεια. Αν μπορείς να την παραποιήσεις, τότε πέτυχες». Και προσθέτει: «Το πιο σημαντικό πράγμα στον λαϊκισμό είναι η αυθεντικότητα. Τη στιγμή που μπορείς να την παραποιήσεις, είσαι μέσα».

• «Προφανώς, υπάρχουν τεράστιες διαφορές», αναγνωρίζει. ο Ντε Μπεργκ. «Ο Χίτλερ ήταν ένας ιδεολογικά αφοσιωμένος αντισημίτης που υποκίνησε τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και ήταν υπεύθυνος για το Ολοκαύτωμα στο οποίο πέθαναν 6 εκατομμύρια Εβραίοι.

«Αλλά μετά κοίταξα τις ρητορικές τους στρατηγικές και τις δημόσιες σχέσεις του και άρχισα να βλέπω πόσο μοιάζουν από πολλές απόψεις. Σκέφτηκα λοιπόν, εντάξει, γιατί να μην κάνω ένα βιβλίο που εξετάζει τον Χίτλερ από την οπτική γωνία του Τραμπ;

• «Τείνουμε να βλέπουμε τον Χίτλερ ως έναν γενοκτονικό μαζικό δολοφόνο, όπως ήταν φυσικά, αλλά όχι τόσο ως λαϊκιστή. Σκέφτηκα ότι κοιτάζοντας τον μέσα από την οπτική του Τραμπ μπορεί να μας βοηθήσει να συλλάβουμε την ιδέα γιατί τόσοι πολλοί άνθρωποι υποστήριξαν πραγματικά τον Χίτλερ και το αντίστροφο».

Πάνω απ’ όλα, υποστηρίζει ο Ντε Μπεργκ, ο Χίτλερ και ο Τραμπ ήταν και είναι καλλιτέχνες πολιτικών περφόρμανς στις οποίες μιλούν μόνο αόριστα για πολιτικές – «Κάντε τη Γερμανία/Αμερική ξανά σπουδαία» – αλλά ξέρουν πώς να τραβούν την προσοχή χρησιμοποιώντας αστεία, προσβολές και ακραία γλώσσα. Σε αυτό διαφέρουν από τον Στάλιν, τον Σοβιετικό δικτάτορα που είχε φτωχό δημόσιο λόγο και προτιμούσε να εργάζεται στα παρασκήνια.

«Οι εξτρεμιστικές τους δηλώσεις έχουν σκοπό να προκαλέσουν αντίδραση και να τους  προβάλλει ο Τύπος. Ο Χίτλερ στην πραγματικότητα γράφει αρκετά ανοιχτά για αυτό στο «Ο Αγών μου» και αυτή είναι φυσικά η πρόκληση: τι κάνεις τότε ως δημοσιογράφος ή ως αντίπαλο πολιτικό κόμμα όταν ο άλλος κάνει αυτές τις ακραίες δηλώσεις;

« Δεν αναφέρεις αυτά τα πράγματα, αλλά μετά οι λαϊκιστές θα πουν ό,τι θέλουν να πουν; Ή μήπως τους αντικρούεις και επισημαίνεις τα ψέματα και τον εξτρεμισμό, αλλά με αυτόν τον τρόπο στρέφεται περισσότερη προσοχή σε όλα όσα υποστηρίζουν;»

Βρείτε αποδιοπομπαίο τράγο 

Ο Ντε Μπεργκ λέει: «Το μεγαλύτερο μέρος του εκλογικού τους σώματος είναι δυσαρεστημένο με το status quo για διάφορους λόγους –παγκοσμιοποίηση, αυτοματοποίηση– επομένως θέλουν να αλλάξουν το σύστημα και εδώ έχουμε έναν αντισυστημικό υποψήφιο που δεν είναι “πολιτικά ορθός”.

• Πολλοί τέτοιοι ψηφοφόροι είναι έτοιμοι να κατηγορήσουν έναν αποδιοπομπαίο τράγο, τον «άλλο».

Ο Χίτλερ κατηγόρησε τους Εβραίους για την ήττα της Γερμανίας στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο. Ο Τραμπ ξεκίνησε την εκστρατεία του το 2015 δαιμονοποιώντας τους μετανάστες από το Μεξικό και συνεχίζει να θέτει μπροστά και στο επίκεντρο την ασφάλεια των συνόρων.

«Υπήρχαν πολλοί εθνικοσοσιαλιστές που μίλησαν δημόσια μετά τον πόλεμο και είπαν, ναι, εντάξει, ο Χίτλερ έλεγε όλα αυτά τα ακραία πράγματα, αλλά καταλάβαμε ότι ήταν ένας πολιτικός που απευθυνόταν στις μάζες και πιστεύαμε ότι έλεγε απλώς πράγματα που δεν εννοούσε πραγματικά, ότι απλώς υπερέβαλλε λίγο.

«Το ίδιο ισχύει, επικίνδυνα, με αυτά που λέει ο Τραμπ. Στις συγκεντρώσεις του περιέγραψε μια ολόκληρη σειρά από πολύ προβληματικά πράγματα που θα κάνει όταν  γίνει πρόεδρος, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι όλοι οι άνθρωποι το πιστεύουν στην κυριολεξία αυτό. Δεν νομίζω ότι πιστεύουν κυριολεκτικά ότι πρόκειται να χτίσει αυτό το μεγάλο τσιμεντένιο τείχος μεταξύ του Μεξικού και των Ηνωμένων Πολιτειών. Πολλοί από αυτούς σκέφτονται, ασυνείδητα, αυτό που πραγματικά λέει είναι ότι θα προστατεύσει την παραδοσιακή ταυτότητα της Αμερικής.

• Ο ασυνάρτητος, μαιανδρικός και γεμάτος ζιγκ-ζαγκ τρόπος ομιλίας του Τραμπ οδηγεί στο αποτέλεσμα. «Ο Τραμπ πηγαίνει από το FBI στους δικαστές ή στους Δημοκρατικούς στους κομμουνιστές και ούτω καθεξής.

Τότε μπορεί να πεί κανείς, καλά, ξεκάθαρα αυτός ο τύπος είναι ανόητος, δεν μπορεί να μιλήσει λογικά , με επιχειρήματα. Μπορεί, αλλά ξέρει ότι αυτός ο αόριστος τρόπος σύνδεσης όλων αυτών των ανθρώπων δίνει στην πραγματικότητα σε διαφορετικά τμήματα του εκλογικού σώματος διαφορετικά πράγματα με τα οποία μπορούν να ταυτιστούν. Σε κάποιους μπορεί να μην αρέσει το FBI, σε άλλους μπορεί να μην αρέσουν οι μετανάστες και ούτω καθεξής».

• Ο Τραμπ έκανε περισσότερους από 30.000 ψευδείς ή παραπλανητικούς ισχυρισμούς κατά τη διάρκεια των τεσσάρων ετών που ήταν πρόεδρος, σύμφωνα με καταμέτρηση της Washington Post.

Ίσως το πιο κραυγαλέο είναι «το μεγάλο ψέμα» ότι αυτός, κι όχι ο Τζο Μπάιντεν, κέρδισε τις προεδρικές εκλογές του 2020,  και ότι υπήρξε εκτεταμένη νοθεία. Ο  Ντε Μποργκ γράφει στο βιβλίο του:

«Η ιδέα πίσω από την έννοια του μεγάλου ψέματος είναι ότι αν μια αναλήθεια είναι αρκετά ακραία, οι άνθρωποι είναι πιθανό να τη δεχτούν μόνο και μόνο επειδή δεν μπορούν να πιστέψουν ότι κάποιος θα μπορούσε να πει ψέματα με τέτοιο εξωφρενικό τρόπο. .

«Ήταν ο Χίτλερ που σκέφτηκε αυτήν την ιδέα, γράφοντας στο Mein Kampf ότι «οι μεγάλες μάζες του λαού πέφτουν πιο εύκολα θύματα ενός μεγάλου ψέματος [große Lüge] παρά ενός μικρού, αφού οι ίδιοι ψεύδονται σε μικρά πράγματα. αλλά θα ντρέπονταν για τα ψέματα που είναι πολύ μεγάλα. Ένα τέτοιο ψέμα δεν θα μπει ποτέ στα κεφάλια τους και δεν θα μπορέσουν να πιστέψουν στην πιθανότητα μιας τέτοιας τερατώδους επιθετικότητας και  παραποίησης από άλλους».

Οι συγκεντρώσεις του Τραμπ είναι θορυβώδεις, η ατμόσφαιρα εν μέρει τσίρκο, εν μέρει συναυλία, εν μέρει αθλητική συνάντηση, φέρνοντας ομοϊδεάτες κοντά τόσο τελετουργικά όσο η εκκλησία. Σε όλες τις καιρικές συνθήκες μοιράζονται μια συλλογική αίσθηση παράπονου και βρίσκουν επίσης τρόπους να διασκεδάσουν. Σε μικρές πόλεις που συχνά αισθάνονται ότι αφήνονται πίσω από τις μεγάλες πόλεις, μπορούν να αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο γεγονός της χρονιάς και να προσφέρουν τη συγκίνηση της ζωντανής παράστασης σε μια κατά τα άλλα ψηφιακά κορεσμένη εποχή.

Ο Ντε Μπέργκ σχολιάζει: «Αν κοιτάξετε τις ζωές πολλών απλών Γερμανών κατά τη διάρκεια της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης αμέσως μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, όταν η οικονομία δεν πήγαινε καλά και υπήρχαν διάφορα προβλήματα, πολλοί από αυτούς δεν είχαν την πολυτέλεια να απολαύσουν κάθε λογής θεάματα αλλά μπορούσαν να πάνε σε μια συγκέντρωση του Χίτλερ.

«Μπορείτε να πάτε και σε μια συγκέντρωση του Τραμπ και αυτό δημιουργεί ένα αίσθημα αλληλεγγύης, μια κοινότητα συναισθημάτων, που φυσικά είναι ταυτόχρονα και το επικίνδυνο γιατί οι άνθρωποι στη συνέχεια ταυτίζονται μεταξύ τους. Χάνουν την ατομικότητά τους, χάνουν την κριτική τους ικανότητα και ταυτόχρονα ταυτίζονται όλοι μαζί με έναν πολιτικό ηγέτη, οπότε ο πολιτικός ηγέτης μπορεί να κάνει ό,τι θέλει».

Οι Ρεπουμπλικάνοι έπεσαν στην παγίδα 

Υπάρχει επίσης κάτι ανησυχητικά οικείο σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο το Ρεπουμπλικανικό κόμμα πίστευε ότι θα μπορούσε να ελέγξει τον Τραμπ, αλλά αντίθετα αναγκάσθηκε να συνθηκολογήσει και να καθορισθεί από την εικόνα του.

• Ένας ένας οι κομματικοί στρατιώτες πέφτουν, εγκαταλείποντας τις μακροχρόνιες αρχές, ενώ οι διαφωνούντες έχουν εκκαθαριστεί.

Ο Ντε Μπεργκ συνεχίζει: «Ο Χίτλερ πηγαίνει από το 2,6% των ψήφων το 1928 – που σημαίνει ότι πάνω  από το 97% του εκλογικού σώματος δεν τον θέλει –  και φτάνει στο ναζιστικό κόμμα που έγινε το μεγαλύτερο κόμμα το 1932. Τότε οι συντηρητικοί πολιτικοί έλεγαν, εντάξει, εμείς έχουμε αυτό το κουτορνίθι αλλά είναι λαϊκιστής και είναι δημοφιλής, ο κόσμος τον συμπαθεί. Αν προσπαθήσουμε να κάνουμε αυτόν τον τύπο αντικαγκελάριο, τότε μπορεί να κάνει τα κουμάντα μας.

«Ο Χίτλερ λέει όχι, δεν πρόκειται να γίνω αντικαγκελάριος, θέλω να γίνω καγκελάριος, οπότε τελικά υποχωρούν, αλλά εξακολουθούν να πιστεύουν ότι θα κάνει ό,τι θέλουν και θα προωθήσει τις πολιτικές τους. Ένας από αυτούς τους συντηρητικούς πολιτικούς είπε κάτι μνημειώδες «Τον προσλάβαμε.» Ο Χίτλερ τους χειραγώγησε και γίνεται καγκελάριος και από εκεί και πέρα ​​όλα πάνε καταστροφικά στραβά με τη γερμανική κοινωνία».

• Και προσθέτει: «Ένα από τα πιο ανησυχητικά πράγματα για μένα σχετικά με τον Τραμπισμό είναι ο τρόπος που κατάφερε να μεταμορφώσει αυτούς που νομίζατε ότι ήταν πολύ δεξιοί αλλά,  στην τελική ανάλυση ορθολογικοί πολιτικοί, σε ανθρώπους που έχουν γίνει Τραμπιστές.

«Αυτό που συνέβη δεν ήταν ότι χειραγωγούσαν τον Τραμπ, αλλά ο Τραμπ κατέληξε να τους χειραγωγήσει και στη συνέχεια, στην πραγματικότητα, απλώς ανέλαβε το Ρεπουμπλικανικό κόμμα. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι έπρεπε να απαρνηθούν όλα τα πράγματα στα οποία πίστευαν παλιά: διεθνείς συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου, έναν προοδευτικό ρόλο της Αμερικής στον κόσμο».

Υπάρχει, προειδοποιεί ο Ολλανδός ακαδημαϊκός, μια μέθοδος στην τρέλα του Τραμπ: η φασαρία, το χάος και οι ομιλίες-σαλάτες  μπορεί να είναι πιο υπολογισμένες από ό,τι φαίνονται.

«Θα ήθελα οι άνθρωποι να συνειδητοποιήσουν περισσότερο πόσο απίστευτα συνειδητά ο Τραμπ κάνει αυτό που κάνει, πόσο απίστευτα πονηρός και δόλιος είναι. Οι άνθρωποι δεν πρέπει καθόλου να υποτιμούν αυτόν τον τύπο».

Με πληροφορίες από theguardian.com/David Smith

Παραιτήθηκε αιφνιδιαστικά η διευθύντρια της Washington Post: Ηταν η πρώτη γυναίκα επικεφαλής της εφημερίδας εδώ και 150 χρόνια