Οι παθογένειες του μιντιακού συστήματος στην Ευρώπη με “πικρή” αναφορά για την Ελλάδα: Νομοσχέδιο της Ε.Ε. για την προστασία της Ελευθερίας του Τύπου με αναφορά στο ΑΠΕ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Οι Γάλλοι θυμούνται την ελληνική χρεοκοπία και ανησυχούν για την οικονομία τους: Δημοσιεύματα για τα ακριβότερα γαλλικά από τα ελληνικά επιτόκια δανεισμού

Κατατέθηκε στη Βουλή η τροπολογία για την υλοποίηση της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου – Κρήτης: Εργο στρατηγικής σημασίας για όλη την Ε.Ε

Τα ελληνοτουρκικά στον απόηχο της συνάντησης του Πρωθυπουργού με τον ταραξία Ερντογάν στη Νέα Υόρκη

Στη Σοφία Μανδηλαρά αρέσει πολύ η δουλειά της. Ως ρεπόρτερ του Αθηναϊκού-Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων (ΑΠΕ-ΜΠΕ – AMNA), είναι «συχνά στην πρώτη γραμμή σημαντικών γεγονότων», λέει. «Μέσα από εμάς ο κόσμος μαθαίνει τι συμβαίνει στη χώρα μας».

Αλλά δεν αναφέρονται όλα όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα. Κι αυτό γιατί το ΑΠΕ-ΜΠΕ – AMNA ανήκει στο ελληνικό κράτος και υπάγεται στο Γραφείο του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Όποιος αναφέρεται επικριτικά στη συντηρητική κυβέρνησή του, λογοκρίνεται, λέει η 38χρονη.

Τα παραπάνω αναφέρονται σε δημοσίευμα του EuObserver, σε κείμενο των Sigrid Melchior και Harald Schumann του INVESTIGATE EUROP. Στο δημοσίευμα αναφέρονται και τα παρακάτω:

Πρόσφατα, οι αρχισυντάκτες της (σ.σ.: εννοεί της κ. Μανδηλαρά) έκοψαν αποσπάσματα από δύο δικαστές του Ανωτάτου Δικαστηρίου που μίλησαν κατά ενός κυβερνητικού νομοσχεδίου και οι δημοσιογράφοι «πολύ συχνά επιδίδονται σε αυτολογοκρισία» για να αποφύγουν προβλήματα με τη διεύθυνση (σ.σ.: του ΑΠΕ-ΜΠΕ).

Οι συνέπειες είναι δραματικές, καθώς πολλά από τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης βασίζονται στο ΑΠΕ-ΜΠΕ – AΜΝΑ για ειδήσεις, ενώ άλλα έχουν απομείνει για να καλύψουν το κενό στα κριτικά ρεπορτάζ.

Το σκάνδαλο «Greek Watergate», οι αποκαλύψεις πέρυσι ότι οι αρχές χρησιμοποίησαν λογισμικό υποκλοπής για να στοχοποιήσουν δημοσιογράφους, αποκαλύφθηκε από μικρά ανεξάρτητα μέσα όπως το Reporters United και το Inside Story και για μήνες αγνοήθηκε από τις κύριες εφημερίδες και τηλεοπτικούς σταθμούς.

Παρόμοια κατάσταση επικρατεί στον ιταλικό κρατικό ραδιοτηλεοπτικό σταθμό Rai.

Με περισσότερους από 10.000 υπαλλήλους, η Rai διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης. Αλλά βρίσκεται όλο και περισσότερο υπό την επιρροή της δεξιάς λαϊκιστικής κυβέρνησης της Ιταλίας.

Αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων της τον Οκτώβριο του 2022, η πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι κάλυψε όλες τις διευθυντικές θέσεις με οπαδούς της. Οι δύο προηγούμενες κυβερνήσεις έκαναν το ίδιο, αλλά καμία τόσο ριζοσπαστικά όσο η Μελόνι.

Έφυγαν διακεκριμένοι ρεπόρτερ και ακόμη και η εκπομπή του υψηλού προφίλ δημοσιογράφου και συγγραφέα κατά της μαφίας, Ρομπέρτο Σαβιάνο, ακυρώθηκε αφού μπερδεύτηκε με τη Μελόνι.

Οι επιβεβαιωτικές αναφορές για την κυβέρνηση του Μελόνι, εν τω μεταξύ, αντιπροσωπεύουν περίπου το 70 τοις εκατό όλων των πολιτικών ειδήσεων στους σταθμούς Rai, σύμφωνα με το ερευνητικό ινστιτούτο μέσων ενημέρωσης Osservatorio di Pavia.

«Δεν υπάρχει ανάγκη λογοκρισίας εδώ τώρα», λέει ο Daniele Macheda, γραμματέας του συνδικάτου των ραδιοτηλεοπτικών φορέων. «Ολόκληρο το σύστημα είναι φιμωμένο· οι κρίσιμες ειδήσεις απλώς δεν μεταδίδονται πλέον».

Οι δημοσιογράφοι της Journal du Dimanche (JDD), της κορυφαίας κυριακάτικης εφημερίδας της Γαλλίας, υπέστησαν επίσης ριζική αλλαγή καθεστώτος.

Την άνοιξη, η Vivendi, που ανήκει στον δισεκατομμυριούχο Vincent Bolloré, πήρε το πράσινο φως να αγοράσει τον εκδοτικό γίγαντα Lagardère, συμπεριλαμβανομένου της εφημερίδας JDD. Ο Bolloré αρνείται δημοσίως οποιοδήποτε πολιτικό ενδιαφέρον.

Αλλά όπως και με τις εξαγορές του CNews το 2016 και του περιοδικού Paris Match πέρυσι, την εξαγορά ακολούθησε μια απότομη στροφή στον εκδοτικό προσανατολισμό της JDD προς την ακροδεξιά.

Ο αρχισυντάκτης σύντομα αποχώρησε και τη θέση του πήρε ο ακροδεξιός δημοσιογράφος Geoffrey Lejeune. Στην αρχή, ολόκληρο το προσωπικό προχώρησε σε απεργία, ισχυριζόμενος ότι ο Lejeune ήταν υπεύθυνος για «απεχθή» και «ρατσιστικά» άρθρα στην προηγούμενη θέση του στο Valeurs Actuelles, ένα περιοδικό που έχει μετατραπεί από δεξιό σε ακροδεξιό.

Ο διορισμός του, σύμφωνα με το απεργιακό επιτελείο, έδιωχνε τους αναγνώστες και «έθετε σε κίνδυνο την εφημερίδα».

Κρατικοί αξιωματούχοι που απαιτούν λογοκρισία, κομματικοί λειτουργοί που καταχρώνται τους δημόσιους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς για την προπαγάνδα τους και δισεκατομμυριούχοι που αγοράζουν μέσα ενημέρωσης για να προπαγανδίσουν τα δικά τους πολιτικά συμφέροντα – αυτό που ήταν από καιρό γνωστό μόνο στην Ουγγαρία του Victor Orban – εξαπλώνεται σε όλη την Ευρώπη.

Η υφέρπουσα πτώση της ελευθερίας και του πλουραλισμού των μέσων ενημέρωσης τεκμηριώνεται εδώ και χρόνια από το Κέντρο για την Ελευθερία των Μέσων στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας, ένα έργο που χρηματοδοτείται από την ΕΕ.

Υπάρχει πλέον «ένα ανησυχητικό επίπεδο κινδύνου για τον πλουραλισμό των μέσων ενημέρωσης σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες», έγραψαν οι ερευνητές στην ετήσια έκθεσή τους τον Ιούνιο. Αυτό θέτει την Ευρώπη σε μια «απελπιστική κατάσταση», λέει η Věra Jourová, η Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Επίτροπος για τις Αξίες και τη Διαφάνεια.

Η Τσέχα Επίτροπος έχει προσωπική εμπειρία ζωής χωρίς ελεύθερο τύπο. “Έζησα κάτω από τον κομμουνισμό, ήταν ανεξέλεγκτη εξουσία — και αδιαμφισβήτητη δύναμη. Αυτό δεν πρέπει να συμβαίνει σε κανένα κράτος μέλος της ΕΕ“, λέει στο Investigate Europe.

Τα μέσα ενημέρωσης είναι “αυτά που κρατούν τους πολιτικούς υπό έλεγχο. Εάν θέλουμε τα μέσα ενημέρωσης να εκπληρώσουν τον σημαντικό ρόλο τους στη δημοκρατία, πρέπει να εισαγάγουμε ένα ευρωπαϊκό δίχτυ ασφαλείας”.

Αυτός είναι ο λόγος που πιέζει για την εφαρμογή ενός νόμου ορόσημο της ΕΕ «για την προστασία της πολυφωνίας και της ανεξαρτησίας των μέσων ενημέρωσης», ο οποίος θα έθετε νομικά δεσμευτικά πρότυπα για τη διατήρηση της ελευθερίας του Τύπου σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. Αυτή και οι συνάδελφοί της παρουσίασαν το νομοσχέδιο τον Σεπτέμβριο του 2022. Μεταξύ άλλων, προβλέπει ότι:

• Τα δημόσια μέσα ενημέρωσης πρέπει να αναφέρουν “αμερόληπτα” και οι ηγετικές θέσεις τους πρέπει να “καθορίζονται με διαφανή, ανοιχτή και αμερόληπτη διαδικασία” και μπορούν να απολυθούν μόνο πριν από τη λήξη της θητείας τους σε σαφώς καθορισμένες νομικά “εξαιρετικές περιπτώσεις”.
• Η διάθεση κρατικών πόρων στα μέσα ενημέρωσης για διαφημιστικούς και άλλους σκοπούς πρέπει να γίνεται «σύμφωνα με διαφανή, αντικειμενικά, αναλογικά και αμερόληπτα κριτήρια» μεταξύ όλων των παρόχων, ανεξαρτήτως πολιτικού προσανατολισμού.
• Οι εταιρείες μέσων ενημέρωσης πρέπει να διασφαλίσουν ότι οι υπεύθυνοι “οι συντάκτες είναι ελεύθεροι να λαμβάνουν ατομικές συντακτικές αποφάσεις”.
• Οι ιδιοκτήτες και οι διαχειριστές εταιρειών μέσων ενημέρωσης πρέπει να αποκαλύπτουν «πραγματικές ή πιθανές συγκρούσεις συμφερόντων» που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την αναφορά.
• «Δεν επιτρέπεται» να εξαναγκάζονται δημοσιογράφοι και άλλοι εργαζόμενοι στα μέσα ενημέρωσης να αποκαλύπτουν τις πηγές τους μέσω «κράτησης, παρακολούθησης ή κατάσχεσης» ή εγκατάστασης spyware στα τηλέφωνα και τους υπολογιστές τους.
• ένα συμβούλιο που αποτελείται από εκπροσώπους των 27 εθνικών εποπτικών αρχών αξιολογεί εάν τα κράτη της ΕΕ συμμορφώνονται πράγματι με αυτούς τους κανονισμούς.

Όλα αυτά φαίνονται αυτονόητα για τα δημοκρατικά κράτη -και όμως συνάντησαν μαζική αντίσταση όχι μόνο από την Ουγγαρία και την Πολωνία, αλλά και από την Αυστρία και τη Γερμανία.

Υποστήριξαν ότι η πρόταση είναι υπερβολική, «αναφορικά με την πολιτιστική κυριαρχία των κρατών μελών», σύμφωνα με πρακτικά από τις νομοθετικές διαπραγματεύσεις στο Συμβούλιο της Ε.Ε., που έλαβε το Investigate Europe.

Οι τέσσερις κυβερνήσεις ήθελαν μια οδηγία και όχι μια νομικά δεσμευτική ρύθμιση. Μια αλλαγή που δίνει στις κυβερνήσεις πολλά περιθώρια όταν εφαρμόζουν τους κανόνες της Ε.Ε. σε εθνικό επίπεδο, κάτι που θα επέτρεπε στις κυβερνήσεις να υπονομεύσουν το ανεπιθύμητο δίκαιο της ΕΕ.

• Πράξη «ανελευθερίας» των ΜΜΕ;

Παρά τις τέτοιες καταχρήσεις εξουσίας από τα μέλη της, που τεκμηριώνονται σε πολλές χώρες της ΕΕ, η Ένωση Ευρωπαίων Εκδοτών ισχυρίστηκε ότι η πρόταση της ΕΕ ήταν στην πραγματικότητα μια «πράξη ανελευθερίας των μέσων ενημέρωσης».

Ωστόσο, το λόμπι των εκδοτών απέτυχαν να παρουσιάσουν πρακτικές προτάσεις για το πώς θα σταματήσουν τις επιθέσεις κατά της ελευθερίας της σύνταξης από εκδότες όπως ο Bolloré στη Γαλλία και παρόμοιοι επενδυτές στην Ουγγαρία, την Ελλάδα ή ακόμα και την Ιταλία.

ΠΗΓΗ: EuObserver, Sigrid Melchior, Harald Schumann of INVESTIGATE EUROP – INVESTIGATION – A new EU law, and the battle to protect Europe’s journalists

Έκανε την έκπληξη η Εύα Αντωνοπούλου με το δελτίο ειδήσεων του OPEN: Δεύτερη στο δυναμικό κοινό με πρώτη σε όλα την Σία Κοσιώνη του Σκάι, η ΕΡΤ πέρασε τον Αντέννα