Ο φόβος του «ανήσυχου νεκρού» σε αρχαίο ρωμαϊκό τάφο στην Τουρκία: Το πτώμα ήταν καμένο, χτισμένο, πασπαλισμένο με γύψο και 41 λυγισμένα νεκρικά καρφιά

Ένας ρωμαϊκός τάφος 2.000 ετών που ανακαλύφθηκε στην Τουρκία είχε… πασπαλιστεί με λυγισμένα νεκρικά καρφιά και σφραγιστεί διαδοχικά με τούβλα και γύψο κάτι που σημαίνει ότι έγινε για «να προστατεύσουν τους ζωντανούς από τους νεκρούς».

Στην αρχαία ρωμαϊκή εποχή, οι άνθρωποι μπορεί να φοβούνταν τους «ανήσυχους νεκρούς», όπως δείχνει η ανακάλυψη ενός τάφου αποτέφρωσης «πασπαλισμένου» με σκόπιμα λυγισμένα καρφιά και σφραγισμένου όχι μόνο με δύο δωδεκάδες τούβλα αλλά και με ένα στρώμα γύψου, διαπιστώνει μια νέα μελέτη.

Ο ασυνήθιστος τάφος, που βρέθηκε στη θέση Σαγαλασσός (περίπου 100 χιλιόμετρα βόρεια της Αττάλειας, και 30 χιλιόμετρα από το Μπουρντούρ και την Ισπάρτα – την αρχαία Σπάρτη της Μικράς Ασίας) στη νοτιοδυτική Τουρκία και χρονολογείται από το 100-150 μ.Χ..

Είχε 41 λυγισμένα και στριμμένα καρφιά διάσπαρτα στις άκρες της πυράς της καύσης, 24 τούβλα που είχαν τοποθετηθεί σχολαστικά στην πυρά που σιγόκαιγε και ένα στρώμα ασβεστοκονιάματος πάνω από αυτό.

Το άτομο -ένας ενήλικος άνδρας- αποτεφρώθηκε και θάφτηκε στο ίδιο μέρος, μια ασυνήθιστη πρακτική στη ρωμαϊκή εποχή, σύμφωνα με τη μελέτη, που δημοσιεύτηκε στις 21 Φεβρουαρίου στο περιοδικό Antiquity.

«Η ταφή έκλεισε με όχι έναν, ούτε δύο, αλλά τρεις διαφορετικούς τρόπους που μπορούν να κατανοηθούν ως προσπάθειες να προστατεύσουν τους ζωντανούς από τους νεκρούς – ή το αντίστροφο», είπε στο Live Science ο πρώτος συγγραφέας της μελέτης Johan Claeys, ένας αρχαιολόγος στο Καθολικό Πανεπιστήμιο Leuven (KU Leuven) στο Βέλγιο.

Αν και καθεμία από αυτές τις πρακτικές είναι γνωστή από τα νεκροταφεία της ρωμαϊκής εποχής – αποτέφρωση στη θέση της, καλύμματα από πλακάκια ή γύψο και περιστασιακά λυγισμένα καρφιά – ο συνδυασμός των τριών δεν έχει ξαναφανεί και υποδηλώνει φόβο για τους «ανήσυχους νεκρούς». αυτός είπε.

Ο αρχαιολογικός χώρος της Σαγαλασσού καταλήφθηκε από τον πέμπτο αιώνα π.Χ. έως τον 13ο αιώνα μ.Χ. και διαθέτει πολυάριθμα δείγματα αρχιτεκτονικής της ρωμαϊκής εποχής, όπως ένα θέατρο και ένα συγκρότημα λουτρών.

Στο πλαίσιο του Έργου Αρχαιολογικής Έρευνας Σαγαλασσού, ανασκάφηκαν και μελετήθηκαν ταφές στα περίχωρα της πόλης, συμπεριλαμβανομένης της «μη κανονιστικής καύσης».

Συνήθως, οι αποτεφρώσεις της ρωμαϊκής εποχής περιελάμβαναν μια νεκρική πυρά ακολουθούμενη από τη συλλογή των σταχτών, τα οποία τοποθετούνταν σε μια τεφροδόχο και στη συνέχεια θάβονταν σε έναν τάφο ή τοποθετούνταν σε ένα μαυσωλείο.

Η αποτέφρωση της Σαγαλασσού, ωστόσο, έγινε στη θέση της, κάτι που οι ερευνητές μπορούσαν να καταλάβουν από την ανατομική τοποθέτηση των υπόλοιπων οστών.

Ακόμη πιο ασυνήθιστη ήταν η αντίθεση μεταξύ των τάφων και του κλεισίματος του τάφου. Οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν χαρακτηριστικά ταφικά αντικείμενα – θραύσματα υφαντού καλαθιού, υπολείμματα φαγητού, ένα νόμισμα και κεραμικά και γυάλινα αγγεία.

«Φαίνεται ξεκάθαρο ότι ο νεκρός θάφτηκε με κάθε πρόσφορο θάρρος», είπε ο Κλέις. «Φαίνεται πιθανό ότι αυτός ήταν ο κατάλληλος τρόπος για να χωρίσεις με ένα αγαπημένο πρόσωπο εκείνη την εποχή».

Ο Μάρκο Μιλέλα, ένας ερευνητής στο Ινστιτούτο Ιατροδικαστικής Ιατρικής του Πανεπιστημίου της Βέρνης στην Ελβετία, ο οποίος δεν συμμετείχε σε αυτή τη μελέτη, είπε στο Live Science σε ένα email ότι «τείνω να συμφωνώ με το συμπέρασμά τους» σχετικά με τα λυγισμένα καρφιά, τα οποία, όπως συμπλήρωσε συναντώνται συχνά σε δυτικοευρωπαϊκά νεκροταφεία που χρονολογούνται από τον πρώτο έως τον δεύτερο αιώνα μ.Χ. «Ο φόβος για τους νεκρούς είναι μια πιθανότητα, καθώς και τα φυλαχτά για την προστασία των νεκρών – ή και τα δύο, ίσως».

Παράλληλα, ο Κλέις πιστεύει ότι ο άνδρας σε αυτόν τον περίεργο τάφο αποτέφρωσης πιθανότατα θάφτηκε από τους πλησιέστερους συγγενείς του σε μια τελετή που θα χρειάζονταν μέρες για να προετοιμαστεί και να πραγματοποιηθεί.

Το σύνολο των πεποιθήσεων που ενθάρρυναν τους ανθρώπους στη Σαγαλασσό να θάψουν αυτόν τον άνθρωπο με έναν αντισυμβατικό τρόπο κατανοούνται καλύτερα ως μια μορφή μαγείας, ή μια πράξη που προορίζεται να έχει συγκεκριμένα αποτελέσματα λόγω μιας υπερφυσικής σύνδεσης.

Είναι πιθανό ότι η περίεργη ταφή του έγινε για να αντιμετωπίσει έναν ασυνήθιστο ή αφύσικο θάνατο. Ωστόσο, οι ερευνητές δεν βρήκαν στοιχεία τραύματος ή ασθένειας στα οστά.

Δυστυχώς, επειδή η «μαγική αποτέφρωση» επικαλύπτεται χρονικά με άλλους τάφους, ο Claeys είπε ότι «δεν μπορεί να εξακριβωθεί με βεβαιότητα εάν κάποια μέλη της οικογένειας ήταν θαμμένα κοντά ή όχι», καθώς το DNA καταστρέφεται συνήθως από τις υψηλές θερμοκρασίες στις αρχαίες αποτεφρώσεις.

«Ανεξάρτητα από το αν η αιτία του θανάτου [του άνδρα] ήταν τραυματική, μυστηριώδης ή δυνητικά το αποτέλεσμα μιας μεταδοτικής ασθένειας ή τιμωρίας», κατέληξαν οι ερευνητές στη μελέτη, φαίνεται ότι άφησε «τους ζωντανούς να φοβούνται την επιστροφή του αποθανόντος».

Με πληροφορίες από Live Science / Kristina Killgrove

Δέκα μεγάλα μυστήρια κρυμμένα πίσω από διάσημους ζωγραφικούς πίνακες: Δείχνει ο Μυστικός Δείπνος το τέλος του κόσμου; [βίντεο]