“Δεχόμαστε εισβολή από γουρούνια:” Η Ισπανία τρέφει την Ευρώπη με χοιρινό κρέας αλλά η ύπαιθρος γίνεται αβίωτη και ερημώνει {videos]

Το σχολείο του χωριού έκλεισε πριν από περισσότερες από τέσσερις δεκαετίες. Το διώροφο πέτρινο ξενοδοχείο έκλεισε τις πόρτες του το 2008. Ωστόσο, τα τελευταία 15 χρόνια παρατηρήθηκε πληθυσμιακή έκρηξη –κάπως– στο ισπανικό χωριό Balsa de Ves.

«Δεχόμαστε εισβολή από γουρούνια», λέει ο δήμαρχος, Natividad Pérez García, δείχνοντας ένα σύμπλεγμα από επιμήκεις υπόστεγα στα περίχωρα του χωριού. Τα κτίρια φιλοξενούν 3.900 χοιρομητέρες, οι οποίες παράγουν περίπου 100.000 χοιρίδια το χρόνο.

«Είμαστε σε περισσότερα από 800 γουρούνια για κάθε κάτοικο», λέει ο Pérez García.Είναι ένας μετασχηματισμός που συμβαίνει σε όλη την αγροτική Ισπανία, με σχεδόν το ήμισυ της βιομηχανίας χοιρινού κρέατος να βρίσκεται σε δήμους με πληθυσμό κάτω των 5.000 κατοίκων. Το 2021, η χώρα των 47 εκατομμυρίων κατοίκων έσφαξε 58 εκατομμύρια χοίρους –αύξηση κατά 40% σε σχέση με μια δεκαετία νωρίτερα– μετατρέποντας την Ισπανία στον μεγαλύτερο παραγωγό χοιρινού κρέατος στην Ευρώπη.

Αλλά οι υποσχέσεις ότι η παραγωγή χοιρινού κρέατος θα αναζωογονούσε τις αγροτικές κοινότητες της Ισπανίας παραμένουν ανεκπλήρωτες στο Balsa de Ves, περίπου 60 μίλια (100 χιλιόμετρα) στην ενδοχώρα από τη Βαλένθια.

Ο Pérez García θυμάται τις πρώτες μέρες του 2006, όταν ένας εκπρόσωπος του κλάδου εμφανίστηκε σε μια συνεδρίαση του συμβουλίου. «Είπε ότι θα ζήλευαν τα γύρω χωριά», λέει. «Ότι ο κόσμος θα ήθελε να έρθει να ζήσει εδώ. Ότι το σχολείο του χωριού θα άνοιγε ξανά και θα είχαμε χώρους πρασίνου».

Το γήπεδο του – που έπεισε όλους τους τοπικούς συμβούλους να σώσει τον Πέρεθ Γκαρθία να υπογράψει την ιδέα – πρόσφερε μια αχτίδα ελπίδας εν μέσω μιας σειράς ανησυχητικών στατιστικών. Την τελευταία δεκαετία, το 90% των ισπανικών χωριών με λιγότερους από 1.000 κατοίκους έχουν δει τον πληθυσμό τους να συρρικνώνεται. Καθώς χωριά σε όλη τη χώρα πουλούσαν εμπορεύματα γης ή ακόμα και τους ντόπιους εργένηδες για να αποτρέψουν τον χαμό τους, ο Μπάλσα ντε Βες έπαιζε στοίχημα στην εντατική χοιροτροφία.

«Αυτή ήταν η αρχή του εφιάλτη στο χωριό μου», λέει ο Pérez García. «Σε έναν από τους οικισμούς, περίπου τρία χιλιόμετρα από το αγρόκτημα, μυρίζει 362 μέρες το χρόνο. Ένα συνεχές ρεύμα βαρέων φορτηγών πηγαινοέρχεται, καταστρέφοντας τους δρόμους μας».

Τον Μάιο, δοκιμές που διεξήχθησαν από την Greenpeace έδειξε ότι μία από τις πέντε πηγές νερού του χωριού –αν και μια που δεν είναι συνδεδεμένη με την παροχή πόσιμου νερού– είχε επίπεδο νιτρικών αλάτων 120 χιλιοστόγραμμα ανά λίτρο, υπερδιπλασιάζοντας το όριο της οδηγίας της ΕΕ των 50 mg/ μεγάλο. Ο Περέζ Γκαρθία κινήθηκε βιαστικά για να περιορίσει τη συνήθεια των κατοίκων να γεμίζουν κανάτες με νερό πηγής.

Η παρουσία νιτρικών έχει συνδεθεί με τη διασπορά κοπριάς από το αγρόκτημα, μια συσχέτιση που βρέθηκε σε όλη την Ισπανία. Στη βορειοανατολική περιοχή της Aragón, όπου ζουν περίπου επτά χοίροι για κάθε κάτοικο, μια πρόσφατη έρευνα διαπίστωσε ότι σχεδόν 50 δήμοι είχαν καταγράψει επικίνδυνα υψηλά επίπεδα νιτρικών αλάτων στο πόσιμο νερό τους κάποια στιγμή μεταξύ 2016 και 2020.

Η φάρμα στο Balsa de Ves απασχολεί λίγους ανθρώπους, αλλά το πιο ανησυχητικό για τον Pérez García είναι ότι ο πληθυσμός του χωριού έχει μειωθεί κατά 40% από την άφιξή του.

Μια μελέτη του 2021 που συνέκρινε σχεδόν 400 μικρά χωριά σε όλη τη χώρα διαπίστωσε ότι το 74% των δήμων όπου τα γουρούνια υπερτερούσαν των ανθρώπων είχαν συρρικνωθεί τις προηγούμενες δύο δεκαετίες. Συγκριτικά, το 25% των δήμων όπου οι χοίροι δεν εκτρέφονταν σε μεγάλους αριθμούς είχαν υποστεί παρόμοια μείωση.

«Είναι λογικό», λέει ο Pérez García. «Τι προτιμά ο κόσμος; Η μυρωδιά του πεύκου, του δεντρολίβανου ή η μυρωδιά του σκατά;»

Η φάρμα δεν απάντησε σε αίτημα για σχολιασμό.

Ο πολλαπλασιασμός των εντατικών εκμεταλλεύσεων έχει πολώσει την αγροτική Ισπανία, φέρνοντας σε σύγκρουση αυτούς που βλέπουν τα αγροκτήματα ως πηγή πολύ αναγκαίων θέσεων εργασίας με τις περισσότερες από 70 ομάδες βάσης που αντιτίθενται στην ταχεία ανάπτυξή τους.

«Δεν μπορείς να γεμίσεις την άδεια Ισπανία με χοίρους», λέει ο Antonio Escribano, ένας οινοποιός με έδρα το χωριό Quintanar del Rey, ο οποίος εδώ και χρόνια συμμετέχει σε μια ομάδα βάσης που μάχεται σχέδια για μια φάρμα που θα παράγει σχεδόν 40.000 χοιρίδια το χρόνο. . «Ποιος θα ερχόταν να ζήσει σε ένα χωριό με μολυσμένα νερά, όπου κανείς δεν μπορεί να ανοίξει το παράθυρο και να αναπνεύσει υγιή αέρα;»

Η συζήτηση κατά καιρούς έχει θρυμματίσει τον κοινωνικό ιστό αυτών των χωριών. «Πριν ήμασταν ένα χωριό όπως κάθε άλλο χωριό», λέει ο Milagros Herreros, ο οποίος έχει πρωτοστατήσει στην αντίθεση σε μια φάρμα που στεγάζει έως και 6.300 χοίρους στον δήμο του Cardenete.

Εν μέσω παραπόνων για μια επίμονη κακοσμία και ανησυχιών σχετικά με την πιθανότητα εισόδου νιτρικών απορροών στην παροχή νερού, επικρατεί μια ατμόσφαιρα «τεταμένης ηρεμίας», λέει ο Herrero. «Κάποιοι γείτονες σταμάτησαν να μιλούν σε άλλους».

Περίπου 50.000 θέσεις εργασίας στη βιομηχανία χοιρινού κρέατος βρίσκονται στους λιγότερο πυκνοκατοικημένους δήμους της Ισπανίας, σύμφωνα με την Interporc Spain, η οποία αντιπροσωπεύει τον τομέα του μεγάλου λευκού – τη φυλή που χρησιμοποιείται ευρέως στην εντατική χοιροτροφία. Οι επιχειρήσεις δημιουργούν «θέσεις εργασίας, ευκαιρίες και ένα μέλλον για οικογένειες που θέλουν να παραμείνουν εκεί που είναι οι ρίζες τους», λέει ο εμπορικός οργανισμός.

Απευθύνοντας τις ανησυχίες ορισμένων κοινοτήτων, λέει: «Μια φάρμα δεν δημιουργείται αδιακρίτως. Υπάρχει μια αυστηρή σειρά απαιτήσεων που πρέπει να τηρούνται προκειμένου να χορηγηθούν οι κατάλληλες άδειες από τις διάφορες εμπλεκόμενες διοικήσεις. Αυτό περιλαμβάνει αποστάσεις από δήμους και αυστηρούς περιβαλλοντικούς κανονισμούς».

Στο Balsa de Ves, ο Pérez García υποστηρίζει ότι η άφιξη του χοιροτροφείου έχει αποκλείσει άλλες πιθανότητες για την επιβίωση του χωριού. «Θα μπορούσαμε να ζούμε τέλεια από τον τουρισμό, έχουμε μερικά όμορφα σημεία», λέει ο δήμαρχος. «Αλλά κανείς δεν ενδιαφέρεται λόγω της μεγαφάρμας».

Με πληροφορίες από theguardian.com
Ελλάδα Αθήνα

Ποια είναι η σωστή επιστημονική απάντηση στο προαιώνιο ερώτημα: Η κότα έκανε το αυγό ή το αυγό την κότα;