Το επικίνδυνο παιχνίδι του Ερντογάν με το ΝΑΤΟ: “Οι εκλογές θα κρίνουν την τύχη του και τη μελλοντική πορεία της Τουρκίας”… Μαζί ή μακριά από τη Δύση

Ο τουρκικός όχλος με εκατοντάδες σημαίες της Τουρκίας επευφημεί τον ισλαμιστή πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν. Φωτογραφία Τουρκική Προεδρία




Ο πόλεμος της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας έκανε την Τουρκία πιο σημαντική και ισχυρή από ποτέ. Τις ημέρες και τις εβδομάδες μετά την εισβολή, σημαντικοί λήπτες αποφάσεων στην Ευρώπη επισκέφτηκαν την Άγκυρα.

Ο Τούρκος Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν (Recep Tayyip Erdogan) υποδέχθηκε διαδοχικά τον Καγκελάριο Όλαφ Σόλτς (Olaf Scholz), τον Ολλανδό Πρωθυπουργό Mark Rutte, τον Έλληνα Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και το Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ Jens Stoltenberg. Οι καλεσμένοι του ήλπιζαν ότι η ρωσική απειλή θα ενίσχυε τους δεσμούς της Τουρκίας με τη Δύση.

Ωστόσο απογοητεύτηκαν. Απτόητος ο Erdogan συνεχίζει έκτοτε μια πολιτική αμφιταλάντευσης: Διαπραγματεύτηκε τη σημαντική συμφωνία μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας για τα σιτηρά και εμπόδισε την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ.

Τα παραπάνω αναφέρονται σε εκτενή ανάλυση της ανταποκρίτριας της WELT AM SONNTAG στην Αθήνα, Carolina Drüten. Σημειώνει μεταξύ άλλων και τα εξής:

Προμηθεύει όπλα στο Κίεβο και την ίδια ώρα σχεδιάζει μαζί με τον αρχηγό του Κρεμλίνου, Βλαντιμίρ Πούτιν (Wladimir Putin) έναν κόμβο ρωσικού φυσικού αερίου στην Τουρκία.

Στις 14 Μαΐου, έναν μήνα νωρίτερα από το αρχικά προγραμματισμένο, οι πολίτες της Τουρκίας θα εκλέξουν τη μελλοντική τους κυβέρνηση. Δεν θα αποφασίσουν μόνο για τη μοίρα του Erdogan, αλλά και για το μέλλον της Τουρκικής Δημοκρατίας. Η αντιπολίτευση βρίσκεται πιο κοντά από ποτέ στην ανάληψη της εξουσίας.

Η γεωγραφική θέση της Τουρκίας καθορίζει και τη μοίρα της ως χώρας-κλειδί για το ΝΑΤΟ. Ως μεσαίου μεγέθους δύναμη, διαθέτει σημαντική επιρροή σε μία περιοχή μεταξύ της Ευρώπης, της Βόρειας Αφρικής, της Εγγύς και Μέσης Ανατολής, του Καυκάσου της Μαύρης Θάλασσας και της Μεσογείου. Αυτό την καθιστά χώρα-κλειδί για το ΝΑΤΟ.

«Η Τουρκία βρίσκεται στο κέντρο όλης αυτής της περιοχής και το γνωρίζει», λέει ο Jim Townsend, ο οποίος επί πολλά χρόνια ήταν αρμόδιος για την πολιτική έναντι της Ευρώπης και του ΝΑΤΟ στο αμερικανικό Υπουργείο Άμυνας.

Οι Αμερικανοί, για παράδειγμα, διοικούν από τουρκικού εδάφους τις αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις τους, συμπεριλαμβανομένων και αυτών εναντίον του Ισλαμικού Κράτους. Αλλά και ο δίαυλος επικοινωνίας της τουρκικής κυβέρνησης με τη ρωσική ηγεσία αποτελεί για τον Townsend πολιτικό πλεονέκτημα.

Σε αυτά προστίθεται η στρατιωτική ισχύς της Τουρκίας, η οποία διαθέτει το δεύτερο μεγαλύτερο Στρατό στο ΝΑΤΟ και κατατάσσεται στο Global Firepower Ranking στην 11η θέση μεταξύ των ισχυρότερων Στρατών στον κόσμο. Τελευταίο, αλλά εξίσου σημαντικό, η Άγκυρα ελέγχει τις σημαντικές μεταναστευτικές ροές προς την Ευρώπη.

Για ένα διάστημα, οι ιδιότητές της έκαναν την Τουρκία τον τέλειο εταίρο για τη Δύση. Σήμερα όμως το τουρκικό Κράτος Δικαίου είναι σκιά του εαυτού του, η ελευθερία του Τύπου είναι περιορισμένη, η αντιπολίτευση βρίσκεται υπό πίεση. Εναντίον του φιλοκουρδικού κόμματος HDP έχει ξεκινήσει διαδικασία απαγόρευσης, την οποία ακτιβιστές των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων περιγράφουν ως πολιτικά υποκινούμενη.

Ο πολλά υποσχόμενος πολιτικός της αντιπολίτευσης και αντίπαλος του Erdogan, Ekrem Imamoglu, καταδικάστηκε σε φυλάκιση και στέρηση των πολιτικών του δικαιωμάτων. Επιπλέον, η διαδικασία ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ έχει παγώσει.

Όσο πιο σκληρά γίνονταν τα πράγματα στην Εσωτερική Πολιτική, τόσο πιο επιθετική γινόταν η Εξωτερική Πολιτική του Erdogan, επιβαρύνοντας τις σχέσεις με τους άλλους συμμάχους στο ΝΑΤΟ. Τον Ιούλιο του 2019, η Τουρκία έλαβε τους πρώτους ρωσικούς πυραύλους S-400.

Λίγες ημέρες αργότερα, η αμερικανική κυβέρνηση απέβαλε την Τουρκία από το πρόγραμμα κατασκευής των μαχητικών αεροσκαφών F-35. Ήταν μια πρωτοφανής εξέλιξη. Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους, ο τουρκικός Στρατός εισήλθε στη Βόρεια Συρία για να αντιμετωπίσει τις κουρδικές τρομοκρατικές ομάδες κατά μήκος των συνόρων.

Η Άγκυρα θεωρεί μεν την εκεί πολιτοφυλακή YPG ως παρακλάδι της τρομοκρατικής οργάνωσης PKK, από την άλλη πλευρά όμως είναι ο πιο σημαντικός σύμμαχος της Αμερικής στη μάχη κατά του Ισλαμικού Κράτους. Η Επιστημονική Υπηρεσία του Bundestag αξιολόγησε την επίθεση ως αντίθετη προς το Διεθνές Δίκαιο.

Ακόμη και εντός του ΝΑΤΟ, ο Erdogan βρίσκεται σε συγκρουσιακή πορεία. Οι περιφερειακοί ανταγωνιστές Ελλάδα και Τουρκία σχεδόν ενεπλάκησαν σε πόλεμο το καλοκαίρι του 2020. Επί μήνες τα πολεμικά τους πλοία βρίσκονταν το ένα αντιμέτωπο με το άλλο στη Μεσόγειο, καθώς η Αθήνα και η Άγκυρα αντιδικούν για ζητήματα κυριαρχίας και τους ορυκτούς πόρους.

Μετά από μια σύντομη φάση αποκλιμάκωσης, η κατάσταση επιδεινώθηκε ξανά από την περασμένη άνοιξη. Ο Erdogan προειδοποίησε την Ελλάδα ότι οι Τούρκοι στρατιώτες «θα μπορούσαν να έρθουν μία νύχτα». Αλλά και τη Συμφωνία με την ΕΕ για το Προσφυγικό ο Erdogan την έχει χρησιμοποιήσει επανειλημμένα για να επιτύχει παραχωρήσεις υπέρ της χώρας του.

Από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και μετά, οι κινήσεις της Τουρκίας στην Εξωτερική Πολιτική έχουν αποκτήσει μεγαλύτερη βαρύτητα, καθώς το ΝΑΤΟ θέλει να επιδείξει ενότητα έναντι του Putin.

Οκτώ μήνες αφότου η Σουηδία και η Φινλανδία ζήτησαν να ενταχθούν στη Συμμαχία, ο Erdogan εξακολουθεί να διατηρεί το βέτο του -επισήμως επειδή κυρίως η Σουηδία δεν ενεργεί με αρκετή αποφασιστικότητα εναντίον κουρδικών τρομοκρατικών ομάδων.

Είναι όμως αλήθεια και το ότι η αντιδυτική ρητορική του Erdogan τον βοηθά να κερδίζει πόντους στο εθνικιστικό ακροατήριο της χώρας.

Είναι η Τουρκία απλώς ένας δύσκολος εταίρος –ή η σχέση κόστους-οφέλους είναι αρνητική για τη Δύση; Υπάρχουν δύο απόψεις μεταξύ των ειδικών σε θέματα Ασφαλείας. Ο Townsend λέει ότι προς τα έξω δίδεται η εντύπωση πως ο Erdogan μπορεί χωρίς συνέπειες να κάνει τα πάντα.

«Στα μικρότερα πράγματα το καταφέρνει», λέει. Εάν υπάρξει σοβαρή διαφωνία, «θα γίνει μία τηλεφωνική κλήση από τον Joe Biden ή άλλον ηγέτη της Δύσης, ή μια αντιπροσωπεία θα πάει στην Άγκυρα και θα πει: Είστε πολύ κοντά στο να ξεπεράσετε τα όρια. Και η τουρκική κυβέρνηση θα το λάβει υπόψη της».

Ωστόσο, κάτι τέτοιο συμβαίνει στο παρασκήνιο. Εάν η Τουρκία κινήσει της υποψίες της Ουάσιγκτον ότι δεν θα βοηθούσε τους συμμάχους της σε περίπτωση επίθεσης ή ότι θα διέδιδε απόρρητες πληροφορίες στη Ρωσία ή την Κίνα, «θα αρχίζαμε να αμφιβάλλουμε για την πίστη τους», υποστηρίζει ο Townsend. Ωστόσο, τα πράγματα δεν έχουν φτάσει σε αυτό το σημείο.

Η πρώην ειδικός του ΝΑΤΟ σε θέματα Στρατηγικής Stefanie Babst βλέπει τα πράγματα διαφορετικά, και περιγράφει την Άγκυρα ως παράγοντα αποσταθεροποίησης στη Συρία, στον Καύκασο και σε σχέση με τη Μόσχα και την Τεχεράνη. «Παρ’ όλη την κριτική, ο Erdogan φαίνεται σίγουρος ότι οι σύμμαχοι δεν θα τον διώξουν», λέει.

«Πρέπει να αντιμετωπίσουμε με αυστηρότητα αυτή την κυβέρνηση». Η πρότασή της: Οι χώρες του ΝΑΤΟ που έχουν ήδη επικυρώσει τα Πρωτόκολλα Ένταξης μέσω των Κοινοβουλίων τους θα μπορούσαν να εγγυηθούν στη Σουηδία και τη Φινλανδία πλήρη προστασία με βάση τη Ρήτρα Συνδρομής του ΝΑΤΟ ακόμη και χωρίς την επίσημη ένταξή τους.

Τουλάχιστον θα μπορούσαν να αμφισβητήσουν ηχηρά την προσήλωση της Τουρκίας στη Συμμαχία. Η Babst πιστεύει ότι η ελπίδα για μια πιο συνεργάσιμη τουρκική κυβέρνηση μετά τις εκλογές αποτελεί χειρότερη εναλλακτική. Για την Ευρώπη διακυβεύονται πάρα πολλά και δεν επιτρέπεται κανένας εφησυχασμός.

Η Τουρκία πιθανότατα δεν πρόκειται ούτως ή άλλως να μεταβληθεί από έναν δύσκολο σε έναν πειθήνιο σύμμαχο, ούτε κι αν ηττηθεί στις εκλογές ο Erdogan. Τα δύο μεγαλύτερα κόμματα στη συμμαχία της αντιπολίτευσης –το κεμαλικό-σοσιαλδημοκρατικό CHP και το εθνικιστικό IYI– βασίζονται στις εθνικιστικές και εν μέρει αντιδυτικές ψήφους.

Σε περίπτωση νίκης, έχουν ανακοινώσει ότι θα αποκαταστήσουν άμεσα τις διπλωματικές σχέσεις με τον Σύρο δικτάτορα Baschar al-Assad, προκειμένου να μπορέσουν να στείλουν πρόσφυγες από την Τουρκία πίσω στη Συρία. Οι ΗΠΑ προειδοποιούν για τους κινδύνους μίας τέτοιας απόφασης.

Στη διαμάχη με την Ελλάδα για τα κυριαρχικά δικαιώματα στη Μεσόγειο, οι απόψεις τουρκικής κυβέρνησης και αντιπολίτευσης δεν διαφέρουν σχεδόν καθόλου. Ακόμη και χωρίς τον Erdogan, η Τουρκία θα προσπαθήσει να είναι μια ανεξάρτητη δύναμη -με θέσεις που δεν θα είναι πάντοτε σύμφωνες με τα συμφέροντα του ΝΑΤΟ.

Ταυτόχρονα, οι ηγέτες των κομμάτων, κυρίως ο αρχηγός του CHP, Kemal Kilicdaroglu, θέλουν να μετατρέψουν την Τουρκία ξανά σε Κοινοβουλευτική Δημοκρατία και να καταργήσουν το Προεδρικό Σύστημα με τις εκτεταμένες εξουσίες του.

Είναι οι πρώτες εκλογές, κατά τις οποίες ο Erdogan δεν θα είναι το ξεκάθαρο φαβορί. Οι δημοσκοπήσεις προβλέπουν μια οριακή έκβαση. Σύμφωνα με τους ειδικούς, ο Erdogan θα μπορούσε να κερδίσει έναν αδύναμο υποψήφιο. Η νίκη του θα ωθούσε την Τουρκία περαιτέρω στην απολυταρχία, αλλά θα μπορούσε επίσης να επιφέρει μία κάποια αποκλιμάκωση της κατάστασης στο ΝΑΤΟ.

Ο Erdogan είναι πιθανό να υποχωρήσει στο ζήτημα της Διεύρυνσης της Συμμαχίας προς Βορρά, όταν θα έχει τελειώσει η προεκλογική εκστρατεία. Η κατάσταση θα είναι επικίνδυνη, εάν το αποτέλεσμα σημάνει οριακή νίκη της αντιπολίτευσης.

Μιμούμενος τον Donald Trump, ο Erdogan θα μπορούσε να το αμφισβητήσει και να προκαλέσει αναταραχή. Ακανθώδες είναι και το ερώτημα του κατά πόσον η Ρωσία θα παρέμβει στις εκλογές. Γιατί ένα πράγμα είναι ξεκάθαρο: Παρ’ όλες τις διαφορές απόψεων, ο αγαπημένος υποψήφιος του Putin είναι ο Recep Tayyip Erdogan.

Τίτλος: «Ο ασταθής εταίρος»
Υπότιτλος: «Η Δύση εξαρτάται από την Τουρκία, αλλά η στρατηγικής σημασίας χώρα στη Μεσόγειο είναι ένας αβέβαιος σύμμαχος. Αυτό οφείλεται κυρίως στον Recep Tayyip Erdogan. Οι επερχόμενες εκλογές θα κρίνουν την τύχη του και τη μελλοντική πορεία της χώρας του»

ΠΗΓΗ: WELT AM SONNTAG – Carolina Drüten – Erdogan’s dangerous game with NATO

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Τουρκία συζητά να αγοράσει τα Eurofighters από το Ηνωμένο Βασίλειο: Έχει, δήθεν, εναλλακτικές…

Ακολουθήστε τη HELLAS JOURNAL στη NEWS GOOGLE

Hellasjournal - Newsletter


%d bloggers like this: