Ο Ρόμπερτ Μενέντεζ αλλάζει θεμελιωδώς την εξωτερική πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών έναντι της Τουρκίας

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Στο “πιάτο” του κ. Μπάιντεν και του Νετανιάχου βρέθηκαν το Ιράν, ο Λίβανος και η Γάζα: Οι νουθεσίες του Αμερικανού Πλανητάρχη στον ανυπάκουο Μπίμπι

Το Ισραήλ καθυστερεί την απάντηση στο Ιράν γιατί δεν θέλει να ανοίξει ταυτόχρονα τρία μέτωπα: Για να μην δεχθεί επίθεση από ρουκέτες που θα έρχονται από διαφορετικά μέρη

Φοβάται να αντιμετωπίσει ξανά την Κάμαλα Χάρις: Ο Ντόναλντ Τραμπ αρνήθηκε τη δεύτερη τηλεμαχία που πρότεινε το φιλικό του κανάλι Fox

Του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΔΡΙΒΑ*
Στρατηγικός Αναλυτής-Διεθνολόγος

Πολλά μπορεί να γράψει κανείς για τον Ρόμπερτ Μενέντεζ (Robert Menendez) ο οποίος μόνο τυχαία δεν έχαιρε της εκτίμησης του Ελληνοαμερικανού γερουσιαστή Πολ Σαρμπάνη (Paul Sarbanes) ως «διάδοχός» του στα θέματα που αφορούν τον Ελληνισμό.

Πέραν από την πολύ όμορφη ιστορία του Γερουσιαστή του New Jersey και για τη σχέση του με την Ελλάδα και την Κύπρο, αυτό που πρέπει να μας νοιάζει είναι κάτι πολύ σημαντικότερο. Ο Menendez μπορεί να είναι το Νο4 της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής (ως Πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων) όμως κάνει κάτι πολύ παραπάνω. Αλλάζει την αμερικανική εξωτερική πολιτική έναντι της Τουρκίας.

Η Τουρκία έχει μάθει να κάθεται πάνω στις δάφνες μιας απαρχαιωμένης ψυχροπολεμικής λογικής που αρκετοί στο State Department έχουν ως Ευαγγέλιο. Το «Ευαγγέλιο» αυτό έχει ως κορωνίδα ένα σύνθημα που μοιάζει περισσότερο με αφήγημα παρά με όραμα για την αμερικανική εξωτερική πολιτική που ομολογουμένως, είναι αρκετά ταλαιπωρημένη.

• Το σύνθημα έχει ως εξής: «Η Τουρκία είναι μια προβληματική σύμμαχος αλλά είναι πολύ σημαντική και πολύ μεγάλη για να αποτύχει». Ο μύθος της αναντικατάστατης Τουρκίας, έχει το βάθος της στο Σύνδρομο του Βιετνάμ όπου η ήττα των ΗΠΑ, οδήγησε την αμερικανική εξωτερική πολιτική σε μια υποχόνδρια σκέψη.

Δείγμα αναλύσεων και άρθρων σε think tanks που υποστήριζαν αυτό το απαρχαιωμένο αφήγημα της αναντικατάστατης Τουρκίας, παρομοίαζαν την Τουρκία με το Πακιστάν και το Ιράν. Βάσει αυτών των παραδειγμάτων, οι ΗΠΑ δεν έπρεπε να «χάσουν» την Τουρκία, όπως έχασαν το Ιράν και το Πακιστάν. Μέσα στην εκπληκτική του ανάλυση για την αμερικανική εξωτερική πολιτική, ο Καθηγητής του Columbia Sestanovich, αναφέρει τις παραδοξότητες της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής λέγοντας «Sometimes, we act too little too late or too much and too long».

Οι ΗΠΑ είχαν την τύχη να βρουν στο διάβα της ιστορίας τους λαμπρά μυαλά όπως του George Kennan ώστε ο παρεμβατισμός τους στα διεθνή να είναι ισορροπημένος. Ο Edward Luttwak σε παλιά διάλεξή του, αναφέρει πως οι ΗΠΑ έχουν μεγάλο πρόβλημα στο να κάνουν ορθή ανάγνωση «φίλων» και «εχθρών».

Ο Menendez είναι εκείνος ο νομοθέτης που με την ηγετική του προσωπικότητα, επαναφέρει τον συγκερασμό της σοφίας στην αμερικανική εξωτερική πολιτική, ένα μείγμα ρεαλισμού και ιδεαλισμού, ή αλλιώς Ουιλσονισμού. Η τελευταία του συνέντευξη στη Hellas Journal:

«…Έχουμε κάποια κριτήρια για αγοραπωλησίες όπλων. Δεν είναι μόνο το κέρδος για μας (…) πρέπει να μοιραζόμαστε κοινές αξίες με αυτές τις χώρες που επιθυμούν να έχουν πρόσβαση στα οπλικά μας συστήματα». Αμέσως μετά, αναφέρει όλη εκείνη τη «Μαύρη Βίβλο» των αμερικανοτουρκικών σχέσεων που το group of appeasement του State Department, αποσιωπά.

• Ο Menendez βάζει τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις στην αφετηρία τους. Έχουν στρατηγικές διαφορές και τα μίλια που πρέπει να διανυθούν για να εξομαλυνθούν οι σχέσεις των πάλαι ποτέ στρατηγικών συμμάχων, πρέπει να διανυθούν από την Τουρκία. Αυτό υπακούει στον ρεαλισμό. Πρέπει η Τουρκία να φοβάται μη χάσει την Αμερική και όχι η Αμερική την Τουρκία.

Ως προς το πρακτικό σκέλος, ας δούμε το σπιράλ όλων των εξελίξεων που έχουν επιταχυντή το θέμα των F-16. Ο Πρόεδρος Biden στήριξε ανοικτά την πώληση των F-16 στην Τουρκία, βλέποντας το State Department διχασμένο, καθώς εκτός από το appeasing group, υπάρχει και εκείνο που εργάστηκε για τον άξονα της σταθερότητας (μεταξύ Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ και άλλων χωρών) και που έβαλε την Ανατολική Μεσόγειο στο χάρτη των αμερικανικών συμφερόντων.

Ο Biden ήθελε να λύσει ένα ζωτικό θέμα για το ΝΑΤΟ και να μην γίνει πράξη η ρωσική επιδίωξη για τουρκικό βέτο στα αιτήματα εισδοχής της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Υπάρχει ο McGurk που ασχολείται ενεργά με τους Κούρδους και τελικά, το Κογκρέσο που εδώ και τέσσερα περίπου έτη έχει σαν θέμα διακομματικής συναίνεσης τα θέματα της Ελλάδας, της Κύπρου και του Ισραήλ.

Παρόλα αυτά, ο Αμερικανός Πρόεδρος με την εικονική στήριξη που έμοιαζε περισσότερο με «Νίπτω τας χείρας μου», άνοιξε τον Ασκό του Αιόλου για τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις. Ο Ερντογάν στηρίζει την εξωτερική του πολιτική με εξωθεσμικό τρόπο. Πιστεύει σε gentlemen’s agreements.

Ο Ερντογάν δεν μπορεί να καταλάβει πώς λειτουργούν οι δημοκρατίες και ειδικά το αμερικανικό πολιτικό σύστημα το οποίο αρχίζει και τελειώνει με το Κογκρέσο. Προεκλογικά, ο Ερντογάν δεν μπορεί να αποδείξει οτι η Αμερική τον στηρίζει και οτι παίρνει πράγματα από μεγάλες δυνάμεις. Μπορεί να ελπίζει σε κάποιο θαύμα μετά τις 18 Δεκεμβρίου 2022 όπου θα προκύψει το νέο Κογκρέσο, όμως κανείς δεν ξέρει αν θα περιμένει μέχρι τότε.

Η τροπολογία είναι εξευτελιστική για την Τουρκία και για τον ίδιο καθώς συνδέει την αγοραπωλησία των F-16 με την Ελλάδα. Μια αλλαγή συμπεριφοράς προς την Ελλάδα, θα ήταν καταστροφική για τους όχλους που ψηφίζουν τον Ερντογάν και τον Μπαχτσελί και θα του φέρουν μεγαλύτερη δημοσκοπική κατρακύλα. Ο Ερντογάν δύσκολα θα αποφύγει την κατρακύλα στον αντιαμερικανισμό πάνω σε μια περίοδο που ο Πόλεμος στην Ουκρανία έχει αρχίσει και δείχνει πως εντείνεται πάλι επικίνδυνα.

Οι ΗΠΑ έχουν κάθε συμφέρον να υποστηρίξουν θεσμικά μια πολιτική αλλαγή στην Τουρκία η οποία όμως θα κριθεί στην Άγκυρα. Η Τουρκία θα απειλήσει ξανά με βέτο τη Φινλανδία και τη Σουηδία προκειμένου να κρατήσει τις δύο χώρες ομήρους με σκοπό να δώσει τα λύτρα η Αμερική. Η κουβέντα για την αποπομπή της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ έχει ανοίξει και όλο αυτό το κλίμα δείχνει οτι οι ΗΠΑ θα υποχρεωθούν σώσουν το Μοναστήρι (ΝΑΤΟ) και όχι έναν Μοναχό (Τουρκία).

Έξοδος της Τουρκίας από το ΝΑΤΟ, σημαίνει οτι ο Ερντογάν θα θελήσει να κλείσει τον διακόπτη τελείως στην Τουρκία, είναι ο μόνος τρόπος να επιβιώσει πολιτικά. Οι περισσότεροι αυλικοί του Ερντογάν είναι της άποψης οτι η Τουρκία δεν πρέπει να είναι στο ΝΑΤΟ.

Ο Μπαχτσελί, λίγες εβδομάδες πριν απείλησε με έξοδο της Τουρκίας από το ΝΑΤΟ. Δεν είναι τόσο πιθανή μια έξοδος της Τουρκίας από το ΝΑΤΟ, όμως όταν έχουν αρχίσει και πληθαίνουν οι φωνές που ζητούν να τεθούν όρια στην Τουρκία σχετικά με τον τρόπο που πολιτεύεται στο ΝΑΤΟ, η ατζέντα μεταξύ ΗΠΑ-Τουρκίας γίνεται όλο και πιο τοξική. Το σπιράλ αυτό που προκάλεσε η ηγετική στάση του Menendez στα αμερικανοτουρκικά θέματα, οδηγεί σε άλλη μέρα τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις.

ΥΓ: Το ελληνοαμερικανικό λόμπι πρέπει να στηριχθεί τόσο από το ελληνικό κράτος όσο και από την ελληνική κοινωνία. Η Ελλάδα δεν πρέπει να επαναπαύεται σε αυτές τις εξελίξεις γιατί το αμερικανικό πολιτικό σύστημα βρίσκεται (κυριολεκτικά) μονίμως σε εκλογές. Για να έχουμε μια δυνατή και διαρκή παρουσία στις ΗΠΑ, χρειάζονται ενέργειες που το ελληνικό κράτος δεν έχει συνηθίσει. Όταν θες να είσαι σύμμαχος με χώρες σαν αυτές, πρέπει να «μοιάζεις» σε πολλά με αυτές. Μέχρι να βρούμε και εμείς τους δικούς μας «Menendez», χρειάζεται να επαγρυπνούμε γιατί η Τουρκία δεν έχει «ήσυχα καλοκαίρια» στην ατζέντα της. Έχει επτά ολόκληρα έτη για να δράσει όπως επιτάσσει η Θουκυδίδεια Παγίδα. Η κακοφωνία στην Ελλάδα πρέπει να σταματήσει και στηρίξουμε την εκπαίδευση ειδικού προσωπικού για θέματα που αφορούν την προώθηση των ελληνικών συμφερόντων στις ΗΠΑ. Η νέα ιστορική περίοδος που ανοίγει στην Ευρώπη, μας υποχρεώνει να κοιτάμε περισσότερο πέραν του Ατλαντικού, χωρίς ταυτόχρονα να αυξήσουμε την εξάρτησή μας από τις ΗΠΑ. Είναι δύσκολες ασκήσεις ισορροπίας που απαιτούν και προσεκτικά αλλά και θαρραλέα βήματα. Oι εποχές που οι εκάστοτε «ταξιδιάρηδες» και «αετονύχηδες» της Ελλάδας εκμεταλλεύονταν την υγιή αφέλεια των ομογενών στις ΗΠΑ, έχει παρέλθει. Η ομογένεια δεν είναι πια η γενιά που πλένει πιάτα στην Αστόρια. Είναι κομμάτι της αμερικανικής ελίτ, γνωρίζει τις υποθέσεις και είναι υποψιασμένη για το πώς μπορούν τα «παλαμάκια» να γίνουν αντιαμερικανικές κραυγές που θα την εκθέσουν ξανά στη χώρα που τους μεγάλωσε και τους προσέφερε. Το πιο σημαντικό: Οι οργανώσεις αυτές θέλουν στήριξη και επικοινωνία, όχι νεοελλαδίτικους «πάτρωνες».

* Αρθρογράφος – Διεθνολόγος -Συντονιστής του Τομέα Ευρασίας & Ν. Α. Ευρώπης στο ΙΔΙΣ – Research Fellow in HALC (Hellenic American Leadership Council)

• Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.

ΟΛΕΣ ΟΙ ΓΝΩΜΕΣ, ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ ΕΔΩ ΚΑΙ ΕΔΩ

Οι ΗΠΑ επανέρχονται στην Ευρώπη μετά την ιστορική σύνοδο του ΝΑΤΟ: Ο ρόλος της Ελλάδας και το πρόβλημα που λέγεται Τουρκία