«Σαν να γυρίσαμε στη Βόρεια Κορέα»: Η απρόθυμη επιστροφή των Ρώσων σε μια χώρα όπου «κανείς πια δε γελά»
File photo: Ενισχυμένη αστυνόμευση στην Κόκκινη Πλατεία της Μόσχας, EPA/MAXIM SHIPENKOV
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
«Χοντραίνει» το παιχνίδι της Βόρειας Κορέας με τα μπαλόνια σκουπιδιών: Έκλεισαν διάδρομοι προσγείωσης και απογείωσης σε αεροδρόμιο της Σεούλ [video]
Η μία πρόκληση της Βόρειας Κορέας ακολουθεί την άλλη: Ο Κιμ Γιόνγκ Ουν έδωσε εντολή για νέα εκτόξευση βαλλιστικού πυραύλου, απάντηση στην ανάπτυξη του Theodore Roosevelt
Το ψυχολογικό βάρος που τους προκαλεί η επιστροφή στην εμπόλεμη Ρωσία του Πούτιν περιγράφουν Ρώσοι οι οποίοι είχαν φύγει τις πρώτες ημέρες του πολέμου, αλλά αναγκάστηκαν να γυρίσουν στο αυταρχικό καθεστώς. Το ρεπορτάζ είναι από τον Guardian.
Όταν ξεκίνησε ο πόλεμος, η Ολγα Γκλαντίσεβα, πρώην δημοσιογράφος που τώρα εργάζεται στην παραγωγή βίντεο, ενώθηκε με δεκάδες χιλιάδες άλλους Ρώσους που εγκατέλειψαν τη χώρα.
«Έφυγα για την Κωνσταντινούπολη σε κατάσταση πανικού λίγο μετά την έναρξη του πολέμου. Σκέφτηκα ότι δεν θα είχα άλλη ευκαιρία να φύγω, αν κλείσουν τα σύνορα. Δεν ήθελα να μείνω μόνη μου στη χώρα καθώς είδα όλους τους φίλους μου να φεύγουν. Νόμιζα ότι η Ρωσία μετατρεπόταν σε Βόρεια Κορέα», είπε.
Αλλά στην Τουρκία οι τραπεζικές της κάρτες ήταν μπλοκαρισμένες και δεν μπορούσε να μεταφέρει χρήματα στο σπίτι για να στηρίξει τη μητέρα της στη Μόσχα. Επέζησε ζητώντας χάρες από φίλους που είχαν πρόσβαση σε κεφάλαια.
Το πείραμα στην Τουρκία
Τώρα, απρόθυμα, επέστρεψε στην πατρίδα της. «Επέστρεψα την περασμένη εβδομάδα. Για να μιλήσω ωμά, τα χρήματα είναι ο κύριος λόγος που έπρεπε να επιστρέψω. Έχω ένα διαμέρισμα στη Μόσχα που εξακολουθούσα να το πληρώνω. Είχα την επιλογή να δουλέψω από απόσταση, αλλά δεν ήταν η πιο εύκολη και θα κέρδιζα περισσότερα εδώ στη Μόσχα. Η ζωή δεν ήταν βιώσιμη για μένα στην Τουρκία».
Καθώς ο πόλεμος της Ρωσίας πλησιάζει στον τρίτο μήνα του χωρίς τέλος, οι βιαστικές αποφάσεις που πήραν πολλοί Ρώσοι να διαφύγουν προσέκρουσε πάνω στη σκληρή πραγματικότητα της μετανάστευσης στο εξωτερικό, ιδιαίτερα σε μια εποχή κλειστών συνόρων και τραπεζικών κυρώσεων.
Κάποιοι Ρώσοι έχουν φύγει για πάντα, άλλοι έχουν αποσυρθεί για να φροντίσουν άρρωστους γονείς, να διαχειριστούν επιχειρήσεις, να κρατήσουν ενωμένες τις οικογένειές τους ή απλώς να τα βγάλουν πέρα.
«Ήταν ένα πραγματικό οικογενειακό δράμα», λέει ο Ρομάν, συνιδρυτής μιας τεχνολογικής startup που επέστρεψε από την Αρμενία την περασμένη εβδομάδα. «Νόμιζα ότι έπρεπε να φτάσουμε όσο το δυνατόν πιο μακριά από τη Ρωσία. Η γυναίκα μου δεν ήθελε να πάει πουθενά και έπρεπε να ψάξω για κάποιο συμβιβασμό. Ήταν θέμα επιλογής: να φύγω από τη Ρωσία χωρίς τη γυναίκα μου ή να επιστρέψω με τη γυναίκα μου. Έτσι αποφάσισα να έρθω εδώ με τη γυναίκα μου και να δω τι θα συμβεί».
Οι φήμες για αναγκαστική επιστράτευση
Οι ειδικοί λένε ότι το κύμα της ρωσικής μετανάστευσης που προκλήθηκε από τον πόλεμο είναι ασυνήθιστο και πυροδοτήθηκε από φήμες για αναγκαστική επιστράτευση στις αρχές Μαρτίου.
Πρωταγωνίστησαν εργαζόμενοι υψηλής εκπαίδευσης που συχνά ταξιδεύουν σε μικρότερες χώρες. Και τουλάχιστον στα χαρτιά, πολλοί έχουν την επιλογή να επιστρέψουν είτε για σύντομα ταξίδια είτε μόνιμα.
Ο Aρτέμ Ταγκάμνοφ, ιδρυτής της νεοσύστατης εταιρείας τεχνολογίας HintEd, έφυγε για την Αρμενία στις αρχές Μαρτίου ως μέρος της φυγής του τεχνολογικού τομέα της Ρωσίας. Ο συνεργάτης του και οι επενδυτές του τον προέτρεψαν να εγκαταλείψει αμέσως τη Ρωσία λόγω των φόβων για αναγκαστική επιστράτευση.Είχε κάνει σχέδια να ανοίξει μια νέα εταιρεία στην Αρμενία.
Αλλά μετά από πέντε εβδομάδες στην πρωτεύουσα, Ερεβάν, είχε επιστρέψει στη Μόσχα προσωρινά λόγω οικογενειακών και επιχειρηματικών ανησυχιών.
«Η ιδέα στην Αρμενία ήταν να ανοίξω μια εταιρεία, αλλά έχει κολλήσει γιατί περιμένω κάποια χρήματα. Η γυναίκα μου και ο σκύλος μου είναι ακόμα στη Μόσχα, η γυναίκα μου δεν μπορεί να αφήσει τη δουλειά της αυτή τη στιγμή», λέει.
Η γυναίκα του δούλευε για ένα ινστιτούτο που συνεργαζόταν με ένα βρετανικό πανεπιστήμιο. Αυτό όμως ενδέχεται να τερματίσει τις συμφωνίες του με τη Ρωσία φέτος. «Προσπαθώ να την πείσω να μετακομίσει. Και ακόμα έχω κάποιες δουλειές εδώ, οπότε πρέπει να υποστηρίξουμε την εταιρεία μου εδώ».
Κανείς δεν χαμογελάει στη Ρωσία
Ήταν μια δύσκολη επιστροφή στο σπίτι. Οι γονείς του, που ζουν σε άλλη πόλη και είναι υπέρ του πολέμου, του είπαν ότι έκανε λάθος που εγκατέλειψε τη Ρωσία. Λέει ότι δυσκολεύεται να τους τηλεφωνήσει και δεν περιμένει να τους δει μέχρι να τελειώσει η σύγκρουση.
«Όταν επέστρεφα φοβόμουν ότι θα υπήρχαν πολλά αυτοκίνητα με Z ή V [σύμβολα που υποστηρίζουν τον πόλεμο], αλλά έχω δει μόνο ένα», είπε. «Παρόλα αυτά, η ατμόσφαιρα είναι πολύ βαριά εδώ. Όλα τα ΜΜΕ μας λένε ότι πολλοί άνθρωποι υποστηρίζουν τον πόλεμο, αλλά αυτό δεν είναι αλήθεια. Στο στενό μου περιβάλλον δεν το υποστηρίζει κανείς. Όλοι εδώ φοβούνται ακόμη και να μιλήσουν για αυτήν την «ειδική επιχείρηση». Κανείς δεν χαμογελάει και όλοι είναι λυπημένοι».
Ανώτερο στέλεχος σε μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες πληροφορικής της Ρωσίας λέει ότι έχει παρατηρήσει την επιστροφή νεότερων εργαζομένων με χαμηλότερους μισθούς.
«Οι άνθρωποι έφυγαν πανικόβλητοι και μετά από λίγο συνειδητοποίησαν: «Εντάξει, πώς θα συνεχίσουμε να ζούμε;» είπε το στέλεχος. «Ακόμα μισούν την κατάσταση, εξακολουθούν να διαφωνούν και αισθάνονται ακόμα άβολα ψυχολογικά και δεν θέλουν να επιστρέψουν. Αλλά δεν υπάρχει περίπτωση να μην επιστρέψεις».
Δεν υπάρχουν σίγουρες εκτιμήσεις για το πόσοι Ρώσοι εγκατέλειψαν τη χώρα μετά την έναρξη του πολέμου». Ενώ οι εργαζόμενοι στον τομέα της τεχνολογίας μπορεί να έχουν ισχυρές προοπτικές στο εξωτερικό, άλλοι μπορεί να βρουν ότι οι δεξιότητές τους και η εκπαίδευσή τους δεν έχουν αντίκτυπο πέρα από τα σύνορα.
Το πρώτο σοκ και οι φήμες για αναγκαστική επιστράτευση
Ο Ντμίτρι, σύμβουλος τέχνης, είπε ότι ήταν σε «σοκ» όταν ξεκίνησε ο πόλεμος και έφυγε από τη χώρα λόγω φημών για αναγκαστική επιστράτευση.
«Πέταξα στο Ουζμπεκιστάν, ένα από τα πιο εύκολα μέρη που μπορούσα να επισκεφτώ χωρίς βίζα. Επέστρεψα στη Μόσχα στα τέλη Μαρτίου, όταν έγινε σαφές ότι η αναγκαστική επιστράτευση ήταν απλώς μια φήμη. Συνειδητοποίησα ότι η Ευρώπη δεν ήταν επιλογή για μένα. Δεν είμαι σίγουρος ότι η Ευρώπη περιμένει να έρθουν οι Ρώσοι, ακόμη και αυτοί που είναι κατά του πολέμου. Τι θα έκανα κι εγώ εκεί; Δεν μιλάω σχεδόν καθόλου αγγλικά.»
Η Ηρα Λομπανόφσκαγια, η οποία διευθύνει έναν οργανισμό που βοηθά τους Ρώσους να εγκατασταθούν στο εξωτερικό, λέει: «Πολλοί έφυγαν κατά τη διάρκεια του κύματος από πανικό, μόνο και μόνο για να πάρουν μια ανάσα. Βλέπω ότι κάποιοι επιστρέφουν τώρα. Ξέρω όμως ότι κάποιοι από αυτούς που επέστρεψαν κάνουν σχέδια να φύγουν ξανά. Απλώς έπρεπε να επιστρέψουν στη Ρωσία για να πάρουν όλα τα πράγματά τους, να οργανώσουν τα χαρτιά τους και να κάνουν συγκεκριμένα σχέδια για να φύγουν σωστά».
Πολλοί είναι οι παράγοντες που δυσκολεύουν τους Ρώσους να ταξιδεύουν στο εξωτερικό, λέει η Katrin Sommerfeld, ερευνήτρια στο Κέντρο Ευρωπαϊκής Οικονομικής Έρευνας με έδρα το Μανχάϊμ που εστιάζει στη μετανάστευση προσφύγων.
«Οι τιμές έχουν εκτοξευθεί στις χώρες όπου πηγαίνουν αυτοί οι άνθρωποι», λέει. «Επιτρέπεται να πάρετε μόνο 10.000 $ στο εξωτερικό από τη Ρωσία. Δεν μπορείτε να αποκτήσετε πρόσβαση στον τραπεζικό λογαριασμό σας. Το ρούβλι έχει υποτιμηθεί. Έτσι είναι πιο δύσκολο να πάρεις τα χρήματά σου και δεν αξίζει πολύ. Τα πράγματα είναι πολύ ακριβά».
Ο Πούτιν είναι κακός αλλά η ζωή συνεχίζεται
Μερικοί από αυτούς που επιστρέφουν λένε ότι συχνά εκπλήσσονται από την αδιαφορία για τον πόλεμο.
«Η κύρια εντύπωση για μένα είναι ότι οι άνθρωποι το αποδέχονται κάπως», είπε το στέλεχος τεχνολογίας. «Ο πόλεμος είναι κακός και ο Πούτιν είναι κακός, αλλά η ζωή συνεχίζεται. Είναι λίγο πολύ εντάξει εδώ, η ισοτιμία είναι εντάξει ακόμα κι αν είναι φανταστική, κάποια πράγματα εξαφανίστηκαν από τα καταστήματα αλλά δεν είναι τόσο άσχημα όσο νομίζαμε, οι τιμές αυξήθηκαν αλλά δεν είναι και τόσο άσχημα. Πραγματικά με έχει πιέσει σοβαρά μέχρι τα βάθη της καρδιάς μου».
Σε πρόσφατη δημοσκόπηση, περισσότεροι από τους μισούς Ρώσους δήλωσαν ότι δεν παρακολουθούσαν στενά τον πόλεμο.
«Νόμιζα ότι θα γινόμουν μάρτυρας φρικτών σκηνών στους δρόμους, ότι οι άνθρωποι θα γεμίζονταν με θυμό υπέρ του πολέμου, αλλά η ζωή στην πραγματικότητα συνεχίζεται», λέει η Ολγα Γκλαντίσεβα. «Όλα τα μπαρ και τα εστιατόρια εξακολουθούν να είναι γεμάτα κάθε βράδυ. Φαίνεται ότι οι άνθρωποι αγνοούν τον πόλεμο, αλλά και αυτό είναι τρομακτικό».
Με πληροφορίες από Guardian
Ακολουθήστε τη HELLAS JOURNAL στη NEWS GOOGLE