Προσπάθησαν να συνδεθεί το κίνημα για Λευτεριά ως “φιλελεύθερο”: Διακόσια χρόνια από την Επανάσταση του 1821
Στην εικόνα ο πίνακας του Θεόδωρου Βρυζάκη «Μάχη».
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Οι συνεργάτες των Ναζί, Τσάμηδες, ζητούν αποκατάσταση και άλλα πολλά: Το πολιτικό και πνευματικό σύστημα ή σιωπά ή ψελλίζει απέναντι στους συνεργάτες του Ερντογάν…
Επίθεση του Μιχάλη Κατρίνη εναντίον του ελληνικού υπουργείου των Εξωτερικών: Αυτός είναι ο Σινιρλίογλου που υποστηρίζει η Ελλάδα για τη θέση του Γ.Γ. του ΟΑΣΕ
Διακόσια χρόνια από την επανάσταση του 1821, διακόσια χρόνια ελεύθερου εθνικού βίου. Η χρονιά τελειώνει και δεν έχουν γίνει και σπουδαία πράγματα. Η πανδημία είναι βέβαια μια δικαιολογία αλλά δεν είναι ο μόνος λόγος της σχετικής υποβάθμισης μιας τόσο σημαντικής επετείου.
Στην Αθήνα η Επιτροπή της Γιάννας Αγγελοπούλου παρέμεινε ως επί το πλείστον στα τετριμμένα και τα επικοινωνιακά. Τα ουσιώδη θέματα της γλώσσας, της λογοτεχνίας, της ταυτότητας, που συνδέονται άμεσα με το ΄21, ελάχιστα θίγηκαν. Όπως ελάχιστα θίγηκαν και καίρια ιστορικά θέματα που μένουν στη σκιά του «επίσημου» ιστορικού αφηγήματος.
Έγινε μάλιστα προσπάθεια ιδεολογικής εκμετάλλευσης της επετείου για να ενισχυθεί ένα αφήγημα που συνδέεται με την εξουσία και τις σημερινές επιδιώξεις της. Το ΄21 όμως δεν χωρά στα ιδεολογήματα καμιάς εξουσίας, είναι πολυσύνθετο και πολυφωνικό. Κάποιες δημοσκοπήσεις που έγιναν με αυτό τον στόχο, έδειξαν πως η λαϊκή πρόσληψη της επανάστασης αφήνει πίσω της τους όποιους εξουσιαστικούς σχεδιασμούς περιχαράκωσης της σε πρόσκαιρες πολιτικο-ιδεολογικές στοχεύσεις.
Η προσπάθεια ηρωοποίησης του Μαυροκορδάτου για παράδειγμα, προκειμένου να συνδεθεί η επανάσταση ως «φιλελεύθερη» με τα σημερινά πολιτικά δρώμενα, απέτυχε.
- Σε ποσοστό 90,4% οι ερωτώμενοι απάντησαν ότι ο ξεσηκωμός του ’21 ήταν εθνικού χαρακτήρα, ήταν εθνική επανάσταση. Κατέταξε δε στην πρώτη θέση ως αναγνωρίσημο αγωνιστή, το μεγαλύτερο στρατηγικό μυαλό του αγώνα, τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, με 92,7% και τοποθέτησε τον Μαυροκορδάτο με ένα 3,6% στο τέλος της λίστας.
Πολύ σημαντικό δε, το ότι δύο γυναίκες βρίσκονται ανάμεσα στις δέκα πρώτες αναγνωρίσιμες προσωπικότητες της επανάστασης. Η Μπουμπουλίνα στη τρίτη θέση μετά τον Κολοκοτρώνη και τον Καραϊσκάκη και η Μαντώ Μαυρογένους στη δέκατη θέση. Οι επαναστάσεις είναι συνήθως ανδροκρατούμενες και δύσκολα βρίσκεις γυναίκες που να κατέχουν περίοπτες θέσεις σε αυτές. Με αυτή την έννοια, η ελληνική επανάσταση πρωτοτυπεί και ξεχωρίζει.
Από τη δική μου σκοπιά, η δική μου συμβολή, έγραψα το μυθιστόρημα «ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ ΑΝΤΩΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, ΣΤΟ ΥΦΑΝΤΟ ΤΟΥ ΄21» ( Αθήνα, εκδόσεις Βακχικόν, 2021). Είναι μια προσπάθεια να ιδωθεί η ελληνική επανάσταση από μια οπτική γωνία διαφορετική από αυτήν που μας παρουσιάζει η συμβατική-παραδοσιακή ιστοριογραφία.
Μέσα από τη ζωή του Αντώνη Οικονόμου, του ριζοσπάστη επαναστάτη που δολοφόνησαν οι κοτζαμπάσηδες, που παραγνώρισε η επίσημη ιστορία και ανέδειξε και καθαγίασε ο ποιητής Νίκος Εγγονόπουλος, δίπλα στον Ρήγα Φεραίο και τον Μπολιβάρ, το μυθιστόρημα διατρέχει τα γεγονότα του ’21 με μια νέα ματιά και ρίχνει φως σε όσα, το σχολικό ιστορικό αφήγημα αλλά και αυτό της συμβατικής ιστορίας, αποσιωπούν ή αφήνουν στο περιθώριο.
Ο Αντώνης Οικονόμου, Υδραίος πλοίαρχος, μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία από τον Παπαφλέσσα στην Κωνσταντινούπολη. Με τον ξεσηκωμό στον Μοριά ήταν θέμα ζωής και θανάτου για την Επανάσταση η συμμετοχή σε αυτή των νησιών με τα πλοία που διέθεταν.
Από τα νησιά που διέθεταν πλοία, τα Ψαρά και οι Σπέτσες προσχώρησαν αμέσως στην Επανάσταση. Οι Υδραίοι πρόκριτοι όμως, ενθυμούμενοι, σύμφωνα με το συμβατικό ιστορικό αφήγημα, την προηγούμενη αποτυχημένη εξέγερση του 1770 με τα Ορλωφικά, αλλά κυρίως θέλοντας να διασώσουν τις τεράστιες περιουσίες τους, αρνούνταν να προσχωρήσουν στον αγώνα.
Η Ύδρα όμως, με τον μεγαλύτερο εμπορικό στόλο, ήταν εκ των ων ουκ άνευ για την Επανάσταση. Ήταν, με τον εμπορικό στόλο της και τον πλούτο της, η Μικρή Αγγλία της Μεσογείου, κατά τον Ιμπραήμ. Άλλοι τη χαρακτήρισαν, λόγω του μεγάλου πλούτου της, την τράπεζα της Eπανάστασης. Με σημερινούς όρους θα μιλούσαμε για το ελληνικό εφοπλιστικό κεφάλαιο της εποχής. Η είσοδος επομένως της Ύδρας στον αγώνα του ’21 είναι ένα κομβικό γεγονός
- Τότε έγινε η επέμβαση του Οικονόμου και των συντρόφων του, από τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα, που ανέτρεψε την ολιγαρχική εξουσία των προκρίτων και επέβαλε μια μορφή λαϊκής κυριαρχίας και εξουσίας. Αμέσως μετά ύψωσε τη σημαία της Επανάστασης και ο στόλος της Ύδρας ενώθηκε με αυτό των άλλων νησιών.
Για να κρατήσει την ενότητα του λαού, ο Οικονόμου δεν πήρε μέτρα εναντίον των κοτζαμπάσηδων, ούτε δήμευσε τις περιουσίες τους. Το αποτέλεσμα ήταν να τον ανατρέψουν λίγο αργότερα με αντεπανάσταση και να προσπαθήσουν να τον δολοφονήσουν. Μετά την ανατροπή και τη φυγάδευση του, τελικά φυλακίστηκε στο μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου Φενεού Κορινθίας, με επιμονή των Υδραίων κοτζαμπάσηδων που εκβίαζαν τους Πελοποννήσιους ότι θα έπαιρναν, στην αντίθετη περίπτωση, τα πλοία τους και θα εγκατέλειπαν τον αγώνα.
Κι όταν καταφέρνει και δραπετεύει και οδεύει προς το Άργος όπου βρίσκονταν μαζεμένοι οι αντιπρόσωποι που θα έπαιρναν μέρος στην Α’ Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου, οι κοτζαμπάσηδες της Ύδρας μεθοδεύουν, μαζί με κάποιους κοτζαμπάσηδες της Πελοποννήσου, τη δολοφονία του, παρά τις προσπάθειες του Κολοκοτρώνη να τον διασώσει.
Αλλά δεν τον δολοφόνησαν μονάχα, θέλησαν να τον εξαλείψουν και από την Ιστορία. Η μνήμη του διασώθηκε χάρη σ’ έναν ποιητή, τον Εγγονόπουλο, με βαθιά όμως ιστορική γνώση, αλλά και από όσους δεν υιοθέτησαν το χαλκιδευμένο επίσημο ιστορικό αφήγημα.
Το μυθιστόρημα χαρακτηρίστηκε «δοκιμιακό» και κάποιοι πρότειναν τη διδασκαλία του στο μάθημα της σχολικής ιστορίας. Η φιλόλογος και κριτικός Ανθούλα Δανιήλ, έγραψε:
«Ο Κωνσταντινίδης μπαίνει στο ψαχνό της αφήγησης, μιλάει για τον Κολοκοτρώνη και τη εν γένει συμπεριφορά του προς τους «προσκυνημένους» -τη μεγάλη πολιτική σημασία της λέξης- για τον αγώνα και για την πίστη στο σκοπό. Η πατρίδα και η ελευθερία είναι ο σκοπός».
Κι αλλού: “Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης θα ξεσηκώσει ενθουσιασμό με το βιβλίο του αλλά φοβάμαι και ενστάσεις. Όμως αυτό θα είναι πλεονέκτημα. Θα γίνει συζήτηση και μάλιστα συζήτηση σε βάθος. Θα ξεδιαλύνει το τοπίο. Γιατί ‘το ’21 είναι πολυσύνθετο και με πολλές αντιφάσεις και πρέπει να ιδωθεί από όλες τις σκοπιές του’ και είναι απαράδεκτο ‘να γίνεται η ιδιοποίησή του μονόπλευρα από την εξουσία ή από μία πολιτική μερίδαˑ
Υπάρχει χώρος για όλες τις απόψεις’ λέει ο Στέφανος Κωνσταντινίδης. Άλλωστε υπάρχει ελπίς πατρίδος έλεγε ο Κάλβος και ελπίζουμε και εμείς πως υπάρχει» ( Περι Ου , www.periou.gr -2/)
*Πανεπιστημιακός, συγγραφέας της μυθιστορηματικής τριλογίας ΝΟΜΑΔΑΣ, Αθήνα, Εκδόσεις Βακχικόν, 2017-2019. Τώρα κυκλοφορεί και το νέο του μυθιστόρημα, ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ ΑΝΤΩΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ/ΣΤΟ ΥΦΑΝΤΟ ΤΟΥ ΄21, από τον ίδιο εκδοτικό οίκο.
- Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
ΟΛΕΣ ΟΙ ΓΝΩΜΕΣ, ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ ΕΔΩ ΚΑΙ ΕΔΩ
Ακολουθήστε τη HELLAS JOURNAL στη NEWS GOOGLE