Η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου: Δείτε το ντοκιμαντέρ από το Αρχείο της ΕΡΤ [video]

File Photo Φωτογραφία της γέφυρας του Γοργοπόταμου πριν την ανατίναξη Screenshot via ert.gr




Στις 25 Νοεμβρίου 1942 πραγματοποιείται στην κατεχόμενη Ελλάδα ένα από τα σημαντικότερα σαμποτάζ εις βάρος των δυνάμεων κατοχής του Άξονα κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο:

Η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου. Η επιτυχημένη επιχείρηση δολιοφθοράς προκάλεσε θαυμασμό σε όλη την κατεχόμενη Ευρώπη και ενέπνευσε τον ελληνικό λαό να συνεχίσει την αντίσταση.

Το σχέδιο της αποστολής είχε εκπονηθεί από το Στρατηγείο της Μέσης Ανατολής με την κωδική ονομασία Χάρλινγκ (Operation Harling) και προέβλεπε την επιχείρηση ανατίναξης μίας εκ των τριών γεφυρών, της Παπαδιάς, του Ασωπού και του Γοργοπόταμου. Όμως το σαμποτάζ, αν και διέκοψε τη λειτουργία της σιδηροδρομικής γραμμής για 6 περίπου εβδομάδες, άργησε να πραγματοποιηθεί και τελικά δεν είχε το επιθυμητό στρατηγικό αποτέλεσμα, δηλαδή την καθυστέρηση των ενισχύσεων των γερμανικών δυνάμεων στη Βόρειο Αφρική, μιας και οι δυνάμεις του Ρόμελ είχαν ήδη χάσει τη Μάχη του Ελ Αλαμέιν (23/10/1942-5/11/1942) και είχαν υποχρεωθεί να κινηθούν δυτικότερα, καθιστώντας έτσι τον ανεφοδιασμό τους από τα ελληνικά λιμάνια άνευ σημασίας.

Ωστόσο, η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου έχει μεγάλη συμβολική αξία, ως το αποτέλεσμα της μοναδικής περίπτωσης συνεργασίας των δύο μεγαλύτερων αντιστασιακών οργανώσεων στην κατεχόμενη Ελλάδα, του ΕΛΑΣ (ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΛΑΪΚΟΣ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ) και του ΕΔΕΣ (ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ), με την καθοδήγηση των συμμαχικών δυνάμεων, εν προκειμένω των βρετανών κομάντο.

Το Αρχείο της ΕΡΤ Α.Ε. τιμώντας την επέτειο 79 ετών από την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου, παρουσιάζει την εκπομπή:

 

ΕΤΣΙ ΤΙΝΑΧΤΗΚΕ Ο ΓΟΡΓΟΠΟΤΑΜΟΣ Δείτε το ντοκιμανταίρ

 

Το ντοκιμαντέρ με τίτλο «Έτσι τινάχτηκε ο Γοργοπόταμος», παραγωγής 1982, σε σκηνοθεσία Χρήστου Ζημιανίτη, γυρισμένο στην ευρύτερη περιοχή του Γοργοπόταμου, παρουσιάζει μέσα από τις μαρτυρίες σημαντικών προσώπων που συμμετείχαν στην επιχείρηση δολιοφθοράς, το χρονικό της σημαντικής αυτής αντιστασιακής πράξης στην κατεχόμενη Ελλάδα, τα ξημερώματα από τις 25 προς 26 Νοεμβρίου 1942.

Η εκπομπή προβλήθηκε για πρώτη φορά στις 25 Νοεμβρίου 1982 από το κανάλι της ΕΡΤ2, με αφορμή την επέτειο 40 ετών από την επιτυχημένη επιχείρηση σαμποτάζ.

Στην εκπομπή αφηγούνται τις αναμνήσεις τους από τα γεγονότα της επιχείρησης ο διοικητής των βρετανών σαμποτέρ, συνταγματάρχης  Έντυ Μαγιερς (Edmund Charles Wolf Myers), ο υπαρχηγός του ταγματάρχης Κρις Γούντχαουζ (Christopher Woodhouse), ο οποίος ακούγεται να περιγράφει στα ελληνικά τη συνάντησή του με τον Ν. Ζέρβα, ο λοχαγός και μέλος της βρετανικής αποστολής Θέμις Μαρίνος, ο αντάρτης του ΕΔΕΣ Παντελής Κωτσάκης, ο καπετάνιος του ΕΛΑΣ Δημήτριος Δημητρίου (Νικηφόρος), ο καπετάνιος του ΕΛΑΣ Γιώργος Χουλιάρας (Περικλής), ο Γιάννης Πιστόλης, αγρότης από την Στρώμη, ο οποίος συμμετείχε ως οδηγός των τμημάτων στην ευρύτερη περιοχή, καθώς και ο Βασίλης Γκαρίλας αγρότης από το χωριό Φραντζή την στάνη του οποίου χρησιμοποίησαν οι αντάρτες κατά τη διάρκεια της επιχείρησης.

Αρχικά γίνεται αναφορά στο ιστορικό πλαίσιο της εποχής και τη σημασία της ανακοπής των ενισχύσεων των ναζιστικών στρατευμάτων του στρατηγού Ρόμελ στη Βόρειο Αφρική από τις συμμαχικές δυνάμεις με τη δολιοφθορά του σιδηροδρομικού δικτύου στη Μεσόγειο και προς τα λιμάνια από τα οποία αυτές θα μπορούσαν να σταλούν.

Το ντοκιμαντέρ περιγράφει τη σταδιακή άφιξη, από τα τέλη Σεπτεμβρίου μέχρι τις αρχές Οκτωβρίου 1942, των τμημάτων της ομάδας των βρετανών σαμποτέρ και την επικοινωνία τους αρχικά με την ηγεσία του ΕΔΕΣ και τον Ναπολέοντα Ζέρβα και ακολούθως με την αντίστοιχη ηγεσία του ΕΛΑΣ και τον Άρη Βελουχιώτη, προκειμένου να εξασφαλίσουν την υποστήριξή τους, αλλά και την ενεργή συμμετοχή τους στην επιχείρηση ανατίναξης μίας εκ των τριών προαναφερθεισών γεφυρών. Περιγράφονται οι κινήσεις, οι επαφές και η συμφωνία συνεργασίας των δύο αντάρτικων σωμάτων με την βρετανική αποστολή, καθώς και η πορεία που ακολούθησαν οι διαφορετικές ομάδες από την Ήπειρο μέχρι τη Βίνιανη και από εκεί μέχρι να συναντηθούν στα βουνά της Γκιώνας, στη Στρώμη, στη σπηλιά όπου είχαν καταφύγει οι Βρετανοί σαμποτέρ.

Ακολούθως, οι πρωταγωνιστές της επιχείρησης αφηγούνται την προετοιμασία του σχεδίου, τη συνάντηση Ζέρβα, Μάγιερς και Βελουχιώτη στο Μαυρολιθάρι και μετά από αποστολή αναγνώρισης, την επιλογή του Γοργοπόταμου ως του πλέον κατάλληλου στόχου, λόγω της ύπαρξης ισχυρής φρουράς στη γέφυρα της Παπαδιάς και του δυσπρόσιτου εδάφους στην περιοχή της γέφυρας του Ασωπού. Στη συνέχεια περιγράφονται αναλυτικά η κατάστρωση του σχεδίου της επιχείρησης ανά στάδιο εκτέλεσης, οι δυνάμεις που θα συμμετείχαν και η σύσταση κάθε τμήματος που θα επιχειρούσε. Οι δυνάμεις αυτές αποτελούνταν από 86 αντάρτες του ΕΛΑΣ του Α. Βελουχιώτη, 58 αντάρτες του ΕΔΕΣ του Ν. Ζέρβα και 14 Βρετανούς κομάντος και θα αντιμετώπιζαν την φρουρά της γέφυρας αποτελούμενη από 100 περίπου άνδρες με βαρύ οπλισμό, κυρίως Ιταλούς και ελάχιστους Γερμανούς.

Έπειτα, η αφήγηση των σαμποτέρ προχωράει στην άφιξη των αντάρτικων δυνάμεων στην περιοχή του Γοργοπόταμου, στην ανάπτυξή τους στις θέσεις από τις οποίες θα επιχειρούσαν και τελικώς στην εκτέλεση της επιχείρησης. Οι άνδρες που συμμετείχαν στην επιχείρηση ανατίναξης της γέφυρας του Γοργοπόταμου περιγράφουν με λεπτομέρειες όλες τις φάσεις της αποστολής, τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν, τις μάχες με την ιταλική φρουρά της γέφυρας, την κατάληψή της, την απώθηση των ενισχύσεων των δυνάμεων κατοχής και τις δύο εκρήξεις που οδήγησαν στην καταστροφή της γέφυρας.

Το ντοκιμαντέρ περιλαμβάνει πέρα από τις συνεντεύξεις των προσώπων που συμμετείχαν, ανάγνωση αποσπασμάτων σχετικών με την επιχείρηση από τα απομνημονεύματα του Ναπολέοντα Ζέρβα από την κατοχή, όπως αυτά δημοσιεύθηκαν το 1949 στην «Ακρόπολη» και το 1957 στην «Απογευματινή», φωτογραφικό και οπτικοακουστικό αρχειακό υλικό καθώς και πλάνα από τις περιοχές που αναφέρονται κατά τη διάρκεια των περιγραφών της επιχείρησης.

Σκηνοθεσία – κείμενα: ΧΡΗΣΤΟΣ ΖΗΜΙΑΝΙΤΗΣ

Αφήγηση: ΣΠΥΡΟΣ ΚΑΤΣΙΜΗΣ

Έτος παραγωγής: 1982

Πρώτη τηλεοπτική προβολή: 25/11/1982

Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr

Σύνταξη: Βλάσης Κομνηνός

Mε πληροφορίες από ertnews.gr, Δάφνη Σκαλιώνη

200 χρόνια από το μαρτύριο των Ελλήνων Κυπρίων κληρικών και λαϊκών την 9η Ιουλίου 1821

Ακολουθήστε τη HELLAS JOURNAL στη NEWS GOOGLE

Hellasjournal - Newsletter


%d bloggers like this: