Έκπληξη, πανικός και μοιραίες αποφάσεις: Η ημέρα που η Αμερική έχασε τον πιο μακροχρόνιο πόλεμο της
FIL PHOTO: O πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπαίντεν ετοιμάζεται να απευθύνει διάγγελμα στον αμερικανικό λαό. EPA, Yuri Gripas, POOL
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Ιδιαίτερα ενδιαφέρον, μακροσκελές άρθρο ομάδας δημοσιογράφων της εφημερίδας Washington Post με τίτλο «Surprise, panic and fateful choices: The day America lost its longest war», αναφέρεται στις τελευταίες στιγμές του υποστηριζόμενου από τη Δύση καθεστώτος του Αφγανιστάν.
Το άρθρο περιγράφει με μελανά χρώματα τη συμπεριφορά του Πρόεδρου Ashraf Ghani, παρουσιάζοντας τον ως έναν Πρόεδρο εκτός τόπου και χρόνου.
Ενώ υπήρχαν πληροφορίες ότι οι Ταλιμπάν βρίσκονταν στα περίχωρα της Καμπούλ χωρίς να υπάρχει καμία αντίσταση, εκείνος ασχολείτο με την ψηφιοποίηση της Αφγανικής οικονομίας και την πληρωμής των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων.
Στο τέλος εγκατέλειψε τη χώρα του στο χάος και την αναρχία, ενώ καυτηριάζει τη συμπεριφορά των αμερικανικών Αρχών οι οποίες ευρισκόμενες σε μία αυταπάτη, δεν αξιολόγησαν σωστά την κατάσταση και άργησαν να αντιδράσουν επί του πεδίου.
Αν και υπήρχαν Αφγανοί των Δυνάμεων Ασφαλείας έτοιμοι να αντισταθούν στους Ταλιμπάν, η φυγή του Πρόεδρου Ghani και των στενότερων συνεργατών του από το Προεδρικό Μέγαρο της Καμπούλ, με στρατιωτικά ελικόπτερα προς το Ουζμπεκιστάν και από εκεί με αεροσκάφος στα ΗΑΕ, είχε ως αποτέλεσμα να καταρρεύσει το καθεστώς και οι Ταλιμπάν να καταλάβουν την πρωτεύουσα χωρίς καμία αντίσταση, εντός ολίγων ωρών, την 15η Αυγούστου. Προς έκπληξη ακόμα και των ιδίων, οι οποίοι δεν ήταν έτοιμοι να μπουν στην πόλη.
Το άρθρο για την πτώση της Kabul, όπως αναφέρεται, βασίζεται σε πολλές συνεντεύξεις Αμερικανών και Αφγανών αξιωματούχων -πολλοί από τους οποίους μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας- ενός αρχηγού των Ταλιμπάν και κατοίκων της πόλης.
Παρ’ ότι είχε γίνει γνωστό ότι την προηγουμένη, 14η Αυγούστου, οι κυβερνητικές δυνάμεις στις δύο σημαντικότερες πόλεις μετά την Kabul, Mazar–e Sharif και Jalalabad, είχαν παραδοθεί στους Ταλιμπάν χωρίς ουσιαστική αντίσταση, ο Πρόεδρος Ghani διαβεβαίωνε ότι η κατάσταση είναι υπό έλεγχο και οι αμερικανικές Αρχές πίστευαν ότι οι Ταλιμπάν δεν θα εισέλθουν στην Kabul.
Μέχρι τη στιγμή που εξαφανίστηκε, οδηγώντας τη χώρα του στο χάος, την καταστροφή και σε ένα ταπεινωτικό τέλος της αμερικανικής παρουσίας.
Το αποτέλεσμα –όπως αναφέρεται- εξέπληξε ανώτατους Αμερικανούς αξιωματούχους, αρκετοί εκ των οποίων βρίσκονταν σε διακοπές καθώς ξεκινούσε το weekend, περιμένοντας ότι η υποστηριζόμενη από τη Δύση κυβέρνηση θα άντεχε για εβδομάδες ή και μήνες ή ακόμα και χρόνια. Αλλά και οι Αφγανοί εξεπλάγησαν με την ταχύτητα που η κυβέρνησή τους κατέρρευσε.
Ακόμα και οι ίδιοι οι Ταλιμπάν. Και εκείνοι που είχαν αφιερωθεί -και στις ΗΠΑ και στο Αφγανιστάν- στο να κρατήσουν αυτή την εξτρεμιστική ομάδα εκτός της εξουσίας, συμφώνησαν σε ένα πράγμα: αν δεν είχαν γίνει αυτές οι μοιραίες επιλογές αυτή την Κυριακή, στα μέσα Αυγούστου, τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι πολύ διαφορετικά.
Μία απόφαση της στιγμής του Πρόεδρου Ghani να διαφύγει από τη χώρα, βασισμένη από τι φαίνεται σε λανθασμένη πληροφόρηση που του έδωσαν οι σύμβουλοι του, ήταν η πιο μοιραία. Αργότερα, οι ΗΠΑ είχαν μία ευκαιρία να αμφισβητήσουν την υπεροχή των Ταλιμπάν στην Kabul αλλά επέλεξαν να επικεντρωθούν στην εκκένωση των ανθρώπων τους μέσω του αεροδρομίου.
Στην Washington και την Kabul, οι ημέρες και οι μήνες που προηγήθηκαν της πτώσης της Kabul πέρασαν με εφησυχασμό. Οι ΗΠΑ απέσυραν τις δυνάμεις τους.
Οι Ταλιμπάν είχαν επιτυχίες. Αλλά η επικρατούσαν αντίληψη και στις δύο πρωτεύουσες ήταν ότι υπήρχε ακόμα πολύς χρόνος προτού οι αντάρτες, ενδεχομένως, να έπαιρναν υπό τον έλεγχο τους την πόλη των πέντε εκατομμυρίων που για πολύ καιρό ήταν το βασικό κέντρο της αμερικανικής παρουσίας στη χώρα.
Για κάτι τέτοιο διαβεβαίωνε και ο Πρόεδρος του Αφγανιστάν, σύμφωνα με Αφγανούς και Αμερικανούς αξιωματούχους. Ένας εύστροφος και τεχνοκράτης πρώην καθηγητής, ο Ghani, δήλωνε στους συμβούλους του ότι οι Αφγανικές δυνάμεις θα μπορούσαν να απωθήσουν τους Ταλιμπάν μετά την αποχώρηση των Αμερικανών, και ότι η κυβέρνηση χρειαζόταν μόνο έξι μήνες για να ανατρέψει την κατάσταση.
Ακόμα και όταν εντάθηκαν οι επιθέσεις των Ταλιμπάν στην ύπαιθρο και στις επαρχιακές πρωτεύουσες, παρουσιαζόταν βέβαιος ότι η κατάσταση ήταν υπό έλεγχο. Αλλά οι πληροφορίες από το πεδίο έλεγαν ότι σε ορισμένες περιπτώσεις, οι αφγανικές κυβερνητικές δυνάμεις δεν πολεμούσαν καθόλου. Όταν οι Ταλιμπάν προωθήθηκαν σε κρίσιμες διαβάσεις στα σύνορα με το Ιράν και το Τατζικιστάν, στα τέλη Ιουνίου και τις αρχές Ιουλίου, οι κυβερνητικές δυνάμεις εγκατέλειψαν τις θέσεις τους.
Καθώς οι Ταλιμπάν συνέχιζαν να κερδίζουν, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι άρχισαν να βλέπουν ότι οι διαβεβαιώσεις του Πρόεδρου ήταν μία αυταπάτη. Η αγνόηση του κινδύνου που αποτελούσαν οι Ταλιμπάν από τον Πρόεδρο Ghani, προκάλεσε απορία στον Στρατηγό Kenneth “Frank” McKenzie, Διοικητική της Κεντρική Διοίκησης των ΗΠΑ και στον Πρέσβυ Ross Wilson.
Τον Ιούλιο, σε μία συνάντηση με τον Ghani στην Kabul, οι δύο άνδρες είπαν στον Αφγανό Πρόεδρο ότι η ομάδα του χρειαζόταν ένα «ρεαλιστικό, εφαρμόσιμο και ευρέως αποδεκτό σχέδιο για να προστατεύσει την χώρα» και ότι πρέπει να αφήσει την ιδέα να προστατεύσει και τις 34 περιφερειακές πρωτεύουσες.
«Θα πρέπει να εστιάσετε στο τι πραγματικά μπορείτε να προστατεύσετε, όλες οι επαρχίες είναι σημαντικές, αλλά ορισμένες είναι κρίσιμες για την προστασία της Kabul» ανέφεραν. Αν και ο Ghani εμφανιζόταν να συμφωνεί, τίποτα δεν γίνονταν. Ακόμα και το Σάββατο το απόγευμα της 14ης Αυγούστου, ο Ghani δεν ασχολείτο με κάποιο σχέδιο έκτακτης αποχώρησης ή την ασφάλεια τον επιτελών του.
Από την πλευρά τους, οι Αμερικανοί είχαν τις δικές τους αυταπάτες. Τον Ιούνιο, οι υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ είχαν εκτιμήσει ότι η κυβέρνηση του Αφγανιστάν θα άντεχε για τουλάχιστον άλλους έξι μήνες. Τον Αύγουστο, η κυρίαρχη οπτική ήταν ότι οι Ταλιμπάν δεν αναμένονταν να αποτελέσουν κάποιο σοβαρό κίνδυνο για την πρωτεύουσα μέχρι τα τέλη του φθινοπώρου.
Αν και οι Αμερικανοί αξιωματούχοι προέτρεπαν τον Ghani να επιδείξει εγρήγορση, από τις ενέργειες τους συνάγεται ότι δεν υπήρχε λόγος για άμεσο συναγερμό, με τους αξιωματούχους να παραδίδονται στην συνηθισμένη ραθυμία της Washington, τον Αύγουστο. Την Παρασκευή το απόγευμα, πριν την πτώση της Kabul, ο Λευκός Οίκος είχε αρχίσει να αδειάζει, καθώς αρκετοί υψηλοί αξιωματούχοι ετοιμάζονταν για τις πρώτες διακοπές τους στο πλαίσιο της Προεδρίας Biden. Νωρίτερα ο Πρόεδρος Biden είχε φτάσει στο Camp David και ο ΥΠΕΞ Antony Blinken βρισκόταν ήδη στο Hamptons. Αλλά η πτώση του Mazar–e Sharif, το Σάββατο, έπεισε τους Αμερικανούς αξιωματούχους ότι πρέπει να αντιδράσουν άμεσα.
Σε μία βιντεοκλίση του Biden με τους υψηλόβαθμους βοηθούς τους για θέματα ασφαλείας, ο ΥΠΑΜ Lloyd Austin ζήτησε την άμεση μεταφορά του προσωπικού της αμερικανικής Πρεσβείας στο αεροδρόμιο της Kabul. Οι Αμερικανοί διπλωμάτες είχαν ήδη αρχίσει να καταστρέφουν ευαίσθητα έγγραφα, σημαίες και αντικείμενα που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για προπαγάνδα, και να προετοιμάζονται για αποχώρηση.
Το Σάββατο το βράδυ, ώρα Kabul, ο ΥΠΕΞ Blinken μίλησε τηλεφωνικά με τον Ghani. Ελπίζοντας να αποτρέψει μία πλήρη κατάρρευση της πρωτεύουσας, ο Blinken ζήτησε την υποστήριξη του Ghani για μία μεσολάβηση των ΗΠΑ με τους Ταλιμπαν, για να υπάρξει ένας διακανονισμός προκειμένου οι τελευταίοι να παραμείνουν έξω από την Kabul και ο Αφγανός ηγέτης να αποχωρήσει προκειμένου να αναλάβει μία προσωρινή κυβέρνηση.
Ο στόχος ήταν, να υπάρξει χρόνος για διαπραγματεύσεις προκειμένου να σχηματιστεί μία συμμαχική κυβέρνηση με συμμετοχή των Ταλιμπάν και άλλων. Ο Ghani συμφώνησε με δυσκολία. Όσο δύσκολο και αν φαινόταν, ήταν μία οδός ειρηνικής πολιτικής μετάβασης, ένας τρόπος να αποφύγει το Αφγανιστάν τη βία του παρελθόντος.
Ωστόσο, η φυγή του Πρόεδρου Ghani και η κατάρρευση της κυβέρνησης και των Δυνάμεων Ασφαλείας οδήγησε στην άνευ όρων παράδοση στους Ταλιμπάν. Δικαιολόγησε την αναχώρηση του, μέσω Facebook, ως μία προσπάθεια να αποσοβηθεί η αιματοχυσία. Οι Αμερικανοί αξιωματούχοι εξεπλάγησαν όπως όλοι. Ανέμεναν ότι ο Ghani θα παρέμενε για μία συντεταγμένη μετάβαση σε μία προσωρινή εξουσία, όπως είχε συμφωνηθεί στις διαπραγματεύσεις στη Doha.
Η αναχώρηση Ghani σήμανε την κατάρρευση της διαδικασίας.
Εν μέσω του κενού που δημιουργήθηκε, ο νόμος και η τάξη κατέρρευσαν, με αναφορές για ένοπλες συμμορίες να κινούνται στους δρόμους.
Σε μία έκτακτη συνάντηση στη Doha, ανώτατοι στρατιωτικοί αξιωματούχοι των ΗΠΑ – συμπεριλαμβανομένου και του Στρατηγού McKenzie- συζήτησαν με τον Abdul Ghani Baradar, επικεφαλής της πολιτικής πτέρυγας των Ταλιμπάν. Έχουμε ένα πρόβλημα, ανέφερε ο Baradar, έχουμε δύο επιλογές, εσείς -οι ΗΠΑ- αναλαμβάνετε την ευθύνη για την ασφάλεια της Kabul ή αφήνετε να το κάνουμε εμείς.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, ο Πρόεδρος Biden παρέμεινε σταθερός στην απόφαση του να αποσύρει όλους τους Αμερικανούς στρατιώτες από το Αφγανιστάν. Η κατάρρευση της αφγανικής κυβέρνησης δεν άλλαξε την απόφασή του. Ο McKenzie, γνωρίζοντας αυτές τις εντολές, είπε στον Baradar ότι η αμερικανική αποστολή βρισκόταν εκεί μόνο για να εκκενώσει τους Αμερικανούς πολίτες, τους Αφγανούς συμμάχους και άλλους που βρίσκονταν σε κίνδυνο.
Οι ΗΠΑ, δήλωσε στον Baradar, χρειάζονταν το αεροδρόμιο για να κάνουν κάτι τέτοιο. Άμεσα, υπήρξε μία συμφωνία. Οι ΗΠΑ θα είχαν το αεροδρόμιο μέχρι την 31η Αυγούστου. Αλλά οι Ταλιμπάν θα ήλεγχαν την πόλη. Οι Ταλιμπάν κινήθηκαν άμεσα και πήραν υπό τον έλεγχο τους την Kabul. Αρχικά δεν ήταν έτοιμοι για κάτι τέτοιο.
Η φυγή του Ghani όμως δεν τους άφησε άλλη επιλογή. Ένα μήνυμα που στάλθηκε στο τηλέφωνο ενός αρχηγού των Ταλιμπάν έλεγε, «η κυβέρνηση έχει αφήσει όλα τα υπουργεία, πρέπει να εισέλθετε στην πόλη για να αποτρέψετε περαιτέρω ταραχές και να προστατεύσετε τη δημόσια περιουσία και τις υπηρεσίες από το χάος».
ΠΗΓΗ: WASHINGTON POST
Δεν με πίεσε ο Τσίπρας να κάνω το εμβόλιο λέει ο Πολάκης: Εξαπολύει μύδρους κατά κυβέρνησης και ΜΜΕ