ΕΠΙΣΤΗΜΗ - ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
14/06/2021 | 07:28
Το επίμονο κυνήγι των πειρατών του Διαδικτύου: Η δικαστική περιπέτεια του gamato.info και οι κλώνοι του
Είναι Απρίλιος του 2019 και στο εδώλιο του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Θεσσαλονίκης βρίσκεται μια μάλλον ασυνήθιστη φιγούρα.
Ενας 60χρονος διώκεται για παράβαση του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας κατ’ επάγγελμα και κατ’ εξακολούθησιν. Κατά τον μάρτυρα υπεράσπισης ο κατηγορούμενος έχει μόνο γνώσεις δημοτικού, στο παρελθόν εργαζόταν ως dj, ενώ είχε δουλέψει και ως ελαιοχρωματιστής και υπάλληλος σε συνεργεία καθαρισμού. Το προφίλ του όμως δεν αποπροσανατόλισε την Εταιρεία Προστασίας Οπτικοακουστικών Εργων και τη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος που είχαν φτάσει στα ίχνη του μια δεκαετία νωρίτερα, κυνηγώντας τους πειρατές του Διαδικτύου.
Το 2009 διαπίστωσαν για πρώτη φορά ότι αυτός ο άντρας ήταν ο διαχειριστής ιστοτόπου που έδινε τη δυνατότητα στους χρήστες να μοιράζονται χωρίς δικαιώματα αρχεία ταινιών, μουσικής και ηλεκτρονικών παιχνιδιών. Δέκα χρόνια αργότερα, έπειτα από δύο συνεδριάσεις, κρίθηκε ένοχος σε δεύτερο βαθμό και καταδικάστηκε σε φυλάκιση πέντε ετών χωρίς αναστολή, η οποία μετατράπηκε σε χρηματική ποινή. Αυτή ήταν η πιο πρόσφατη δικαστική απόφαση κατά της διαδικτυακής πειρατείας στη χώρα μας. Ωστόσο η προσπάθεια αναχαίτισης παρόμοιων ιστοσελίδων δεν έχει τελειώσει.
Εκτιμάται ότι αυτή τη στιγμή οι πειρατικές ιστοσελίδες στην Ελλάδα φτάνουν τις 70. Οπως επισημαίνει στην «Κ» ο Γιώργος Μίχος, γενικός διευθυντής της Εταιρείας Προστασίας Οπτικοακουστικών Εργων (ΕΠΟΕ), κατά την περίοδο των περιοριστικών μέτρων της πανδημίας COVID-19 ορισμένες εξ αυτών ανέκαμψαν, καθώς υπήρξαν χρήστες που στράφηκαν ξανά προς το πειρατικό περιεχόμενο για την ψυχαγωγία τους. Ωστόσο η δημοφιλία αυτών των ιστοσελίδων πλέον δεν φαίνεται να αγγίζει τα επίπεδα περασμένων ετών. Οι ποινικές διώξεις και κάποιες καταδικαστικές αποφάσεις κατά των διαχειριστών τους περιόρισαν μεν, αλλά δεν εξάλειψαν το φαινόμενο.
Σε εξέλιξη βρίσκεται τους τελευταίους μήνες και μια διοικητική διαδικασία δυναμικού μπλοκαρίσματος των ιστοσελίδων – κλώνων που εμφανίζονται κάθε τόσο υπό νέα διεύθυνση αλλά με παρεμφερείς ονομασίες παλιότερων δημοφιλών ιστοτόπων επιχειρώντας να αλιεύσουν και το κοινό τους.
Μέσα από δικαστικές αποφάσεις των τελευταίων δέκα ετών η εφημερίδα Καθημερινή παρουσιάζει το επίμονο κυνήγι των πειρατών του Διαδικτύου. Ποιο είναι το προφίλ των διαχειριστών, πώς φέρονται να κερδίζουν χρήματα και τι ενέργειες γίνονται για τον περιορισμό τους;
Τα «VIP» μέλη
Στις 17 Απριλίου του 2019, ενώπιον του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Θεσσαλονίκης, ο 60χρονος κατηγορούμενος υποστήριξε ότι δεν είχε οικονομικό όφελος από τη δραστηριότητά του και ότι ο πραγματικός διαχειριστής του greekstars.biz δεν ήταν ο ίδιος, αλλά κάποιο άλλο πρόσωπο το οποίο όμως δεν κατονόμασε στη δίκη. Οι ισχυρισμοί του δεν έπεισαν το δικαστήριο. Σύμφωνα με όσα ανέφεραν οι μάρτυρες κατηγορίας, η ιστοσελίδα του είχε περίπου 65.000 εγγεγραμμένους χρήστες, ενώ καθημερινά φαινόταν ότι την επισκέπτονταν 1.000 με 1.100 άτομα. Για να γίνει κάποιος μέλος αρκούσε να κάνει μια τυπική εγγραφή βάζοντας ένα ψευδώνυμο και κωδικό πρόσβασης. Επειτα μπορούσε να περιηγηθεί στον ιστότοπο και να κατεβάσει αρχεία. Εφόσον κατέβαλε χρηματικό ποσό της τάξης των 35-40 ευρώ μπορούσε να αναβαθμιστεί σε VIP μέλος και να έχει πρόσβαση σε server οι οποίοι είχαν καλύτερες δυνατότητες και παρέπεμπαν σε πιο πρόσφατες ταινίες τις οποίες μπορούσε να κατεβάσει.
Από την έφοδο στο σπίτι του διαχειριστή βρέθηκε μια επιστολή της εταιρείας Paypal στην οποία του γνωστοποιούσαν ότι είχε υπερβεί το όριο των ασφαλών συναλλαγών και ζητούσαν να εξηγήσει την προέλευση των χρημάτων. Το ποσό που φέρεται να είχε αποκομίσει δεν διευκρινίστηκε στο δικαστήριο.
Τα μέλη της ΕΠΟΕ που απέκτησαν πρόσβαση στο υλικό της ιστοσελίδας, διαπίστωσαν ότι σε διάστημα επτά μηνών περίπου 540 ταινίες είχαν γίνει αντικείμενο μεταφόρτωσης 1.800.000 φορές. Ταινίες όπως «The Expendables» και «Inception» κατά τον χρόνο που είχαν αναρτηθεί στην ιστοσελίδα προβάλλονταν ακόμη στους ελληνικούς κινηματογράφους. Ενα από τα μέλη της ΕΠΟΕ κατέθεσε στο δικαστήριο ότι από αυτή τη δραστηριότητα ζημιώθηκαν οι εταιρείες προστασίας πνευματικών δικαιωμάτων, τα καταστήματα που αγόραζαν και νοίκιαζαν ταινίες, καθώς και το ελληνικό Δημόσιο από διαφυγόντες δασμούς και φόρους.
Η δικαστική περιπέτεια του gamato
Χρειάστηκε να περάσει μία δεκαετία για να ολοκληρωθεί σε δεύτερο βαθμό η υπόθεση του ιστοτόπου greekstars.biz. Ο δικαστικός φάκελος όμως μιας άλλης πολύ δημοφιλούς ιστοσελίδας παραμένει ακόμη ανοιχτός. Η τελευταία δικάσιμος για το gamato.info είχε οριστεί στο Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων Αθηνών για τον Απρίλιο του 2021 αλλά αναβλήθηκε λόγω της πανδημίας COVID-19. Το 2016 είχαν καταδικαστεί σε πρώτο βαθμό, ο διαχειριστής της συγκεκριμένης ιστοσελίδας σε κάθειρξη πέντε ετών και χρηματικό πρόστιμο 15.000 ευρώ και άλλοι τρεις συγκατηγορούμενοί του σε φυλάκιση τριών ετών. Επειτα από έφεσή τους η υπόθεση ξεκίνησε να εκδικάζεται σε δεύτερο βαθμό τον Οκτώβριο του 2017.
Ο κ. Μίχος θυμάται ότι για τη συγκεκριμένη υπόθεση είχαν γίνει αστυνομικές επιχειρήσεις στην Αθήνα, στην Κοζάνη και στη Φλώρινα, ενώ δύο εκ των βασικών εμπλεκομένων ήταν Ελληνες μετανάστες στην Ολλανδία (ένας εκ των οποίων αθωώθηκε σε πρώτο βαθμό). Στο ξεκίνημά του το 2006 το gamato.info ήταν ένα torrent site, το οποίο σταδιακά γιγαντώθηκε φτάνοντας έως και τις 800.000 μέλη. Αστυνομικός της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος που είχε παρακολουθήσει την υπόθεση, ανέφερε στο πρωτοβάθμιο δικαστήριο ότι τότε στη συγκεκριμένη ιστοσελίδα υπήρχαν διαφημιστικά μπάνερ δεξιά και αριστερά από τα οποία οι διαχειριστές φέρονται να είχαν περιθώρια κέρδους. Υπάλληλος της ΕΠΟΕ επισήμανε ότι στην ιστοσελίδα υπήρχαν αναρτήσεις για στοίχημα και πόκερ και υπολόγισε ότι κάθε επισκέπτης έβλεπε περίπου τέσσερις σελίδες (δηλαδή χρειαζόταν να κάνει τουλάχιστον τέσσερα κλικαρίσματα) προτού κατεβάσει μια ταινία. Κάθε κλικάρισμα εκτιμάται ότι απέφερε και κέρδος από τις διαφημίσεις.
Μετά το κλείσιμο της συγκεκριμένης ιστοσελίδας εμφανίστηκαν τουλάχιστον άλλοι πέντε κλώνοι της υπό διαφορετική διαχείριση, κυρίως πλέον για streaming ταινιών και όχι κατέβασμα. Κάποιες ιστοσελίδες – κλώνοι παραμένουν ενεργές και σήμερα. Εχουν κρατήσει τη λέξη gamato και προσέθεσαν άλλες καταλήξεις στις νέες ηλεκτρονικές διευθύνσεις τους. Δεν μπόρεσαν όμως να προσεγγίσουν τη δημοφιλία και επισκεψιμότητα που είχε η αρχική πειρατική ιστοσελίδα.
Το μπλοκάρισμα
Οπως παρατηρεί ο κ. Μίχος, οι περισσότερες πειρατικές ιστοσελίδες σήμερα λειτουργούν ως «copycats», δηλαδή αντιγράφουν το περιεχόμενό τους από άλλους παρόμοιους ιστοτόπους. Ολοι οι δράστες δεν έχουν απαραίτητα σπουδές πάνω στην Πληροφορική. Ενδεικτικά σε μία από τις υποθέσεις που έφτασε στα δικαστήρια, ένας κατηγορούμενος ήταν οδηγός ασθενοφόρου και ο συγκατηγορούμενός του δήλωσε στην απολογία του ότι οι υπολογιστές ήταν το χόμπι του. Η ΕΠΟΕ επιχειρεί να εστιάσει το τελευταίο διάστημα σε μια διοικητική διαδικασία για το δυναμικό μπλοκάρισμα (dynamic site blocking) πειρατικών ιστοσελίδων. Για αυτόν τον λόγο έγινε και σχετική τροποποίηση στον νόμο για τη διαδικτυακή πειρατεία τον Ιούλιο του 2020 με νομοθετική πρωτοβουλία του υπουργείου Πολιτισμού. Το ζητούμενο, όπως εξηγείται από την ΕΠΟΕ, είναι οι σχετικές αποφάσεις να μην παραμένουν «στατικές» αλλά να μπορούν να αναχαιτίζουν άμεσα και κάθε μία παραλλαγή τους που εμφανίζεται στο Διαδίκτυο.
Επειτα από αίτημα της ΕΠΟΕ προς την Επιτροπή για τη Διαδικτυακή Προσβολή της Πνευματικής Ιδιοκτησίας (ΕΔΠΠΙ) μπλοκαρίστηκαν 263 ιστότοποι με παρεμφερείς ονομασίες τον Σεπτέμβριο του 2020 και άλλοι 71 τον Νοέμβριο του ίδιου έτους. Τον Απρίλιο του 2021 έγινε η τελευταία αίτηση της ΕΠΟΕ προς την αρμόδια αρχή για 25 βασικούς πειρατικούς ιστοτόπους και των πάσης φύσεως κλώνων τους και εκκρεμεί η έκδοση της σχετικής απόφασης.
Με πληροφορίες από kathimerini.gr
