Όταν μιλούν οι …”κανονιοφόροι”: Μία κατά πρόσωπο συνάντηση Μπάιντεν-Ερντογάν δεν επιλύει τα προβλήματα…

Ο ισλαμιστής πρόεδρος της Τουρκίας, Ταγίπ Ερντογάν με τον πρόεδρο του Αζερμπαϊτζάν, Αλίεφ. Φωτογραφία Τουρκική Προεδρία




Όποιος δεν είναι σε θέση να γνωρίζει, ενδεχομένως να ισχυριζόταν ότι ο Τούρκος αρχηγός του κράτους έχει καλή αίσθηση του χιούμορ. Πριν από τη συνάντησή του με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ κατά την Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ, ο Ταγίπ Ερντογάν (Recep Tayyip Erdoğan) δήλωσε ότι υπάρχουν «πολλά ανοιχτά ζητήματα» να διευκρινιστούν μεταξύ του ιδίου και του Τζο Μπάιντεν (Joe Biden), γράφει η εφημερίδα Süddeutsche Zeitung.

Τίτλος του κειμένου: «Εν αμφιβολία με τις κανονιοφόρους»
Υπότιτλος: «Ο Recep Tayyip Erdoğan θέλει εδώ και χρόνια να καταστήσει την Τουρκία κορυφαία περιφερειακή δύναμη στην Εγγύς Ανατολή. Αυτό ενοχλεί ολοένα και περισσότερο τους εταίρους στο ΝΑΤΟ, ειδικά τον νέο Πρόεδρο των ΗΠΑ. Ωστόσο, ο Biden έκανε λόγο για πρόοδο»

Η ανταπόκριση του Tomas Avenarius από την Κωνσταντινούπολη αναφέρει, μεταξύ άλλων:

Πολλά ανοιχτά ζητήματα; Κανένα άλλο κράτος του ΝΑΤΟ δεν έχει αυτήν την περίοδο τόσο έντονες συγκρούσεις με τις ΗΠΑ, το σημαντικότερο μέλος της Συμμαχίας, όσο η Τουρκία. Από την άλλη πλευρά, ο Biden χαρακτήρισε στις Βρυξέλλες «ιερό καθήκον» των ΗΠΑ να υπερασπίζονται την Ευρώπη, τον Καναδά και την Τουρκία σύμφωνα με το Άρθρο 5 του Χάρτη του ΝΑΤΟ.

Με άλλα λόγια: Παρά την διαμάχη, φαίνεται καταρχήν σαφές ότι η Ουάσιγκτον δεν θέλει σε καμία περίπτωση να χάσει την Άγκυρα ως κράτος του ΝΑΤΟ, παρ’ όλες τις τριβές.

Αυτές οι τριβές εκδηλώθηκαν τελευταία δημοσίως. Ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών Mevlüt Çavuşoğlu δήλωσε σε αρκετές περιπτώσεις στο πλαίσιο της διαμάχης σχετικά με τους ρωσικούς αντιαεροπορικούς πυραύλους S-400 ότι το μέλος του ΝΑΤΟ Τουρκία αγόρασε εξοπλισμό από την Ρωσία, ότι η αγορά έγινε και ολοκληρώθηκε, και ότι δεν υπάρχει τίποτα περισσότερο προς συζήτηση.

  • Με βάση τις δηλώσεις του Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Antony Blinken, η αντίδραση είχε περίπου το ακόλουθο περιεχόμενο: Η Τουρκία είναι μέλος του ΝΑΤΟ, αλλά δεν συμπεριφέρεται σαν μέλος του ΝΑΤΟ.

Τα ζητήματα που διακυβεύονται μεταξύ των ΗΠΑ και της Τουρκίας είναι τόσο πολλά, όσο και θεμελιώδη, και επομένως δύσκολο να επιλυθούν. Ακόμη και μία κατά πρόσωπο συνάντηση των Προέδρων δεν επιλύει σχεδόν όλα τα προβλήματα.

Ειδικά από την στιγμή που η σχέση μεταξύ Biden και Erdoğan ήταν κάθε άλλο παρά εύκολη, τουλάχιστον πριν από τη συνάντηση. Οι δυο είχαν συγκρουστεί και παλαιότερα, όταν ο Biden ήταν ακόμα Αντιπρόεδρος των ΗΠΑ υπό τον Barack Obama, με τον Biden να αποκαλεί αργότερα τον Τούρκο αρχηγό του κράτους «αυταρχικό ηγέτη».

Αφότου ανέλαβε τα καθήκοντά του, ο Αμερικανός έκανε τον Τούρκο να αισθανθεί όχι μόνο ότι η υπερδύναμη αντιτίθεται στην μεσαίου επιπέδου δύναμη, αλλά ότι ο Πρόεδρος στον Λευκό Οίκο δεν εκτιμά προσωπικά τον Πρόεδρο στην Άγκυρα. Ο Erdoğan, ο οποίος διατηρούσε πολύ καλές σχέσεις με τον προκάτοχο του Biden Donald Trump, χρειάστηκε να περιμένει πολύ περισσότερο από τους επικεφαλής άλλων εταίρων των Ηνωμένων Πολιτειών για ένα τηλεφώνημα από τον Λευκό Οίκο. Αυτή δεν ήταν μόνο πολιτική απόφαση, είχε και προσωπικό χαρακτήρα.

Ωστόσο, οι Πρόεδροι προχώρησαν σε θετική αποτίμηση της συνάντησής τους χθες το βράδυ στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες. 

«Είμαι βέβαιος ότι θα σημειώσουμε πραγματική πρόοδο», δήλωσε ο Biden για τις κατά το τελευταίο διάστημα τεταμένες σχέσεις. Τα αντίστοιχα επιτελεία θα εργαστούν πλέον επί των λεπτομερειών των συμφωνιών. Καταρχήν δεν ειπώθηκε το περί ποίων συμφωνιών πρόκειται. Και ο Erdoğan λίγο πιο πριν εμφανίστηκε αισιόδοξος και δήλωσε ότι τα σημεία σύμπτωσης είναι περισσότερα από τις διαφορές.

Είναι κυρίως τα σημαντικότερα ζητήματα που παραμένουν στο τραπέζι. Είναι το μέλλον των αντιαεροπορικών πυραύλων S-400, οι οποίοι αποτελούν κίνδυνο για τα αεροσκάφη του ΝΑΤΟ.

  • Η Άγκυρα απέκτησε αυτά τα όπλα και ανάγκασε με αυτόν τον τρόπο τις ΗΠΑ να αποβάλουν την Τουρκία από το πρόγραμμα για την από κοινού κατασκευή των μαχητικών αεροσκαφών F-35 και να της επιβάλουν κυρώσεις. Γιατί οι ρωσικοί πύραυλοι δεν μπορούν να ενσωματωθούν στην αμυντική αλυσίδα του ΝΑΤΟ σε όλη την έκταση της Συμμαχίας.

Μπορούν να διαβάσουν το λογισμικό των αμερικανικών πολεμικών αεροσκαφών και να μετατρέψουν τα πιο σύγχρονα αεροπλάνα του ΝΑΤΟ σε εύκολους στόχους. Οι Τούρκοι δεν μπορούν να στείλουν τα ακριβά όπλα πίσω στην Μόσχα, μπορούν μόνο να μην τα χρησιμοποιήσουν. Οι S-400 θα μεταβάλλονταν σε μαύρη τρύπα δισεκατομμυρίων Δολαρίων, η τουρκική εθνική υπερηφάνεια θα πληγωνόταν.

Και άλλα ζητήματα είναι επίσης θεμελιώδους σημασίας. Οι ΗΠΑ υποστηρίζουν τους Σύρους Κούρδους της πολιτοφυλακής YPG, οι οποίοι δεν θεωρούνται μόνο υπο-οργάνωση του τουρκικού PKK στην Τουρκία και χαρακτηρίζονται ως τρομοκρατική ομάδα από την Άγκυρα.

Ο Erdoğan θεωρεί απαράδεκτο το γεγονός ότι οι ΗΠΑ προμήθευαν τους Σύρους Κούρδους μεγάλες ποσότητες όπλων στην μάχη κατά του Ισλαμικού Κράτους, αλλά και αργότερα. Για την Ουάσιγκτον, από την άλλη πλευρά, οι Κούρδοι είναι ο μοχλός με τον οποίο μπορούν να ασκήσουν πίεση τόσο στο καθεστώς του Assad, όσο και στην Ρωσία που κυριαρχεί στον πόλεμο στην Συρία. Και παράλληλα να κάνει πιο δύσκολη την ζωή του Erdoğan. Στον αγώνα κατά της πάσης φύσεως εδαφικής αυτονομίας των Κούρδων στη Συρία, η κυβέρνηση στην Άγκυρα έχει κατά νου την κουρδική μειονότητα στην Τουρκία, της οποίας την απόσχιση και φοβάται.

Στα επίμαχα ζητήματα θα πρέπει να προστεθεί η επιθετική τακτική της Τουρκίας στην αναζήτηση πρώτων υλών στην ανατολική Μεσόγειο. Το μέλος του ΝΑΤΟ Ελλάδα αισθάνεται απειλούμενη, και το μέλος της Ε.Ε. Κύπρος φοβάται τους Τούρκους.

Σε σχέση με τις συνοριακές διαφορές, οι οποίες αποτελούν βάση της διαφοράς, οι Τούρκοι έχουν ενδεχομένως δίκιο σε ορισμένα σημεία. Αλλά ούτε το ΝΑΤΟ ούτε η ΕΕ την συγχωρούν για την πολιτική των κανονιοφόρων που ακολουθεί. Και σε αυτό το σημείο είναι μόνον οι τόνοι που μπορούν να πέσουν, τουλάχιστον ο Erdoğan κάθισε να συζητήσει στις Βρυξέλλες με τον Έλληνα Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη.

Το θεμελιώδες ζήτημα των δικαιωμάτων των εικαζόμενων πρώτων υλών στον βυθό μπορεί να επιλυθεί μόνο σε μακροχρόνιες δίκες ενώπιον διεθνών δικαστηρίων και όχι μέσω συνομιλιών μεταξύ δύο πολιτικών σε μια Σύνοδο Κορυφής.

Με όλα αυτά, τίθεται το ερώτημα ως προς το που βλέπει η Τουρκία τον εαυτό της στο μέλλον. Η χώρα θέλει -και αυτό δεν είναι μόνο η επιθυμία του αρχηγού κράτους Erdoğan– να καταστεί περιφερειακή δύναμη στην Εγγύς και την Μέση Ανατολή. Η Άγκυρα ακολουθεί από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και μετά μια αμφιταλαντευόμενη πολιτική.

Παρ’ ότι είναι μέλος του ΝΑΤΟ, επιδιώκει ταυτόχρονα καλές σχέσεις με την Ρωσία. Η Μόσχα είναι εταίρος και περιφερειακός ανταγωνιστής της Άγκυρας, για παράδειγμα στην Συρία.

Αλλά και οι σχέσεις της Τουρκίας με την Κίνα, ειδικά στο οικονομικό πεδίο, είναι πολύ πιο στενές απ’ ό,τι θα ήθελαν οι ΗΠΑ, ειδικά σε μια εποχή που η Ουάσινγκτον επιδιώκει να θέσει όρια στο ανερχόμενο Πεκίνο. Η εναρμόνιση αυτής της επίμονης τουρκικής προσπάθειας για ανεξαρτησία και περιφερειακή υπεροχή σύμφωνα με την συμμετοχή στο ΝΑΤΟ θα απασχολήσει την δυτική Συμμαχία κατά τα επόμενα χρόνια.

Προς το παρόν, η Τουρκία μπορεί ασφαλώς να προσφέρει. Εφόσον το επιτρέψουν οι Ταλιμπάν, θα μπορούσε μετά την απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν να πάρει θέση επιτηρητή και φύλακα του αεροδρομίου της Καμπούλ ως συνδέσμου με την αφγανική κυβέρνηση που έχει αφεθεί στην τύχη της.

ΠΗΓΗ: Εφημερίδα Süddeutsche Zeitung

Συμφωνία της Τουρκίας με τους Παλαιστίνιους στο στίλ της Λιβύης; Δίνουν το “κλειδιά” στον Ερντογάν και τον στρατό του, κίνδυνος για το Ισραήλ

Hellasjournal - Newsletter


%d bloggers like this: