Η Ελλάδα μεταξύ Ανατολής και Δύσης, Ιστορίας και Προόδου: Τελικά που ανήκει η χώρα μας;
File photo Στην Ολομέλεια το πόρισμα της Εξεταστικής για την ενδεχόμενη χειραγώγηση της κοινής γνώμης ΑΠΕ-ΜΠΕ, ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΠΑΜΗΤΣΟΣ μέσω ΚΥΠΕ
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Η αντιπαράθεση για την ανάπτυξη του μετρό της Θεσσαλονίκης είναι σύμπτωμα βαθιών εντάσεων, σημειώνει το δημοσίευμα της εφημερίδας Irish Times, (του Richard Pine).
Αποτυπώνει το γεγονός ότι από την ίδρυση του ελληνικού κράτους, η Ελλάδα προσβλέπει ταυτόχρονα στη Δύση, για την αίσθηση της κρατικής οντότητας, και στην Ανατολή (ιδιαίτερα στα Βαλκάνια, των οποίων αποτελεί μέρος) για την αίσθηση ταυτότητας.
Ο αρθρογράφος παρατηρεί ότι στην Ελλάδα συνεχίζει να υπάρχει έλλειψη επίγνωσης ότι η Ιρλανδία αποτελεί χώρα ανεξάρτητη από το Ηνωμένο Βασίλειο (ΗΒ), παρά τις δύο πολύ επιτυχείς επισκέψεις του Ιρλανδού Προέδρου Michael D Higgins (το 2018 και το 2019) και την πρωτοβουλία του ιρλανδικού ΥΠΕΞ να ενισχύσει το “αποτύπωμα” της ιρλανδικής διπλωματίας.
Η περίπτωση του τμήματος της Ιρλανδίας που ανήκει στο ΗΒ παραλληλίζεται με την ελληνική επαρχία της Μακεδονίας και με την πρώην “FYROM“, που τώρα, μετά από δεκαετίες διαπραγματεύσεων, αναγνωρίζεται ως “Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας”.
Το καθεστώς της “Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας” παραμένει υπό αμφισβήτηση: πολλοί πολίτες της χώρας δεν είναι ευτυχείς με την ονομασία του νέου κράτους τους, και πολλοί Έλληνες βλέπουν την συναίνεση των ηγετών τους ως προδοσία.
Ο εν ενεργεία Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης τασσόταν κατά της συμφωνίας όταν ήταν στην αντιπολίτευση, αλλά πλέον πρέπει να εφαρμόσει τους όρους της.
Το παράδειγμα του “Ulster“, με όλη την απόγνωση και τη ρητορική σε συνέχεια της διχοτόμησης, είναι ευεργετικό. Εάν η Ιρλανδία, μετά από έναν αιώνα διαχωρισμού, προσλαμβάνεται ακόμη ως μέρος του ΗΒ, η Ελλάδα, που τώρα εορτάζει την διακοσιοστή επέτειο της ανεξαρτησίας της, αντιμετωπίζει θέματα που φαίνεται να είναι διαφορετικά αλλά αντανακλούν τα ίδια βαθιά ριζωμένα προβλήματα, που σχετίζονται με τον διαχωρισμό, τη διαίρεση και την ταυτότητα.
Το δημοσίευμα επικαλείται την πρόσφατη παρατήρηση του δημοσιογράφου Άγγελου Στάγκου της εφημερίδας Καθημερινή, ότι μόλις ξεπεραστεί η πανδημία, η Ελλάδα θα παραμείνει αντιμέτωπη με συστημικά ελλείμματα στην εκπαίδευση, στη διαχείριση απορριμμάτων, στην ανεργία των νέων και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, για να μην αναφερθεί κανείς στη γραφειοκρατική σκλήρυνση.
Τα θέματα, σύμφωνα με τον ίδιο δημοσιογράφο, είναι σύνθετα “επειδή απαιτούν ριζική αλλαγή στην κοινωνική νοοτροπία και κουλτούρα”.
Σημειώνεται ότι δεδομένου ότι η τωρινή ελληνική κυβέρνηση, που γιορτάζει σαράντα χρόνια από την ένταξη στην Ε.Ε., κινείται με βάση οικονομικές και αναπτυξιακές προτεραιότητες, παρά με βάση την κοινωνική μεταρρύθμιση ή την περιβαλλοντική προστασία, δεν προκαλεί απορία ότι ένα πρότζεκτ όπως το μετρό της Θεσσαλονίκης βρίσκεται στα πρωτοσέλιδα.
Οι αρχαιολόγοι έχουν ανακαλύψει μοναδικά χαρακτηριστικά της ιστορικής πόλης τα οποία θα αφανίσει το μετρό. Η συντήρησή τους αντιμετωπίζεται ως “μία πολυτέλεια που το κράτος δεν αντέχει”.
Ομάδα ειδικών ακαδημαϊκών έστειλαν ανοικτή επιστολή στον Μητσοτάκη, ζητώντας την παραμονή των ευρημάτων in situ. Είναι απίθανο ότι την έχει διαβάσει, επειδή στέκεται εμπόδιο σε αυτό που εκείνος βλέπει ως “πρόοδο”.
Πριν από σαράντα χρόνια, ο τότε πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής διαβεβαίωνε ότι “η Ελλάδα ανήκει στη Δύση”.
Το θέμα της Θεσσαλονίκης είναι ένα σύμπτωμα του ζητήματος εάν η Ελλάδα πρέπει να “ανήκει” στη Δύση ή να συνεχίσει να φυλάττει την πολιτισμική της κληρονομιά, μεγάλο μέρος της οποίας έχει ανατολικό χαρακτήρα. Αφότου το Μακεδονικό ζήτημα συζητήθηκε τόσο έντονα για τόσα πολλά χρόνια, η κατάσταση στη Θεσσαλονίκη βρίσκεται στην καρδιά του ζητήματος.
Μία ακόμη κεντρική συζήτηση αφορά το εάν υπάρχει χώρος για τις ανθρωπιστικές επιστήμες σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα προσανατολισμένο όλο και περισσότερο προς την επιστήμη και την τεχνολογία.
Η Ελλάδα βλέπει την τεχνολογική ανάπτυξη ως απαραίτητη για την επιβίωσή της στον καπιταλιστικό κόσμο, ειδικά καθώς η γεωπολιτική της θέση κατατείνει σε ολοένα αυξανόμενες επενδύσεις από ρωσικές και κινεζικές επιχειρήσεις. Τα αρχαία μνημεία, όσο και να συνεισφέρουν στον τουρισμό, έρχονται σε δεύτερη μοίρα σε σύγκριση με την “πρόοδο”.
Ο Μητσοτάκης ο ίδιος έχει δηλώσει ανοιχτά την υποστήριξή του σε αναπτυξιακά πρότζεκτ, ανεξαρτήτως των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Με τη ματιά στραμμένη τόσο στη Δύση όσο και στην Ανατολή, πολλοί σήμερα στην Ελλάδα επιμένουν ότι υπάρχει μία ελληνική, παρά μία ευρωπαϊκή λύση στα ελληνικά προβλήματα.
Κατά τη διάρκεια της κρίσης λιτότητας, η πιθανότητα ενός “Grexit” ήταν πολύ πραγματική, και οι ελληνικές παραχωρήσεις προς την ΕΕ δεν επιτεύχθηκαν εύκολα. Το 2008, λίγο μετά την καταψήφιση της συνθήκης της Λισαβόνας από την Ιρλανδία, ένας υπάλληλος του ταχυδρομείου μου είπε, αναφέρει ο αρθρογράφος, ότι “η Ιρλανδία δεν είναι πια στην ΕΕ”.
Το περιστατικό αυτό δείχνει ότι κάποιοι Έλληνες έβλεπαν το “Grexit” ως εναλλακτική λύση στη δική τους κατάσταση έναντι της ΕΕ. Την επόμενη χρονιά, η Βιβλιοθήκη Durrell της Κέρκυρας θα φιλοξενήσει ένα συμπόσιο, Ανατολή, Δύση, Ελλάδα, ακριβώς πάνω σε αυτό το ζήτημα: εάν η Ελλάδα “ανήκει” στην Ανατολή, στη Δύση, ή, όπως πολλοί ομιλητές θα υποστηρίξουν, και στις δύο.
ΠΗΓΗ: Irish Times, Richard Pine – Greece looks east and west, stuck between history and progress