Το νέο ναδίρ στις σχέσεις της Τουρκίας με τη Δύση: Αλλά οι πλευρές δεν θέλουν ακόμα την πλήρη αποξένωση
ΣΚΙΤΣΟ ΤΟΥ ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ ΓΚΟΥΜΑ
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Το άρθρο γνώμης στην εφημερίδα Frankfurter Allgemeine, του πολιτικού συντάκτη με ειδίκευση σε θέματα Τουρκίας, Μέσης Ανατολής και ισλαμικού κόσμου, Rainer Hermann έχει τίτλο: «Να κρατηθεί η Τουρκία στο ΝΑΤΟ» και υπότιτλο: «Ο Μπάιντεν και ο Ερντογάν θέλουν να βάλουν κανόνες στην διαχείριση των διαφορών στις απόψεις τους».
Σημειώνει ότι η προεδρία του Joe Biden δεν ξεκίνησε καλά για την Τουρκία. Ο Τούρκος Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν περίμενε τρεις μήνες μέχρι να δεχθεί επιτέλους κλήση από τον νέο Αμερικανό Πρόεδρο. Και όταν αυτό έγινε, ο Biden τον ενημέρωσε ότι την επόμενη μέρα θα έκανε δήλωση σχετικά με τη Γενοκτονία των Αρμενίων το 1915.
Πρόκειται για ένα νέο ναδίρ στις σχέσεις μεταξύ Ουάσιγκτον και Άγκυρας. Κανένας από τους δύο, όμως, δεν θέλει να υπάρξει ακόμα μεγαλύτερη αποξένωση.
Η Τουρκία απέφυγε να χρησιμοποιήσει όλο το προπαγανδιστικό οπλοστάσιο που αξιοποιούσε στο παρελθόν, κάθε φορά που γινόταν λόγος για την Γενοκτονία των Αρμενίων. Και στην ανακοίνωση του Λευκού Οίκου μετά το τηλεφώνημα το βλέμμα ήταν στραμμένο προς τα εμπρός.
Ο Biden εξέφρασε το ενδιαφέρον του προς τον Erdogan να υπάρξουν εποικοδομητικές σχέσεις, ανέφερε η ανακοίνωση. Σε αυτές περιλαμβάνεται η μεγαλύτερη συνεργασία και «η αποτελεσματική διαχείριση των διαφορών απόψεων».
Γιατί οι εταίροι στο ΝΑΤΟ θα πρέπει να αναπτύξουν σήμερα μηχανισμούς για το πώς θα θα συμπεριφέρονται ο ένας στον άλλο στο μέλλον, όταν οι δύο πλευρές θα επιδιώκουν διαφορετικά συμφέροντα. Δεν μπορούν πλέον να βασίζονται στο πλαίσιο της διατλαντικής συνεργασίας τους, όπως συνέβαινε κατά το παρελθόν.
Για την Τουρκία, η σχέση της με την Ευρώπη είναι πιο σημαντική από αυτήν με την Αμερική. Η Ευρώπη είναι μακράν ο σημαντικότερος εμπορικός εταίρος και επενδυτής, η τουρκική Οικονομία ζει από και μαζί με την ευρωπαϊκή. Επιπλέον, η Τουρκία είναι περισσότερο ενσωματωμένη στις ευρωπαϊκές κοινωνίες και στις δομές της ΕΕ από ό,τι σε αυτές των Ηνωμένων Πολιτειών. Η Αμερική είναι ένας συμβολικά σημαντικός εταίρος για την Τουρκία.
Συνδέεται με την Αμερική μέσω του στρατού της και μέσω των επαφών των ελίτ. Ο πιο σημαντικός κρίκος στις διμερείς σχέσεις θα κοπεί, εάν η Τουρκία αποκλειστεί μόνιμα από την ανάπτυξη του νέου stealth μαχητικού F-35.Μέχρι την πτώση του Σιδηρού Παραπετάσματος, τα δύο μέλη του ΝΑΤΟ με τις μεγαλύτερες ένοπλες δυνάμεις συνδέονταν με μια ειδική σχέση. Για μισό αιώνα επιδίωκαν κοινά συμφέροντα.
Αυτό άλλαξε, όταν η Τουρκία δεν ήταν πλέον απαραίτητη ως πυλώνας της Συμμαχίας στην Νοτιοανατολική Ευρώπη. Εδώ και μια δεκαετία η Τουρκία διαμαρτύρεται ότι δεν μπορεί πλέον να βασίζεται στην Αμερική ως «πάροχο ασφάλειας» και ότι η Ουάσινγκτον αντιτίθεται στα τουρκικά συμφέροντα στην περιοχή. Ο Erdogan μάλιστα εικάζει ότι η Αμερική κρύβεται πίσω από την απόπειρα πραξικοπήματος τον Ιούλιο του 2016.
Όταν ο Erdogan αγόρασε κατόπιν το ρωσικό σύστημα αεροπορικής άμυνας S-400, μπορούσε να βασιστεί στη φιλία του με τον Donald Trump. Ο Trump προφύλαξε την Τουρκία από σκληρές κυρώσεις, αλλά δεν μπόρεσε να αποτρέψει τον αποκλεισμό της από το πρόγραμμα των F-35. Από την άλλη πλευρά, ο τότε Αμερικανός Πρόεδρος ήταν ευνοϊκά διακείμενος στο πως ο Erdogan άρχισε να διαμορφώνει την Μέση Ανατολή και την Ανατολική Μεσόγειο.
Έτσι, ο Erdogan επευφημείτο στο εσωτερικό της χώρας ως ο μεγάλος νικητής. Ο Trump επίσης δεν είχε κάτι να αντιτάξει στην συνεργασία του Erdogan με τον Ρώσο Πρόεδρο Wladimir Putin. Χωρίς τις ευλογίες του Putin, δεν θα υπήρχαν τουρκικά στρατεύματα στη Συρία. Ωστόσο, η Τουρκία και η Ρωσία δεν είναι και ούτε και θα γίνουν σύμμαχοι.
Τώρα λοιπόν είναι ο Joe Biden στα πράγματα. Ακριβώς επειδή ο Erdogan περίμενε τόσο πολύ το τηλεφώνημα του Λευκού Οίκου για να επιβεβαιωθεί ως νικητής, ο Biden πιθανώς υποχρεώθηκε να καθυστερήσει να κάνει την κλήση. Ωστόσο, κανείς δεν θέλει την ρήξη, ούτε ο έμπειρος στην Εξωτερική Πολιτική Biden ούτε ο πραγματιστής εξουσιαστής Erdogan.
Κατά τα φαινόμενα, και οι δύο καταβάλλουν προσπάθεια να μην αφήσουν την κρίση στις σχέσεις τους να ξεφύγει από τον έλεγχο. Όμως τα θεμέλια της διατλαντικής εταιρικής σχέσης δεν επαρκούν πλέον. Οι δύο κυβερνήσεις πρέπει να βρουν κανόνες για την αντιμετώπιση των στρατηγικών τους διαφωνιών, ώστε να μην βλάψουν τις βασικές σχέσεις που θέλουν και οι δύο να διατηρήσουν.Η Τουρκία χρειάζεται τις Ηνωμένες Πολιτείες περισσότερο από το αντίθετο. Χρειάζεται ακόμη μια αξιόπιστη μακροπρόθεσμη βάση στην Πολιτική Ασφάλειας, και αυτήν μόνο το ΝΑΤΟ μπορεί να την προσφέρει.
Σε τελική ανάλυση, τα συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών και της Τουρκίας συνεχίζουν να συμπίπτουν σε βασικά ζητήματα. Σε αυτά περιλαμβάνονται οι κοινές αποστολές του ΝΑΤΟ για την αναχαίτιση των συγκρούσεων σε τρίτες χώρες, την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και τον γενικό αμυντικό σχεδιασμό.
Οι θέσεις τους στο Αφγανιστάν και την Κεντρική Ασία καθώς και στην Ουκρανία και την Κριμαία είναι πολύ κοντά. Μπορούν επίσης να συνεργαστούν στην Συρία στην μάχη ενάντια στο καθεστώς Assad και στην Λιβύη, όπου η Τουρκία έχει περιορίσει την επιρροή της Ρωσίας.Στο μεταξύ κερδίζουν σε σημασία τομείς με ουσιαστικές διαφορές απόψεων, οι οποίοι μπορούν να κλιμακωθούν σε συγκρούσεις και να απειλήσουν τα κοινά θεμέλια.
Από την αγορά των S-400 και μετά, η Τουρκία ζητά να επιτραπεί στα μέλη του ΝΑΤΟ να ενεργούν αυτόνομα σε σχέση με την προμήθεια όπλων. Η διαχείριση κρίσεων είναι επίσης απαραίτητη για την διευθέτηση αντικρουόμενων συμφερόντων στην περιοχή.
Γιατί στο βαθμό που το Πεντάγωνο στρέφεται σε κουρδικές πολιτοφυλακές προσκείμενες στο PKK για την καταπολέμηση του Ισλαμικού Κράτους και στην επέκταση της εταιρικής σχέσης Ασφαλείας με την Ελλάδα στην Ανατολική Μεσόγειο, η Τουρκία δεν αντιλαμβάνεται τις Ηνωμένες Πολιτείες ως μια χώρα που εγγυάται και για την ασφάλειά της.
Για τέτοιου είδους διαφωνίες ο Biden θα ήθελε «μία αποτελεσματική διαχείριση», προκειμένου να διατηρήσει την Τουρκία στο ΝΑΤΟ. Η μεγαλύτερη σύγκρουση μεταξύ Biden και Erdogan, ωστόσο, θα είναι πιθανότατα το γεγονός ότι ο Αμερικανός Πρόεδρος έχει αποφασίσει να ενισχύσει την Δημοκρατία και να καταγγέλλει τους αυταρχικούς ηγέτες.
ΠΗΓΗ: Frankfurter Allgemeine, Zeitung, Rainer Hermann
Η Λίβυα ΥΠΕΞ στριμώχνει στον Τσαβούσογλου: Να φύγουν ξένες δυνάμεις και μισθοφόροι από την χώρα…