Ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας μιλάει κατά τη διάρκεια του Συμβουλίου Εξωτερικών υποθέσεων της Ε.Ε. μέσω τηλεδιάσκεψης, στο υπουργείο Εξωτερικών , τη Δευτέρα 19 Απριλίου 2021. ΑΠΕ ΜΠΕ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΧΑΡΗΣ ΑΚΡΙΒΙΑΔΗΣ
Είχαμε την επίσκεψη του πρωθυπουργού κ. Μητσοτάκη στην Λιβύη με τον Λίβυο προσωρινό Πρωθυπουργό, μία επίσκεψη άκαιρη, που δεν άφησε κάποιο περιθώριο για αλλαγή στάση της Λιβύης, ως προς την ακύρωση της Τουρκολιβυκής συμφωνίας.
Βλέπουμε ότι κλιμακώνεται επικίνδυνα η ένταση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, με το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ να έχουν στρέψει την προσοχή τους στη Τουρκία ,που αποτελεί βασικό πυρήνα της στρατιωτικής δύναμης της συμμαχίας,με ότι αυτό συνεπάγεται στη διαχείριση των Ελληνοτουρκικών.
Παρατηρούμε ,ότι μετά την σύνοδο κορυφής του Μαρτίου η Άγκυρα έχει κλιμακώσει την ρητορική της,γεγονός που ήταν αναμενόμενο μετά την άρνηση της Ε.Ε. να επιβάλει κυρώσεις στην Τουρκία. Να μην ξεχνάμε και το περιβόητο video της Τουρκικής προπαγάνδας να μας κατηγορεί με ασύστολα ψέματα.
Έχουμε μπροστά μας την πενταμερή διάσκεψη για το Κυπριακό, όπου η Άγκυρα αγκαλίτσα με το ψευδοκράτος, έχουν καταστήσει σαφές,ότι η μόνη λύση που μπορεί να βρει έφορο έδαφος είναι η δημιουργία δύο κρατών ,που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις αποφάσεις των Ηνωμένων Εθνών.
Όπως αντιλαμβάνεστε η όλη κατάσταση στη γειτονιά μας, θα έλεγα ότι είναι ένα μεταβαλλόμενο δυναμικό πεδίο,όπου οι μεταβλητές της συνάρτησης που μας αφορούν άμεσα εναλλάσσονται καθημερινά.
Οι δικές μας κινήσεις μέσα σε αυτό το μεταβαλλόμενο πεδίο ,που τείνει να μας πνίξει,διακατέχονται από ενέργειες που δεν συνδέονται με μία συγκεκριμένη συνεχή συνολική στοχευμένη δυναμική πολιτική που θα συμβάλει θετικά στα συμφέροντα της χώρας.
Όλοι μας είδαμε το video που παίχτηκε στις οθόνες της τηλεόρασης,την ανταλλαγή των αντιδιαμετρικών λογικών μεταξύ των υπουργών εξωτερικών της Ελλάδας και της Τουρκίας.Δεν επιθυμώ να σας κουράσω επαναλαμβάνοντας λογικές που έχουν χιλιο διατυπωθεί από τις δύο πλευρές,και επαναλήφθηκαν από τους δύο υπουργούς,προασπίζοντας ο κάθε ένας τα συμφέροντα της πατρίδας του.
Ο δικός μας υπουργός, επιτέλους, για πρώτη φορά,απάντησε στον Τούρκο ομόλογό του,όπως η χρονική στιγμή απαιτούσε, θέτοντας τα διαχρονικά θέματα που μας χωρίζουν με την Τουρκία από πλευράς Ελλάδας με τον βέλτιστο τρόπο.
Η συμπεριφορά του κ.Δένδια ήταν η ενδεδειγμένη στηρίζοντας το δίκαιο της Ελλάδας με επιχειρήματα ,με βάση το διεθνές δίκαιο, το δίκαιο της θάλασσας και το Ευρωπαϊκό κεκτημένο.
Ποιος ήταν ο λόγος που ανάγκασε τον κ. Νίκο Δένδια να αντιδράσει με αυτό τον τρόπο;
Ας τα πάρουμε τα γεγονότα από την αρχή. Πριν από την επίσκεψη του κ. Δένδια είχαμε την συνάντησή του με τον Πρωθυπουργό ,όπου προφανώς μελετήθηκαν όλα τα ενδεχόμενα που πιθανόν να προκύψουν από τις επαφές του υπουργού των εξωτερικών στην Άγκυρα.
Για να μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας, εκτιμώ ότι όλα αυτά τα θέματα ετέθησαν από Τουρκικής πλευράς, τόσο από τον ίδιο τον Τούρκο Πρόεδρο ,όσο και από τον Τούρκο Υπουργό των Εξωτερικών στον κ.Δένδια στην κατ ιδίαν συνάντησή τους. Επίσης εκτιμώ, ότι στην κατ ιδίαν συνάντηση ο κ. Δένδιας πρέπει να απάντησε με τα ανάλογα επιχειρήματα στις Τουρκικές λογικές, ενδεχομένως με κάποιες επιφυλάξεις.
Άρα κατ’ εμέ οι λόγοι που ανάγκασαν τον κ. Δένδια να αντιδράσει δημόσια και πολύ καλά έπραξε είναι :
Ποιος ήταν τελικά ο σκοπός της επίσκεψης του κ. Δένδια στην Άγκυρα;
Σύμφωνα με τη λογική του κ. Δένδια και παρότι τις προηγούμενες ημέρες ακούσαμε για πολλοστή φορά, το γνωστό “τροπάριο της γαλάζιας πατρίδας” από τον ίδιο τον Ταγίπ Ερντογάν, τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου και τον Χουλουσί Ακάρ, επιθυμούσε να μεταβεί στην Άγκυρα συνεπικουρούμενος ενδεχομένως από τον Πρωθυπουργό,με στόχο να αμβλύνει την ένταση μεταξύ των δύο χωρών, διερευνώντας παράλληλα σημεία προσέγγισης.
Ο κ. Δένδιας επανειλημμένα έχει δηλώσει, ότι είναι υπέρ των διαύλων επικοινωνίας ανεξάρτητα της διαφορετικότητας των απόψεων,που με βρίσκει καταρχήν σύμφωνο. Ωστόσο, οφείλουμε να δούμε σε βάθος αν ο στόχος επετεύχθη ή έγιναν βήματα πίσω, και πιθανό μετά τα τεκταινόμενα να επανέλθουμε στη περσινή κατάσταση, όπου το Oruc Reis αλώνιζε εντός της δικής μας αποκλειστικής οικονομικής ζώνης, και η Αθήνα ήταν στον κόσμο της.
Η κυβέρνηση υπολόγιζε σοβαρά το ενδεχόμενο της έντασης και από ότι προκύπτει ο κ. Δένδιας ήταν κατάλληλα προετοιμασμένος να αντιμετωπίσει την οποιαδήποτε ανεπιθύμητη κατάσταση.
Αν όμως σκοπός ήταν να ξεκαθαρίσουμε τις θέσεις μας στη Τουρκία και ιδιαιτέρως στους συμμάχους μας ,ότι αυτές δεν επιδέχονται αναπροσαρμογή ή συμβιβασμούς που θα επηρεάσουν κυριαρχικά μας δικαιώματα ,τότε κρίνεται κατ εμέ αν όχι αποτελεσματική,ίσως χρήσιμο εργαλείο για τις περαιτέρω εξελίξεις,με την προϋπόθεση να δούμε αλλαγή πλεύσης πολιτικής της κυβέρνησης.
Όλο αυτό το διάστημα υποστηρίζω τόσο για τις διερευνητικές που προηγήθηκαν,όσο και για την πενταμερή που έρχεται ,ποιος είναι ο λόγος που βαδίζουμε χωρίς προκαθορισμένη ατζέντα συζήτησης. Και αφού δεν υπάρχει καθορισμένη ατζέντα,και το κάθε μέρος αναφέρει τα δικά του κατά το δοκούν,ανεξάρτητα το ποιος έχει δίκιο,είναι δυνατόν να φτάσεις σε κάποιο αποτέλεσμα;
Έχουμε ένα σχοινί που η κάθε πλευρά το τραβάει με όλη την δύναμη που διαθέτει προς το μέρος της, και τελικά ποιος θα κερδίσει; Προφανώς ο ισχυρότερος!Και ποιος είναι ο ισχυρός; Είναι ο πιο έξυπνος,είναι αυτός που θα εκμεταλλευτεί όλες τις παραμέτρους που επηρεάζουν το σχοινί με τον βέλτιστο τρόπο.
Εμείς δυστυχώς δεν εκμεταλλευτήκαμε το εργαλείο της ΕΕ με ευθύνη της κυβέρνησης,εφόσον επικαλείται ότι το θέμα είναι Ευρωπαϊκό. Ούτε ως προς τις κυρώσεις που κάθε φορά μετατοπίζονται από τη μία σύνοδο στην επόμενη, ούτε από το γεγονός η ΕΕ να αναλάβει το θεσμικό ρόλο να θέσει στην Τουρκία ένα αυστηρό πλαίσιο συζήτησης με την Ελλάδα αφού τα δικά μας συμφέροντα είναι κοινά με τα δικά της.
Τα σύνορα της Ελλάδας και της Κύπρου είναι σύνορα της Ευρώπης,συνεπώς αυτή θα ήταν η βάση προγραμματισμού καθορισμού των συνομιλιών.Πάμε σε πενταμερή για το Κυπριακό με μία ανοιχτή ατζέντα; Δηλαδή, δέχεται η ΕΕ και εμείς την Τουρκική προσέγγιση της δημιουργίας δύο κρατών; Δεν θα έπρεπε αυτό με επέμβαση της ΕΕ να είχε φύγει από το τραπέζι της συζήτησης; Δηλαδή όλα τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών τα ρίχνουμε στο καλάθι των αχρήστων;
Ας σκεφτεί η κυβέρνηση τα πιθανά λάθη της,να αναθεωρήσει συνολικά τη στάση της με τους συμμάχους μας στην Ευρώπη και με τις ΗΠΑ,να τους κοιτάξει κατάματα ίση προς ίσους, να απαιτήσει με ρεαλισμό την εφαρμογή του δικαίου όπως καθορίζεται από τις διεθνείς συμβάσεις και των ψηφισμάτων των Ηνωμένων Εθνών και να προχωρήσει άμεσα σε αμυντική συμφωνία με τη Γαλλία με ρήτρα στρατιωτικής συνδρομής.
** Ο Γιώργος Τσιτσιλιάνος είναι Μαθηματικός. Αναπληρωτής Γραμματέας του Τομέα Άμυνας του Κινήματος Αλλαγής