H νέα εξωτερική πολιτική της Ελλάδας μετά την Μέρκελ: Νέες ισορροπίες και σχέσεις με τα κράτη της Ε.Ε.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

H Ρωσία διαμορφώνει κλίμα τρομοκρατίας: Ο Μεντβέντεφ απειλεί τις ΗΠΑ ν’ αποφύγουν τον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο, επαναφέροντας σενάρια για χρήση πυρηνικών όπλων

Ο αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ απειλεί ευθέως τις ΗΠΑ και το Ισραήλ: “Θα λάβουν αναμφίβολα μία συντριπτική αντίδραση γι’ αυτό που κάνουν κατά του Ιράν και του μετώπου της αντίστασης”, δήλωσε

Δύο χρυσά και συνολικά 15 μετάλλια για την Ελλάδα: Εξαιρετική παρουσία στο Παγκόσμιο πρωτάθλημα Ζίου Ζίτσου Adults & Youth

Του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΔΡΙΒΑ*

Ο τίτλος αυτός θα μπορούσε να είναι μια ταυτολογία, όμως δυστυχώς δεν ήταν για πολύ καιρό.

Ίσως το γεγονός οτι το Ευρωπαϊκό Δίκαιο είναι πλέον το 90-92% της ελληνικής νομοθεσίας σε συνδυασμό με την υιοθέτηση αυθαίρετων θεσφάτων οτι η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση αναγάγει την όποια «εξωτερική πολιτική» άχρηστη, μετατρέποντάς την σε εσωτερική πολιτική.

Αφελείς σκέψεις όλων των περιφρονητών του ρεαλισμού και του ίδιου του ιστορικού ρου πάνω στον οποίον βάδισαν τα έθνη. Σήμερα η ΕΕ αποδεικνύει οτι υπόκειται και αυτή στους νόμους της βαρύτητας, ότι δε συνιστά κάποιο ξεχωριστό πολιτικό γεγονός.

Αντίθετα, επειδή αποτελεί παράδειγμα κυριαρχίας του πολιτικού ρεαλισμού έναντι κάθε ”μόδας” που λανσαρίστηκε ως θεωρία και ως αφήγημα, η Ε.Ε. στα χέρια της Γερμανίας παρήκμασε και η περίφημη μετά-COVID περίοδος έρχεται για να αποδείξει οτι ΗΠΑ και Κίνα θα απογειωθούν ενώ η ΕΕ θα μείνει ακόμη πιο πίσω.

• Η Ευρώπη θα χρειαστεί νέα ηγεσία αλλά και συμμάχους εκτός αυτής για να μην εξελιχθεί ως ένα πεδίο αντιπαραθέσεων μεγάλων δυνάμεων.
• Πάντα με βάση το περίφημο και αλαζονικό αφήγημα της ”χειραφετημένης ΕΕ με ξεχωριστό ρόλο στον κόσμο”, η ΕΕ οφείλει να εγκαταλείψει γερμανικές ιδέες οι οποίες έφεραν την Ευρώπη σε κατάσταση ανεπάρκειας στο να κάνει ορθά τις παραγγελίες για τα εμβόλια των Ευρωπαίων πολιτών.

Η περίοδος κατά την οποία η αδράνεια και η δυσλειτουργία ονομάζονταν ”ζυμώσεις για την καλύτερη δυνατή συναίνεση” έχουν παρέλθει.

Στην πραγματικότητα, από το 1993 μέχρι και το 2015 η Γερμανία έκανε ό,τι ήθελε για να έχει εκείνη ξεχωριστή θέση στον κόσμο. Μετά από καταιγιστικές εξελίξεις που ήλθαν με τη μορφή πολλαπλών κρίσεων, η Γερμανία κατάλαβε οτι μόνος σου πας γρήγορα αλλά μακριά, μαζί και έτσι η Μέρκελ αφήνει πίσω της αβεβαιότητα, αστάθεια αλλά και πολλές ευκαιρίες για να αλλάξει η ΕΕ έτσι ώστε να καταλάβει ο κάθε πολίτης ποιο είναι το νόημα της ύπαρξής της. Η Ελλάδα πρέπει να ακολουθήσει αυτές τις ευκαιρίες. Όλα αυτά, ανεξάρτητα με το τι θα κάνει η Τουρκία.

Η εξωτερική μας πολιτική πρέπει να αυτοπροσδιορίζεται και όχι να ετεροπροσδιορίζεται, η Ελλάδα πρέπει να έχει πολύ μεγαλύτερους στόχους από το να αποτρέπει απλώς την κατοχική δύναμη. Με αυτόν τον τρόπο μάλιστα, θα είναι μπροστά από την Άγκυρα

Ακόμη και γερμανικά έγκυρα περιοδικά, ακόμη και εχέφρονες πολιτικοί στη Γερμανία βλέπουν πλέον το χάος να έρχεται και τα στόματα ανοίγουν καθώς πάντα, μια κατάσταση είναι ανεκτή μέχρι να γίνει άβολη. Ουσιαστικά, το πολιτικό σύστημα της Γερμανίας προ-αποποιείται τις ευθύνες πριν μέρος αυτού, έλθει στην εξουσία.

Το μέλλον φαίνεται το ίδιο προβλέψιμο με την εδώ και 150 χρόνια γερμανική πολιτική στην Ευρώπη. Η Κυρία Μέρκελ θα δίνει συνεντεύξεις σαν ”σοφή”, θα σχολιάζει εξελίξεις και θα γράφει βιβλία αποποιούμενη τις ευθύνες της φθοράς τόσο της χώρας της όσο και της ΕΕ. Η Ελλάδα πέρασε όπως τα περισσότερα κράτη του ευρωπαϊκού Νότου, τις ίδιες κρίσεις. Οικονομική και προσφυγική.

Η Ελλάδα όμως, τις πέρασε ταυτόχρονα. Την ώρα που η Κυρία Μέρκελ αρνιόταν πεισματικά κάθε οικονομική ελάφρυνση της Ελλάδας που αντιμετώπιζε στην πρώτη γραμμή το προσφυγικό, κοιτούσε ταυτόχρονα να δέσει την Ευρώπη χειροπόδαρα από τη βούληση του Ερντογάν.

Επί 12 χρόνια η Μέρκελ κατάφερε κάτι μοναδικό: Να αγοράζει χρόνο, να μένει αδρανής και να προστατεύει μόνο τις γερμανικές εξαγωγές. Παρόλα αυτά, με διάφορες αγιογραφίες, παρουσιαζόταν και ως ”εγγυήτρια του ευρωπαϊκού οράματος”. Η Τουρκία επιτέθηκε στην Ελλάδα σε όλη τη διάρκεια του 2020 και ούτε τότε έλαβε στήριξη.

• Ένας Έλληνας πολίτης εύλογα θα πει: Αφού σε κανένα ζήτημα δε μας στηρίζουν οι Γερμανοί, γιατί λεγόμαστε εταίροι; Έχει νόημα η ΕΕ; Η απάντηση είναι διττή. Δε φεύγουν τα ήμερα για να μείνουν τα άγρια και στη γερμανική Ευρώπη, δεν υπάρχει κάποιο νόημα, δεν υπάρχει αλληλεγγύη, δεν έχουν τα κράτη-μέλη εταιρικές και φιλικές σχέσεις. Υπάρχουν όμως εναλλακτικές.

Η Ελλάδα χρειάζεται επειγόντως μια νέα εξωτερική πολιτική εντός της ΕΕ. Για την ακρίβεια, αυτή έχει ξεκινήσει να οικοδομείται από τα χρόνια που ο Κύριος Σόϊμπλε είχε ως εμμονή να φύγει η Ελλάδα. Στην ΕΕ η Ελλάδα όχι μόνο πρέπει να είναι μέλος, αλλά πρέπει να είναι και πρωταγωνίστρια.

Στην ΕΕ που διαμορφώνεται (μετά την κρίση της ΕΖ, μετά την προσφυγική κρίση, μετά τα τρομοκρατικά χτυπήματα σε ευρωπαϊκές πόλεις, μετά το Brexit, μετά τη φαιδρή διαπραγμάτευση ΕΕ-Τουρκίας, μετά τη σχιζοφρένεια των Βρυξελλών για τα πλαίσια που τελικά επιθυμεί στις σχέσεις ΕΕ-ΗΠΑ, ΕΕ-Κίνας και ΕΕ-Ρωσίας, μετά την αστεία ευρωπαϊκή αντιμετώπιση της πανδημίας, μετά την περίοδο όπου οι Σύνοδοι Κορυφής κατέληγαν σε κείμενα και όχι σε αποφάσεις) η Ελλάδα πρέπει να επιλέξει χώρες με τις οποίες έχει συμπληρωματικά συμφέροντα.

Η Γαλλία είναι η χώρα που έχει τις περισσότερες πιθανότητες να αναλάβει ηγετικό ρόλο στη νέα ΕΕ. Η Αυστρία είναι επίσης μια χώρα η οποία μπορεί να συνεργαστεί με την Ελλάδα στα θέματα των Δυτικών Βαλκανίων καθώς έτσι η χώρα μας θα μπορεί να έχει ελάφρυνση σε περίπτωση που ανοίξει και βόρειο μέτωπο αστάθειας. H Γαλλία θα εγγυηθεί την σταθερότητα της Ανατολικής Μεσογείου και η Αυστρία, των Βαλκανίων.

Χώρες εντός της ΕΕ με τις οποίες η Ελλάδα πρέπει να έχει ακόμη καλύτερες σχέσεις στο μέλλον είναι η Ρουμανία και η Βουλγαρία. Μπορεί οι δύο χώρες να έχουν δείξει ”κατανόηση” στην Τουρκία, όμως γνωρίζουν καλά οτι η Μαύρη Θάλασσα αποτελεί ζωτικό τους χώρο, όπως και τα Βαλκάνια.

Παράλληλα, ερχόμενοι πιο κοντά με αυτές τις χώρες, δε δίνουμε μόνο νόημα στην ύπαρξη της ΕΕ η οποία για καιρό λειτουργεί με το διαίρει και βασίλευε των δημοσιονομικών διευκολύνσεων του Βερολίνου, αλλά ακολουθούμε και την αμερικανική αρχιτεκτονική ασφάλειας στην Ευρασία. Αναφορικά δε με την αμερικανική πολιτική στην Ευρώπη, οι ΗΠΑ με τη Γερμανία έχουν πλέον πολύ σημαντικές διαφορές για το πώς πρέπει να λειτουργεί το ΝΑΤΟ αλλά και οι ευρύτερες ευρωατλαντικές σχέσεις.

• Στο πώς λειτουργεί η ΕΕ σε επίπεδο κατανομής πόρων, η Ελλάδα είχε και έχει κάθε συμφέρον να στηρίξει την πρωτοβουλία της Γαλλίας.

Η Γαλλία έχει κοινά προβλήματα με την Ελλάδα και η προσπάθεια σύνδεσης του Ευρωπαϊκού Βορρά με τον Ευρωπαϊκό Νότο, αποτελεί κεντρικό γαλλικό στόχο καθώς η ίδια η γεωγραφία της Γαλλίας τη θέλει να βρίσκεται και στη Βόρεια και στη Νότια Ευρώπη, με τα συμφέροντά της ωστόσο (σαν παγκόσμια δύναμη) να βρίσκονται στη βόρεια (και υποσαχάρια) Αφρική, στη Μεσόγειο και στη Μέση Ανατολή.

Η Ιταλία είναι γνωστή από την ίδια την Iστορία. Σαν την Τουρκία, επιλέγει συμμάχους τους νικητές. Η Γερμανία μπορεί να είναι για την Ιταλία ένα αντίβαρο στην αυξανόμενη γαλλική παρουσία στη Μεσόγειο, όμως μια Γερμανία η οποία θα ενδιαφέρεται κυρίως για το ίδιο το πολιτικό της σύστημα και που έφερε την πολυδιάστατη ιταλική οικονομία στο χείλος του γκρεμού, θα οδηγήσει τη Ρώμη σε μια απόφαση «το μη χείρον, βέλτιστον».

Η Ισπανία είναι μια άλλη περίπτωση που και αυτή έχει ιστορικές ρίζες. Σαν ναυτική δύναμη η οποία έβλεπε την ”ξαδέρφη” Πορτογαλία να έχει καλές σχέσεις με τους Άγγλους, η Ισπανία ενδιαφέρεται αρκετά για το Γιβραλτάρ.

Ο ρόλος των Βρετανών στη Μεσόγειο μετά το Brexit θα έχει μεγάλο ενδιαφέρον και αυτός σίγουρα, θα εκπορεύεται από δύο σημαντικές συνθήκες:

Πρώτον, οι σχέσεις του Ηνωμένου Βασιλείου με τις ΗΠΑ και δεύτερον το αν γίνουν συμπληρωματικές οι σχέσεις Ηνωμένου Βασιλείου και Γαλλίας (σε συνεργασία με τις ΗΠΑ) ώστε να είναι ασφαλής ο Ατλαντικός Ωκεανός και η Μεσόγειος.

Μέσα από αυτές τις εξελίξεις θα φανεί και ο ρόλος της Ισπανίας που έως τώρα, μάλλον είναι συμβιβαστικός υπέρ του Βερολίνου.

• Σε κάθε περίπτωση, η Ελλάδα έχει κάθε συμφέρον να βρίσκεται στην πλευρά εκείνη που θα εξασφαλίζει τα συμφέροντά της, μακριά από τα 5 σενάρια που εκπόνησαν οι Γερμανοί και τα οποία ορίζουν με ΕΕ πολλαπλών ταχυτήτων στην οποία η Ελλάδα θα είναι ”χώρος” και όχι χώρα.

Τα συμφέροντά μας βρίσκονται στη θάλασσα. Η Ελλάδα είναι πολύ χρήσιμη για τις ΗΠΑ, τη Γαλλία και θα είναι και για τους Άγγλους καθώς η Ιστορία επιστρέφει στην Ευρώπη από το παράθυρο και οι ανταγωνισμοί θα γίνονται εντονότεροι τόσο εντός ΕΕ αλλά και εκτός αυτής. Η κλεψύδρα αδειάζει από άμμο αναφορικά με την ουδέτερη ιστορική παρένθεση ενός φαντασιακού win-win που μπορείς με όλους να τα έχεις καλά.

** Ο κ. Αλέξανδρος Δρίβας είναι στρατηγικός αναλυτής, Ph.D. Candidate και Research Fellow στο Hellenic American Leadership Council (HALC). 

• Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.

ΟΛΕΣ ΟΙ ΓΝΩΜΕΣ, ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ ΕΔΩ ΚΑΙ ΕΔΩ

Ακολουθήστε το HELLAS JOURNAL στο NEWS GOOGLE 

Το μήνυμα των ΗΠΑ στην Άγκυρα και τη Μόσχα με την πιθανή αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων