Οι οπαδοί του Τραμπ “αγάπησαν” τη …Βυζαντινή Αυτοκρατορία: Η στρεβλή θεώρηση των ακροδεξιών κινημάτων συνομωσίας

FILE PHOTO: Φανατικοί του τότε Προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ διέρχονται από τη Ροτόντα του Καπιτώλιου των ΗΠΑ μετά από παραβίαση της ασφάλειας. EPA, JIM LO SCALZO




Το αμερικανικό πρακτορείο Associated Press αναδημοσίευσε άρθρο του Roland Betancourt, καθηγητή ιστορίας, με ειδίκευση στις βυζαντινές σπουδές, του Πανεπιστημίου Irvine, στην Καλιφόρνια, το οποίο αναρτήθηκε στον ανεξάρτητο μη κερδοσκοπικό ιστότοπο The Conversation, με τίτλο «Γιατί οι υπέρμαχοι της λευκής ανωτερότητας και οι οπαδοί του ακροδεξιού κινήματος QAnon έχουν εμμονή -αλλά σε πολύ λανθασμένη βάση- με τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία».

Περιγράφοντας συνοπτικά την ακμή του Βυζαντίου -ή καλύτερα, της μεσαιωνικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, όπως σημειώνεται- κατά τον 6ο αι., την εδραίωση της πρωτεύουσάς του, της Κωνσταντινούπολης και τον εμβληματικό ναό της Αγίας Σοφίας, ο συντάκτης αναγνωρίζει εισαγωγικά ότι η Δύση έχει παραβλέψει ή λησμονήσει τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, η οποία διδάσκεται ελάχιστα στα σχολεία, ενώ όσοι διαβιούσαν σε αυτήν, έχουν ταυτιστεί δυσφημιστικά από τον ιστορικό Edward Gibbon, το 1776, με τους «δουλοπρεπείς και θηλυπρεπείς Έλληνες του Βυζαντίου».

Μολονότι το Βυζάντιο περιφρονήθηκε διαχρονικά, συνεχίζει ο συντάκτης, αποτέλεσε αντικείμενο παρερμήνευσης, ωστόσο, για σύγχρονες ακροδεξιές και νεο-ναζιστικές οργανώσεις, όπως το «Νέο Βυζάντιο», στο Charlottesville της Virginia, με εμπνευστή τον Jason Kessler.

Ο Kessler λανθασμένα ισχυρίζεται ότι η Βυζαντινή Αυτοκρατορία συνέχισε την παράδοση της Ρώμης, με σκοπό τη διατήρηση του ευρωπαϊκού πολιτισμού της λευκής φυλής. Στην πραγματικότητα, όπως σημειώνεται, τόσο η Κωνσταντινούπολη όσο και οι αυτοκράτορες που ανήλθαν στον θρόνο της, αντανακλούσαν μια ιστορική αλήθεια: ότι η Βυζαντινή Αυτοκρατορία συνίστατο από λαούς διαφορετικών εθνικοτήτων και φυλών.

Εστιάζοντας, στη συνέχεια, στο ακροδεξιό κίνημα QAnon, ο ιστορικός αναφέρεται, μεταξύ άλλων, σε έναν από τους βασικούς ισχυρισμούς του κινήματος, σύμφωνα με τον οποίον, η Βυζαντινή Αυτοκρατορία συνεχίζει την παράδοση της Ρώμης, μετά «την καταστροφή της από τους Εβραίους» ή ότι αποτελεί τη μόνη αληθινή αυτοκρατορία, καθώς η Ρώμη αποτελεί απλώς ιστορικό μύθευμα, το οποίο δημιουργήθηκε για να υποβαθμίσει την ισχύ και σημασία του Βυζαντίου.

Εντοπίζει, δε, και μια παραδοξότητα μεταξύ των ακροδεξιών στοιχείων, ορισμένα από τα οποία θεωρούν τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία πρωτοπόρο της λευκής ανωτερότητας, ενώ άλλα, προτάσσοντας θεωρίες συνωμοσίας, την χαρακτηρίζουν ως το πρότυπο του «Βαθέος Κράτους».

Άλλοι, πάλι, οπαδοί ακροδεξιών οργανώσεων συνδέουν το Βυζάντιο με την ισλαμοφοβία, όπως υπογραμμίζει ο αρθρογράφος, παραπέμποντας στους πολλαπλούς φόνους στο Christchurch, της Νέας Ζηλανδίας, τους οποίους διέπραξε το 2019 κάποιος οπαδός της θεωρίας της λευκής ανωτερότητας, ενώ περιέγραφε σε ένα μανιφέστο 74 σελίδων ότι η Αγία Σοφία θα επανακαταληφθεί, προκειμένου να καταστρέψει το ισλάμ και να αποκαταστήσει το μυθικό Βυζάντιο των λευκών.

Η «επανακατάληψη» αυτή, όπως επισημαίνεται, είχε συνδεθεί ακόμη και με την προεδρία του Trump, καθώς σε μία φωτογραφία ο πρώην Αμερικανός πρόεδρος εμφανίζεται να συγχαίρει τον Putin για την «εκ νέου κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης».

Στο σημείο αυτό, ο ιστορικός δεν παραλείπει να αναφέρει ότι και για τη Ρωσία το Βυζάντιο έχει ειδικό συμβολισμό, καθώς πάγια επιδίωξη -για θρησκευτικούς και γεωπολιτικούς λόγους- του ρωσικού κράτους από τον 15ο αιώνα ήδη, ήταν να καταστεί ο νόμιμος διάδοχος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Και αυτή η ιδιοποίηση του Βυζαντίου από την ακροδεξιά στις ΗΠΑ φαίνεται να εδράζεται στη θεώρηση αυτή της Ρωσίας.

Πράγματι, οι Ρώσοι οπαδοί της θεωρίας της «Τρίτης Ρώμης», όπως επισημαίνεται, εμφανίζονται ότι έχουν επηρεάσει κυρίαρχα πρόσωπα της αμερικανικής δεξιάς.

Απ’ όπου και αν προέρχονται οι επιρροές της, καταλήγει ο αρθρογράφος, το όψιμο ενδιαφέρον για το Βυζάντιο από τους οπαδούς της θεωρίας της λευκής ανωτερότητας βασίζεται σε μία πολύ στρεβλή θεώρηση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, η οποία συγχέει το αρχαίο με το μεσαιωνικό, την πνευματικότητα με τη γραφειοκρατία.

ΠΗΓΗ: Associated PressConversation – Why white supremacists and QAnon enthusiasts are obsessed – but very wrong – about the Byzantine Empire

The analog King is dead, long live the digital King: A huge Bravo to the Greek Consulate in New York

Hellasjournal - Newsletter


%d bloggers like this: