Η εθνική κληρονομιά του Γρηγόρη Αυξεντίου: Να πάρουμε μια σταγόνα από το αίμα σου, να μπολιάσουμε το δικό μας….
Ο ανδριάντας του ήρωα υπαρχηγού της ΕΟΚΑ, Γρηγόρη Αυξεντίου στο Καλό Χωριό Λάρνακας, Φωτογραφία ΚΥΠΕ
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
«Στην εσχάτην ανάγκη θα αγωνιστώ και θα πεθάνω σαν Έλληνας, αλλά ζωντανόν δεν θα με πιάσουν»: Επιμνημόσυνος λόγος στο Ετήσιο Εθνικό Μνημόσυνο του Γρηγόρη Αυξεντίου
Λαός και κλήρος τίμησαν τον Σταυραετό του Μαχαιρά: Μνημόσυνο στο κρησφύγετο όπου οι Εγγλέζοι αποικιοκράτες δολοφόνοι κατέκαψαν τον υπάρχηγό της ΕΟΚΑ, Γρηγόρη Αυξεντίου
«Να πάρουμε μια σταγόνα από το αίμα σου, να καθαρίσουμε το δικό μας….
Να πάρουμε μια σταγόνα από το αίμα σου, να μπολιάσουμε το δικό μας….
Να πάρουμε μια σταγόνα από το αίμα σου, να βάψουμε το δικό μας…..
Nα μη μπορέσει ποτέ πια να το ξεθωριάσει ο φόβος….»
Κώστας Μόντης
Του ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ (ΝΤΙΝΟΥ) ΑΥΓΟΥΣΤΗ (*)
Κάθε Μάρτη η σκέψη γυροφέρνει ξανά και ξανά στη μνήμη της Όσιας μορφής του Γρηγόρη Αυξεντίου. Κάθε Μάρτη η Κύπρος ανηφορίζει ταπεινά και γονατίζει ευλαβικά μπροστά στο κρησφύγετο του Υπαρχηγού της Εθνικής Οργάνωσης Κυπρίων Αγωνιστών (Ε.Ο.Κ.Α.) στου Μαχαιρά του όρη.
Κάθε Μάρτη ο όπου γης Ελληνισμός σκύβει ευλαβικά και προσκυνά τον μεγάλο Έλληνα, τον πιστό Χριστιανό, τον ανιδιοτελή πατριώτη, τον πρώτο μεταξύ των πρώτων Ηρώων της Ε.Ο.Κ.Α. που έδωσαν τη ζωή τους για την πανώρια λευτεριά και την αιώνια Ελλάδα.
Από νεαρή ηλικία έπαιρνε μέρος στους αθλητικούς αγώνες του Γυμνασίου Αμμοχώστου, έπαιζε στην ποδοσφαιρική ομάδα του Λ.Α.Λ.Λ. Λύσης (Λέσχη Αγάπη Λαού Λύσης), ενώ αγωνίσθηκε και στην Ανόρθωση. «Το μόνο που αγαπούσε από μωρό ήταν η Ελλάδα και η Ελευθερία» αφηγείται η μάνα του Αντωνού.
«Δεν ήταν σαν τα άλλα παιδιά», αναφέρει ο πατέρας του Πιερής. Από παιδί με ρωτούσε και με ξαναρωτούσε για τους ήρωες του ’21 για τους αγώνες του γένους. «Ο Γρηγόρης αγωνίσθηκε για την ΕΝΩΣΗ και μόνο! Μελετούσε για τον Αθανάσιο Διάκο, το Μάρκο Μπότσαρη, τον Οδυσσέα Ανδρούτσο και όλους τους ήρωες. Είχε πάθος με την Ελλάδα ο Γρηγόρης…», λέει η αδελφή του Χρυσταλλού.
- Το 1949 τον βρίσκουμε στην Ελλάδα. Το όνειρο του να φοιτήσει στη Σχολή Ευελπίδων δεν θα ευοδωθεί. Γίνεται Έφεδρος Αξιωματικός και υπηρετεί στα Ελληνοβουλγαρικά σύνορα.
- Εκεί γνωρίζεται με τον Κυριάκο Μάτση που σπουδάζει στη Γεωπονική Σχολή της Θεσσαλονίκης και μαζί στοχάζονται και προετοιμάζονται για τον αγώνα της Λευτεριάς. Η Ελληνική Κυβέρνηση αρνείται να τον προάγει σε μόνιμη θέση ανθυπολοχαγού και πικραμένος επιστρέφει στην Κύπρο.
Πρώτα εργάζεται σε γεωργικές εργασίες και ύστερα ως οδηγός, μεταφέροντας εργάτες στην αγγλική βάση της Δεκέλειας. Τον Ιανουάριο του 1955 γίνεται μέλος της Ε.Ο.Κ.Α. Αντί του καθιερωμένου όρκου, ο Αρχηγός Διγενής δέχθηκε το λόγο της στρατιωτικής τιμής του Αυξεντίου.
Το πρώτο του περίστροφο το αγόρασε ο ίδιος ο πατέρας του. Με την ευχή να το τιμήσει στα βουνά της Κύπρου. Η στρατιωτική του κατάρτιση, το θάρρος και οι μεγάλες μάχες που έδωσε τον ανέδειξαν ως τον πρώτο μεταξύ των πρώτων ανταρτών της Ε.Ο.Κ.Α. Ο Αρχηγός Διγενής διαβλέποντας τις τεράστιες ικανότητες του, θα τον ανακηρύξει Υπαρχηγό του. Κατά καιρούς του δόθηκαν τα ψευδώνυμα «Ζήδρος», «Ρήγας», «Αίαντας», «Άρης», «Μάστρος», «Ανταίος» και «Ζώτος».
Ο Αυξεντίου γίνεται ο φόβος και ο τρόμος των αποικιοκρατών. Στις 11 Δεκεμβρίου 1955 θα επιδείξει τις εξαίρετες στρατιωτικές του ικανότητες στην ιστορική μάχη των Σπηλιών, παρασύροντας δυο φάλαγγες Άγγλων στρατιωτών, που ανηφόριζαν προς τα κρησφύγετα, να συγκρουσθούν μεταξύ τους με πολλούς νεκρούς και τραυματίες.
Το Πάσχα του 1956 βρίσκει τον Αυξεντίου ν’ αναρρώνει μετά από εγχείρηση στο ιστορικό μοναστήρι του Μαχαιρά (ιδρύθηκε το 1148). Εκεί θα συμβεί και το πρωτοφανές της εμφάνισής του ενώπιον των Άγγλων στρατιωτών, όταν αυτοί θα περικυκλώσουν το Μοναστήρι. Μεταμφιεσμένος σε καλόγερο ο Γρηγόρης Αυξεντίου θα παρουσιασθεί και θα συστηθεί στον Άγγλο επικεφαλής αξιωματικό ως ο «πάτερ-Xρύσανθος» και στη συνέχεια θα τους κεράσει γλυκό!
Τα Χριστούγεννα του 1956, ήταν τα τελευταία του Γρηγόρη. Βρισκόταν στον Αγρό, στο σπίτι του Παπαχριστοδούλου μαζί με τους υπόλοιπους συναγωνιστές του, Μάτση, Σπανό, Λένα και άλλους. Αφού σηκώθηκε και χόρεψε ένα τσάμικο, εκφώνησε έναν λόγο προς τους αντάρτες του:
- «Προσέξετε, βρε. Δεν ξέρουμε ποια θα είναι η μοίρα του καθενός μας. Είτε ζήσουμε είτε πεθάνουμε, ένα θα είναι το έπαθλο του αγώνα μας για νεκρούς και ζώντας. Η Κύπρος να γίνει Ελληνική και να ζήσει ελεύθερη και ευτυχισμένη. Όσοι δε επιζήσουν να μην επιδιώξουν ανταμοιβές και αξιώματα, γιατί οι υπηρεσίες προς την πατρίδα ποτέ δεν εξαργυρώνονται.
- Πάνω απ’ όλα η αγάπη και η ομόνοια είναι καθήκον και χρέος προς την πατρίδα, ο διχασμός δε υπήρξε πολλές φορές κατάρα της φυλής μας και η διχόνοια παρ’ ολίγο να καταστρέψει την επανάσταση του ’21 και ν’ αφανίσει την Ελλάδα. Τούτα είχα να σας πω, καλά Χριστούγεννα».
Στις 31 Δεκεμβρίου του 1956, παραμονή Πρωτοχρονιάς, κυκλώνεται μαζί με τα παλληκάρια του στο χωριό Ζωοπηγή, και ακολουθεί σφοδρή μάχη. Ο Αυξεντίου τραυματίζεται, αλλά διαφεύγει, αφήνει όμως νεκρό πίσω, τον αγαπημένο του συναγωνιστή Μάκη Γεωργάλλα.
Στις 3 Μαρτίου 1957, Άγγλοι στρατιώτες κατόπιν πληροφοριών περικυκλώνουν το κρησφύγετό του, λίγο πιο κάτω από την Μονή Μαχαιρά. «Ο θεός να με βγάλει ψεύτη, προδοθήκαμε», λέει στους συντρόφους του. Δεν ήταν η πρώτη φορά που οι επαίσχυντοι προδότες οδηγούσαν τους Άγγλους στα λημέρια του Αυξεντίου…
«Αρχηγέ, μαζί σου και στο θάνατο» απάντησαν οι συναγωνιστές του. Δεν πρόλαβαν να τελειώσουν την κουβέντα τους και οι Άγγλοι στρατιώτες ήταν ήδη μπροστά στην κρύπτη του κρησφύγετου. «Παραδοθείτε» φώναξαν, χωρίς να λάβουν καμία απάντηση. Βγείτε έξω προστάζει τους συντρόφους του. «Μέχρι σήμερα μαθαίνατε πώς πολεμούν οι Έλληνες. Σήμερα θα μάθετε και πως πεθαίνουν», είπε!
Σύμφωνα με τον ιστορικό Πέτρο Παπαπολυβίου, «πρώτος επιχείρησε να ανατινάξει το κρησφύγετο του Αυξεντίου, ο λοχαγός του βασιλικού μηχανικού Ντένις Σάτλγουορθ. Ήταν συνομήλικος του Αυξεντίου και βετεράνος διεθνής παίκτης της Εθνικής Αγγλίας στο ράγκμπυ. Δεν γνωρίζουμε αν ο διεθνής ποδοσφαιριστής έχει αφήσει πίσω του κάποια γραπτή μαρτυρία, ωστόσο σίγουρα, η ιστορία που προκαλεί ανατριχίλα είναι εκείνη που μοιράστηκαν και τα ξένα έντυπα, για τον ερασιτέχνη ποδοσφαιριστή που απάντησε στον επαγγελματία διεθνή παίκτη: Μολών Λαβέ.
Και αντέστη μόνος εναντίον 60 άγγλων στρατιωτών, εναντίον του πυρός των πολυβόλων, εναντίον της φλεγομένης βενζίνης και εναντίον των εκρηκτικών υλών. Ο ανθυπολοχαγός Μίντλετον που γνώριζε ελληνικά τον εκάλεσε να παραδοθή. Και από το άνοιγμα του κρυψώνος ηκούσθη η πολεμική κραυγή που απηθανάτισε τον Λεωνίδαν εις τας Θερμοπύλας: Μολών Λαβέ»
Ο ήλιος είχε δύσει για τα καλά, όταν έφθανε στη Λύση το μαύρο μαντάτο. Το ελεγχόμενο από τους Βρετανούς κυπριακό ραδιόφωνο μεταδίδει: «…Δυνάμεις Ασφαλείας, που ενεργούσαν κατόπιν πληροφοριών, εφόνευσαν σήμερον την μεσηβρίαν εις περιοχήν παρά την Μονή Μαχαιρά, τον επικηρυγμένο δια ποσού 5.000 λιρών γνωστό Υπαρχηγό της Ε.Ο.Κ.Α. και πρώην αξιωματικό του Ελληνικού Στρατού, τρομοκράτη Γρηγόριο Αυξεντίου. Εν τω μεταξύ κατόπιν πληροφοριών, ότι επ’ ευκαιρία του θανάτου και της κηδείας του φονευθέντος τρομοκράτου προετοιμάζονται εις την γενέτειραν του Λύση δια κοσμοσυρροή εξ όλων των μερών της Νήσου αντιβρετανικαί εκδηλώσεις με κίνδυνον να εξελιχθούν, ως εκ της εξάψεως των πνευμάτων από σχεδιαζόμενον επικήδειον λόγον της μητρός του, εις αναταραχήν και πράξεις αντεκδικήσεως, επεβλήθη εκεί γενικός κατ’ οίκον περιορισμός και η Α.Ε., ο κυβερνήτης διέταξε όπως ο νεκρός τρομοκράτης μεταφερθεί προς ταφήν εις τας κεντρικάς φυλακάς της Λευκωσίας».
- Στην ελεεινή προσπάθεια των αποικιοκρατών να μειώσουν τη αξία της θυσίας του Αυξεντίου απαντούν οι ίδιοι οι Βρετανοί. Ο συνταγματάρχης Μόραν ο οποίος διεύθυνε τις επιχειρήσεις δήλωσε: «Ο Αυξεντίου διεξήγαγε μίαν τρομεράν και εμπνευσμένη μάχη επί δέκα ώρες».
Μια Αγγλίδα δημοσιογράφος, η Fyllis Talf έγραψε μεταξύ άλλων στην εφημερίδα «Times of Cyprus»:
«…Όταν ένας αποκλεισθεί και πρέπει να αποθάνει ή να παραδοθεί, και εκλέξει αυτοβούλως τον αγώνα, μόνος εναντίον αγνώστου αριθμού στρατιωτών, γνωρίζων ότι ο θάνατος του είναι αναπόφευκτος, τότε ούτος είναι γενναίος, εις οιανδήποτε γλώσσαν. Η γενναιότης του αξίζει να τύχη του σεβασμού, με τον οποίο περιβάλλει πάντοτε η εκλήλωσις θάρρους καθ’ όλην την ιστορία της ανθρωπότητος. Με το να υποτιμά τις τούτο, δεν υποβιβάζεται το γοήτρον του ανδρός που επολέμησε και απέθανε, αλλά του ανδρός που ζη και χλευάζει. Ούτος προσβάλει τους συμπατριώτες του».
Ο πατέρας του θα τον αναγνωρίσει «απ’ τις χοντρές Ελληνικές κοκκάλες, όμοιες με τις δικές του, κι απ’ το σταυρό της πατρίδας πούχε φυλαχτάρι μες στις τρίχες του κόρφου του».
Η μάνα του Αντωνού, τον αποχαιρετά με ένα μεστό από λυρισμό Επικήδειο:
«….Μια μάνα τέτοιου ήρωα, εν προσβολή να κλάψει, προσβάλλει τον λεβέντη της, τζιείνον που θ’ απολάψει. Χαλάλιν της Πατρίδος μου, ο γιος μου, η ζωή μου, τζι αφού εν επαραδόθηκεν, τζι έμεινεν τζιαι σκοτώθηκεν, ας έσιει την ευτζιήν μου…».
(*) Δρ. Αυγουστίνος (Ντίνος) Αυγουστή
Αναπλ. Καθηγητής Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Από το Μονάγρι Λεμεσού
[email protected]
- Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
ΟΛΕΣ ΟΙ ΓΝΩΜΕΣ, ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ ΕΔΩ ΚΑΙ ΕΔΩ