Ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ με τον υπουργό Εξωτερικών της Κίνας Wang Yi στο προεδρικό Μέγαρο στην Άγκυρα. Φωτογραφία via tccb.gov.tr/
Συμβαίνουν πολύ σημαντικές εξελίξεις οι οποίες δεν θα επηρεάσουν μόνο τους προσεχείς μήνες αλλά και το σύνολο των ελληνοτουρκικών σχέσεων όπως τις γνωρίζουμε από το 1945 και μετά.
Η Τουρκία βρίσκεται σε μια πρωτοφανή κατάσταση: Η εσωτερική πολιτική σκηνή μοιάζει με ρινγκ καθώς η οικονομία της γειτονικής χώρα βαδίζει από το κακό στο χειρότερο. Το ίδιο συμβαίνει και με την τουρκική κοινωνία η οποία βλέπει τον Εrdogan να εξελίσσει την Τουρκία σε ένα θεοκρατικό καθεστώς.
Η κακοποίηση των γυναικών είναι πλέον νόμιμη στην Τουρκία και ο πρόεδρός της εκθέτει όλους εκείνους (και εντός της Ελλάδας και εκτός αυτής) που πίστευαν οτι ο πρώην δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, θα ήταν ένας «φιλελεύθερος μεταρρυθμιστής».
Σε κάθε περίπτωση, ο Biden δείχνει μέχρι στιγμής οτι δεν σκοπεύει να επαναλάβει τα λάθη του πρώην προϊσταμένου του και έχει βάλει την Τουρκία στα σχοινιά.
Όλες οι εξελίξεις δείχνουν οτι το μέλλον στην Τουρκία είναι πιο μαύρο και από αυτό που φανταζόταν το Bernard Lewis το 2011, μια φωνή λογικής που ουσιαστικά μαζί με τον Luttwak είχαν διακρίνει από πολύ νωρίς οτι οι Τούρκοι μόνο υπερ των τουρκικών συμφερόντων δεν δρουν. Τι σημαίνουν όμως όλα αυτά για την Ελλάδα και την Κύπρο;
Ο Τούρκος πρόεδρος κάνει ανασχηματισμό προκειμένου να πάει σε εκλογές με ένα σχήμα που θα έχει όσο το δυνατόν περισσότερο διαθέσιμο πολιτικό κεφάλαιο προκειμένου να ανανεωθεί η εντολή του τουρκικού λαού. Το πότε θα γίνουν οι εκλογές αυτές, είναι άγνωστο καθώς η ρευστότητα στην Τουρκία θυμίζει εποχές 1995-1996.
Η έκθεση Borel δεν αρέσει στην Τουρκία, η οποία έχει μάθει να θεωρεί καλές συμφωνίες, αυτές που είναι 100% ως προς το συμφέρον της. Αυτή είναι η τουρκική διπλωματική κουλτούρα και πρώτοι θα έπρεπε να το γνωρίζουμε εμείς όταν συνομιλούμε με Τούρκους.
Η Τουρκία χρειάζεται περισσότερο από ποτέ άλλοτε, τη ρωσική στήριξη. Αυτή η ανάγκη εκπορεύεται από τρείς λόγους: Οι ΗΠΑ δείχνουν οτι αν η Τουρκία δεν εγκαταλείψει τους S-400 και δεν σταματήσει να δημιουργεί εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, δεν προτίθενται να ομαλοποιήσουν τις σχέσεις τους.
Τέλος, η Μerkel θα αποτελέσει πολιτικά παρελθόν σε λίγους μήνες και ο Ερντογάν χάνει έναν πολύτιμο σύμμαχο που μπορούσε να επηρεάσει τους πάντες στην Ευρώπη υπέρ της Τουρκίας.
Από την άλλη πλευρά, Άγκυρα έχει τεράστιες διαφορές με τη Ρωσία που κάθε μέρα γίνονται όλο και πιο ορατές. Τόσο στη Συρία, όσο και στην Ουκρανία. Παρόλα αυτά, όπως είπαμε και παραπάνω, οι εξελίξεις ήρθαν μη γραμμικά και ο Εrdogan πλέον δεν μπορεί να παίξει το ρόλο του ενδιάμεσου μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας καθώς στην Αζοφική έχει ανέβει το θερμόμετρο.
Ο Putin κρατά την Τουρκία παγιδευμένη και στο μέτωπο του Ναγκόρνο Καραμπάχ αλλά και στη Συρία και η Τουρκία η οποία έχει θέσει πλέον ουσιαστικά, εκτός νόμου το Κουρδικό Κόμμα, θα είναι σα να πυροβολεί τα πόδια της αν τολμήσει να παίξει έναν από τους γνωστούς της ρόλους στην Ουκρανία. Η Ρωσία εκεί, δεν αστειεύεται.
Είμαστε εν μέσω διερευνητικών και σε ένα μήνα, περιμένουμε την Πενταμερή. Ελλάδα και Κύπρος συν τοις άλλοις, λογικά θα επωφεληθούν τουριστικά και η Τουρκία δεν επιθυμεί κάτι τέτοιο. Όταν οι χώρες έχουν τέτοιες διαφορές σαν αυτές που έχουμε (Ελλάδα και Κύπρος) με την Τουρκία, δεν επιθυμούν απλώς το απόλυτο πλεονέκτημα αλλά και το συγκριτικό.
Ο Εrdogan έχει τάξει επίσης δουλειές στην Turkish Petroleum και με βάση τις σημερινές συνθήκες, η χώρα του είναι εκτός του ενεργειακού κάδρου καθώς καμία από τις χώρες της περιοχής δεν ασπάζονται την τουρκική παραβατικότητα.
Η γειτονική χώρα έχει κάθε λόγο να μη θέλει την αύξηση των συντελεστών ισχύος του Ελληνισμού. Επιπλέον, η Ελλάδα επανεξοπλίζεται και η Τουρκία δεν επιθυμεί να διαπραγματεύεται με μια Ελλάδα που πλέον δείχνει οτι σταδιακά παύει να πιστεύει σε μαγικές λύσεις στα ελληνοτουρκικά και να δίνει βάση στην αποτρεπτική της ικανότητα. Ο πρόεδρος Erdogan έχει δείξει οτι είναι αδίστακτος.
Με τον ίδιον τρόπο που μετέτρεψε την Αγία Σοφία σε τέμενος, (μέσα σε μια μέρα) με τον ίδιο τρόπο που προσπάθησε να δημιουργήσει μια υβριδική εισβολή στον Έβρο εργαλειοποιώντας χιλιάδες πρόσφυγες, με τον ίδιον τρόπο που στις 21 Ιουλίου διέταξε τον τουρκικό στόλο να βγει στο Αιγαίο, δε θα διστάσει να παίξει το τελευταίο χαρτί της πολιτικής του επιβίωσης.
Ο Τούρκος πρόεδρος δεν έχει να ”παζαρέψει” πλέον τίποτε και είναι έτοιμος να παζαρέψει την ίδια του τη χώρα. Ελλάδα και Κύπρος αποτελούν πάντα τις βαλβίδες εκτόνωσης της Τουρκίας καθώς οι περισσότεροι ψηφοφόροι στην Τουρκία, δέχονται οτι η Ελλάδα είναι ”στρατιωτική απειλή” για την Τουρκία. Η αποτρεπτική μας ικανότητα είναι πιθανόν να δοκιμαστεί ξανά.
* Ο κ. Αλέξανδρος Δρίβας είναι στρατηγικός αναλυτής, Ph.D. Cand. και Research Fellow στο Hellenic American Leadership Council (HALC).