Ο σουλτάνος και οι συκοφάντες του: Ο Ερντογάν οδηγεί την Τουρκία προς ένα ζοφερό μέλλον…

ΣΚΙΤΣΟ ΤΟΥ ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ ΓΚΟΥΜΑ




Ο διορισμός του αμφιλεγόμενου νέου πρύτανη στο Πανεπιστήμιο Boğaziçi είναι χαρακτηριστικό της κακής ηγεσίας του προέδρου Ταγίπ Ερντογάν, υποστηρίζουν οι Oguz Alyanak και Umit Kurt σε άρθρο τους, που δημοσιεύεται στον ιστότοπο της Δεξαμενής Σκέψης Open Democracy.

Το άρθρο σχολιάζει θετικά τα πρώτα χρόνια της διακυβέρνησης του Erdogan, επιδοκιμάζοντας τα πρόσωπα που είχε επιλέξει για τις καίριες θέσεις καθώς και τις πολιτικές που είχε εφαρμόσει. Οι ικανές πολιτικές στην οικονομία και τη διπλωματία βοήθησαν στη δημιουργία ενός ισχυρού κράτους, ακόμη και ενός μοντέλου δημοκρατίας για τον μουσουλμανικό κόσμο, όπως υποστήριζαν τότε οι αναλυτές.

Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, υπήρξε μια απότομη στροφή, με διορισμούς που δεν έγιναν για την αξία τους, αλλά λόγω της πίστη τους στον πρόεδρο της χώρας και της υποταγής τους στο πολιτικό κόμμα που είναι στην εξουσία.

Ενδεικτικά αναφέρεται ότι, ο Hamza Yerlikaya, δύο φορές ολυμπιονίκης στην πάλη, διορίστηκε στο διοικητικό συμβούλιο της τρίτης μεγαλύτερης δημόσιας τράπεζας της Τουρκίας, ενώ ο Erkan Kandemir, πρώην μέλος του διοικητικού συμβουλίου του τμήματος νεολαίας του AKP διορίστηκε ως αναπληρωτής πρόεδρος του Υπουργείου Υγείας.

Η πιο πρόσφατη προσθήκη σε αυτήν τη λίστα είναι ο Melih Bulu. Στις 2 Ιανουαρίου 2021, ο Erdogan διόρισε τον Bulu ως νέο επικεφαλής ενός από τα κορυφαία ακαδημαϊκά ιδρύματα της χώρας, το Πανεπιστήμιο Boğaziçi. Για ένα ίδρυμα που ιστορικά και εκ παραδόσεως εκλέγει το ίδιο τον πρύτανή του, ο διορισμός θεωρήθηκε αντιδημοκρατικός, οδηγώντας σε λαϊκές διαμαρτυρίες που συνεχίζουν μέχρι σήμερα.

Οι επικριτές επισημαίνουν τη σκληρή αντιμετώπιση των διαδηλώσεων από τον Erdoğan. Υπάρχει όμως ένα ακόμη πρόβλημα, το οποίο έχει να κάνει με την απώλεια της νοησιαρχίας (intellectualism) στη διακυβέρνηση και την απόλυτη ανυπαρξία πολιτικής δεινότητας.

Το άρθρο περιγράφει την εκπαιδευτική, επαγγελματική και πολιτική πορεία του Bulu.

Λίγες μέρες μετά το διορισμό του, ο Bulu δέχτηκε κατηγορίες για λογοκλοπή στη διατριβή του, καθώς και σε άρθρα που δημοσίευσε ενόψει του διορισμού του ως πρύτανη. Η λογοκλοπή αποτελεί κόκκινη γραμμή που δεν πρέπει να πατήσει κανένας σοβαρός ακαδημαϊκός – πόσο μάλλον ένας πρύτανης.

Ολόκληρες παράγραφοι φαίνεται ότι αντιγράφηκαν και επικολλήθηκαν χωρίς την κατάλληλη παραπομπή, υποδηλώνοντας ότι ο Bulu δεν είναι πιστός στην επιστήμη, όπως θα έπρεπε να είναι οποιοσδήποτε ακαδημαϊκός, αλλά ότι επιδιώκει πολιτική δύναμη και κύρος. Ο Bulu αντέκρουσε την κατηγορία, θεωρώντας την μέρος μιας μεγαλύτερης εκστρατείας συκοφαντίας.

Ο Bulu δεν έχει ακόμη παραιτηθεί. Δεδομένης της αγάπης του για μια προβεβλημένη θέση, πιθανότατα δεν θα το κάνει. Ο Erdoğan θα μπορούσε να είχε επιλέξει να αντικαταστήσει τον Bulu και να επιδείξει ηθική ανωτερότητα αφήνοντας το ακαδημαϊκό προσωπικό του Boğaziçi να εκλέξει το δικό του πρύτανη. Αλλά αυτό θα ήταν πολύ μεγάλη απαίτηση για ένα σουλτάνο που αγαπά το θρόνο του, και φοβάται βαθιά μήπως τον απωλέσει.

Για έναν πρόεδρο που θεωρεί την Οθωμανική Αυτοκρατορία ως σημείο αναφοράς, ο  Erdoğan χρειάζεται καλύτερη εκπαίδευση στην ιστορία. Αν είχε κρατήσει κάποιους από τους παλιούς συμβούλους του, αντί να τους χάσει σε ακαδημαϊκές θέσεις στο εξωτερικό, να τους βάλει στη φυλακή μετά την απόπειρα του πραξικοπήματος ή να τους βλέπει να σχηματίζουν τα δικά τους πολιτικά κόμματα, θα μπορούσαν αυτοί να του είχαν πει ότι αυτό που έφερε την κατάρρευση των Οθωμανών ήταν κατά κύριο λόγο ένας τύπος διακυβέρνησης όχι τόσο διαφορετικός από αυτόν που ακολουθεί σήμερα.

Οι Οθωμανοί θεωρήθηκαν κάποτε ο ασθενής της Ευρώπης. Η αναλογία δεν περιέγραφε μόνο την ταχεία απώλεια της οθωμανικής κυριαρχίας που άρχισε στα τέλη του 17ου αιώνα, αλλά και μια αυτοκρατορία που δεν διέθετε στιβαρή διακυβέρνηση.

Διαδοχικοί σουλτάνοι της ύστερης Οθωμανικής εποχής διόριζαν πολιτικούς των οποίων η πίστη ήταν αναμφισβήτητη, αλλά η πολιτική τους ικανότητα μη επαρκής.

Το άρθρο φέρνει ως παραδείγματα τους Mahmud II (1808-39) και Abdülhamid II (1876-1909). 

Ο τωρινοί πολιτικοί χειρισμοί του Erdoğan, οι οποίοι είναι παρόμοιοι με αυτούς των τελευταίων Οθωμανών σουλτάνων, είναι καταδικασμένοι να προκαλέσουν τόσο τη δική του πτώση, όσο και την πτώση της χώρας που κυβερνά. Ο Erdoğan πιστεύει ότι μπορεί να διατηρήσει τον θρόνο περιστοιχίζοντας τον εαυτό του με συκοφάντες. Μοιράζοντας θέσεις σε όσους υποσχέθηκαν την πίστη τους σε αυτόν, τους διαβεβαιώνει ότι ανταμοιβές περιμένουν εκείνους που παραμένουν πειθήνιοι.

Ο διορισμός του Bulu στη θέση του πρύτανη δεν είναι μόνο όνειδος για τον ίδιο, αλλά και προειδοποιητικό σημάδι για τον δρόμο προς τον οποίο κατευθύνεται η Τουρκία. Εάν ο Erdoğan είναι ειλικρινής για την αγάπη του στους Οθωμανούς, πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι η πίστη χωρίς αξία θα οδηγήσει στην πτώση της αυτοκρατορίας του.

1Oğuz Alyanak, a cultural anthropologist and holds a PhD from Washington University in St. Louis.

Hellasjournal - Newsletter


%d bloggers like this: