Το 2021 έτος-κίνδυνος για τον Ερντογάν: Στην Ουάσιγκτον όπως και στις Βρυξέλλες, η επιείκεια δεν υφίσταται πλέον…
FILE PHOTO: Ο υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο στη διάρκεια της ομιλίας του στη σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών των χωρών-μελών του ΝΑΤΟ. State Department photo by Freddie Everett
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Ο αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ απειλεί ευθέως τις ΗΠΑ και το Ισραήλ: “Θα λάβουν αναμφίβολα μία συντριπτική αντίδραση γι’ αυτό που κάνουν κατά του Ιράν και του μετώπου της αντίστασης”, δήλωσε
Δεν έχει ρόλο στις αμερικανικές εκλογές η Κυπριακή Δημοκρατία, έχει ρόλο στην περιοχή: Διαθέτει στρατηγική αξία και ο Χριστοδουλίδης προσπαθεί να την αξιοποιήσει…
Στην ιστοσελίδα της εφημερίδας Le Monde, δημοσιεύεται άρθρο της Marie Jégo (ανταποκρίτρια στη Κωνσταντινούλη), με τίτλο: «2021, έτος όλων των κινδύνων για τον Ερντογάν».
Ο υπότιτλος αναφέρει: Η οικονομική ύφεση και η υγειονομική κρίση έχουν υπονομεύσει τη δημοτικότητα του Τούρκου Προέδρου στη χώρα του. Διεθνώς, αντιμετωπίζει τις απειλές των ευρωπαϊκών κυρώσεων και τις αναμφισβήτητα λιγότερο διαλλακτικές θέσεις της κυβέρνησης Biden.
Το έτος 2021 υπόσχεται να είναι επικίνδυνο για τον Τούρκο Πρόεδρο Recep Tayyip Erdogan Παρά τη νέα του ενδυμασία του τολμηρού στρατιωτικού ηγέτη, παρά την επιτυχία των drones του στη Συρία, τη Λιβύη και το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, βρίσκεται σε αδιέξοδο, αντιμέτωπος στο εσωτερικό του με την πολιτική του παρακμή και απομονωμένος στη διεθνή σκηνή.
Πώς θα καταφέρει να ξαναβρεί το μαγικό του άγγιγμα στο απογοητευμένο εκλογικό σώμα; Μπορεί να ανακτήσει την χαμένη εμπιστοσύνη των παραδοσιακών συμμάχων του;
- Στην Ουάσιγκτον όπως και στις Βρυξέλλες, η επιείκεια δεν υφίσταται πλέον. Τον Δεκέμβριο, το αμερικανικό Κογκρέσο επέβαλε κυρώσεις στην Τουρκία, ως αντίποινα για την αγορά του αντιαεροπορικού πυραυλικού συστήματος S-400 από τη Ρωσία, τον εχθρό του ΝΑΤΟ. Και η Ευρωπαϊκή Ένωση είπε ότι είναι έτοιμη να την τιμωρήσει σε περίπτωση που οι τουρκικές προκλήσεις συνεχιστούν στην Ανατολική Μεσόγειο.
Και στο ΝΑΤΟ, ο άνεμος έχει αλλάξει. Η ανάρμοστη συμπεριφορά της Άγκυρας όξυνε την υπουργική συνάντηση της Συμμαχίας, στις 3 Δεκεμβρίου. Εκείνη την ημέρα, ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Mike Pompeo, κατήγγειλε την πολιτική « των τετελεσμένων» της Τουρκίας, προτρέποντας τον Ερντογάν να «επιστρέψει σε μια συμπεριφορά συμμάχου».
Ο κ. Pompeo , ο οποίος θα παραιτηθεί στο τέλος της θητείας του Donald Trump , είπε στον Τούρκο Υπουργό Εξωτερικών Mevlüt Çavusoglu ότι η Τουρκία έκανε λάθος να στείλει σύρους μισθοφόρους στη Λιβύη, καθώς και στο Ναγκόρνο -Καραμπάχ. Ο τόνος ανέβηκε.
«Αυτή η αντιπαράθεση είναι ένα σημαντικό γεγονός», ανέφερε ο Jean-Sylvestre Mongrenier, διδάκτορας γεωπολιτικής και συνεργάτης ερευνητής στο Ινστιτούτο Thomas More. Η υπομονή των συμμάχων βρίσκεται στο τέλος της. «Υπάρχουν πολλοί στην Ουάσιγκτον, Ρεπουμπλικάνοι και Δημοκρατικοί, που πιστεύουν ότι δεν είναι πλέον δυνατό να υπάρξει συμβιβασμός με τον κ. Ερντογάν, ότι απαιτείται λιγότερη επιείκεια». Η αντίληψη έχει αλλάξει.
Σύμφωνα με τον γεωπολιτικό, «η ανάλυση που φαίνεται να επικρατεί τώρα είναι ότι η Τουρκία έχει κάνει μια στρατηγική στροφή σύμφωνα με τους περιφερειακούς και παγκόσμιους μετασχηματισμούς. Θεωρείται ως μια αναθεωρητική δύναμη ».
Οι πιο ένθερμοι φίλοι της Τουρκίας βρίσκονται σε σκληρή γραμμή. «Ο Ερντογάν δεν θα υποχωρήσει όσο δεν δείχνετε τα δόντια”, προειδοποιεί ο James Jeffrey , ο πρώην ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ στη Συρία.
- Όπου ο Ερντογάν βλέπει κενό, κινείται. Εξάλλου, είναι εξαιρετικά αλαζονικός, απρόβλεπτος και δεν θα αποδεχθεί απλά μια win-win λύση. Αλλά όταν στριμώχνεται – δεν διαπραγματεύομαι μαζί του – είναι λογικός παίχτης», ανέφερε σε συνέντευξή του στις 9 Δεκεμβρίου, στον διαδικτυακό ενημερωτικό ιστότοπο Al-Monitor.
Μέχρι τώρα, η αναφορά στα κατορθώματα «του Μεγάλου Τούρκου» είχε αποφευχθεί προσεκτικά στο ΝΑΤΟ. Μόνο ο Γάλλος Πρόεδρος, Emmanuel Macron , είχε τολμήσει να ταράξει τα νερά πριν από ένα χρόνο, επικαλούμενος τον «εγκεφαλικό θάνατο της Συμμαχίας».
Οι Αμερικανοί πήραν την σκυτάλη, εξοργισμένοι από την απόφαση της Τουρκίας τον Οκτώβριο, να δοκιμάσει τους ρωσικούς αντιαεροπορικούς πυραύλους S-400, η τελευταία σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Η άφιξη του Joe Biden, που έχει τη φήμη λιγότερο διαλλακτικού από ό, τι ο προκάτοχός του Donald Trump, στον Λευκό Οίκο, θα αλλάξει το παιχνίδι.
Καταρχήν, οι κυρώσεις κινδυνεύουν να βλάψουν την αμυντική βιομηχανία της Τουρκίας, η οποία παρέμεινε σε μεγάλο βαθμό εξαρτημένη από την αμερικανική τεχνολογία. Η υλοποίηση μεγάλων εθνικών προγραμμάτων εξοπλισμών – το μελλοντικό τουρκικό μαχητικό TF-X, το εκπαιδευτικό αεροπλάνο Hurjet – και η παράδοση στο Πακιστάν του επιθετικού ελικοπτέρου T-129 εξαρτάται από κινητήρες που εισάγονται από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Αλλά όπως και ο εταίρος του, ο Ρώσος Πρόεδρος Vladimir Poutine , ο κ. Ερντογάν θέλει το δικό του στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα. Οι κυρώσεις ματαίωσαν το σχέδιό του. Η Ουάσιγκτον του προσφέρει μια διέξοδο προτείνοντάς του να αφήσει τους S-400 στα κουτιά τους. Για να αποφευχθεί ο αντίκτυπος των κυρώσεων, και ακόμη και η πιθανή τους ενίσχυση στο μέλλον, η Τουρκία πρέπει να εγκαταλείψει την ενεργοποίηση των αντιπυραυλικών της.
«Η μη ενεργοποίηση των S-400 είναι η μόνη δυνατή λύση. Προς το παρόν, δεν είναι πολιτικά αποδεκτή από την τουρκική κυβέρνηση, αλλά θα μπορούσε να αποτελέσει αντικείμενο ενός ευρύτερου συμβιβασμού μεταξύ Τουρκίας και Ηνωμένων Πολιτειών, ο οποίος θα απαιτούσε περίπλοκες διαπραγματεύσεις με τον κ. Biden», εξηγεί ο Sinan Ulgen, διευθυντής του think tank EDAM στην Κωνσταντινούπολη.
Σύμφωνα με αυτόν τον πρώην διπλωμάτη, ο κ. Ερντογάν «θα προσπαθήσει να εφαρμόσει μια πιο συμφιλιωτική πολιτική απέναντι στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες». Δύσκολο να αποκρυπτογραφήσει κανείς τις προθέσεις του.
- Τη μια μέρα, λέει ότι θέλει να «γυρίσει σελίδα» στις σχέσεις με την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες, και την επόμενη μέρα, ότι δεν «αισθάνεται δεσμευμένος» από τις αποφάσεις των δικαστών του Δικαστηρίου του Στρασβούργου, το παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης, του οποίου η Τουρκία είναι ιδρυτικό μέλος.
Στο εσωτερικό, οι στρατιωτικές επιτυχίες ξεχάστηκαν γρήγορα. Η οικονομική ύφεση και η υγειονομική κρίση έχουν υπονομεύσει τη δημοτικότητα του Προέδρου. Το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) λαμβάνει ποσοστό 30% στις δημοσκοπήσεις, από 37% έως 43% ο συνασπισμός που σχηματίστηκε με τον εταίρο του, το υπερεθνικιστικό κόμμα MHP. Μακριά από το 51% που απαιτείται για την επανεκλογή του, κατά τη διπλή ψηφοφορία – προεδρική και βουλευτική – προγραμματισμένη για το 2023
Το διαζύγιο από τη Δύση έχει ένα κόστος. Οι ξένες επενδύσεις είναι στο χαμηλότερο σημείο. Η εμπιστοσύνη δεν υπάρχει πλέον. Οι Τούρκοι, οι οποίοι έχουν χάσει το 41% της αγοραστικής τους δύναμης τα τελευταία χρόνια, απομακρύνονται από το νόμισμά τους, την τουρκική λίρα, η οποία έπεσε από 1,5 λίρες για ένα δολάριο το 2010 σε 7,33 λίρες σήμερα.
Για να προστατευθούν από τις διακυμάνσεις της συναλλαγματικής ισοτιμίας, ο πληθυσμός σπεύδει στο δολάριο. «Ο Ερντογάν δεν εμπνέει πλέον ελπίδα», ανέφερε ένας συνταξιούχος στις αρχές Δεκεμβρίου σε ένα γραφείο ανταλλαγής νομισμάτων στην περιοχή Kurtulus της Κωνσταντινούπολης, όπου μόλις είχε μετατρέψει τις αποταμιεύσεις του σε δολάρια.