Οι βολές του Μπλίνκεν για τους S-400: Τι κρύβεται πίσω από το φλέρτ του Ερντογάν με τους Ευρωπαίους
FILE PHOTO: Ο νέος υπουργός Εξωτερικών, Τόνι Μπλίνκεν στη Γερουσία. EPA, Alex Edelman / POOL
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Η επιδημία φιλοπαλαιστινιακών διαδηλώσεων «εξαπλώνεται» στα κορυφαία αμερικανικά πανεπιστήμια: Δεκάδες συλλήψεις αλλά και απειλές από Εβραίους δωρητές [photos, video]
Η ανάρμοστη συμφωνία με τη Βαγδάτη: Ο ισλαμιστής Ερντογάν ισχυρίστηκε ότι το Ιράκ αποδέχθηκε να κινηθεί από κοινού με την Τουρκία εναντίον των ανταρτών του PKK
Ήταν λέξεις από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού που ακούστηκαν σαν βολές προς την Άγκυρα, αναφέρει η εφημερίδα WELT για τη νέα αμερικανική πολιτική αναφορικά με την ισλαμική Τουρκία.
«Νομίζω ότι πρέπει να ρίξουμε μια ματιά στα αποτελέσματα των υφιστάμενων κυρώσεων και στη συνέχεια να αποφασίσουμε αν θα πρέπει να γίνουν περισσότερα», δήλωσε την Τετάρτη το βράδυ ενώπιον βουλευτών στην Ουάσινγκτον ο Antony Blinken, ο επικρατέστερος υποψήφιος του Αμερικανού Προέδρου Joe Biden για το αξίωμα του Υπουργού Εξωτερικών.
Το ρεπορτάζ των ανταποκριτών σε Βρυξέλλες και Άγκυρα, Christoph B. Schiltz και Marion Sendker αντίστοιχα, αναφέρει, μεταξύ άλλων:
Τίτλος: «Ξαφνικά “φίλοι” – τι κρύβεται πίσω από το φλερτ του Ερντογάν με την Ε.Ε.»
Υπότιτλος: «Από τις συγκρίσεις με τους ναζί έως τις συστάσεις για “ψυχιατρική θεραπεία”: Μόλις πρόσφατα ο Τούρκος Πρόεδρος προτιμούσε τη διαμάχη με τους αρχηγούς κρατών της Ευρώπης. Η Άγκυρα στέλνει τώρα τον Υπουργό Εξωτερικών της στις Βρυξέλλες τείνοντας χείρα φιλίας. Θα πρέπει να ανταποκριθεί η Δύση;»
Στη συνέχεια, ο Blinken χαρακτήρισε τη χώρα του ΝΑΤΟ Τουρκία «λεγόμενο στρατηγικό εταίρο». Αυτή ήταν μια προσβολή προς τον αρχηγό της χώρας Recep Tayyip Erdogan, τον οποίο προστάτευε επί χρόνια ο πρώην Πρόεδρος των ΗΠΑ Donald Trump.
Αυτές οι εξελίξεις συνδυάζονται με την μετάβαση του Τούρκου Υπουργού Εξωτερικών Mevlüt Cavusoglu στις Βρυξέλλες, όπου θα συναντούσε τον επικεφαλής διπλωμάτη της Ε.Ε. Josep Borrell και μια μέρα αργότερα τον ΓΓ του ΝΑΤΟ Jens Stoltenberg. Τις επόμενες εβδομάδες οι ηγέτες της ΕΕ Ursula von der Leyen (επικεφαλής της Επιτροπής) και Charles Michel (Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου), θα επισκεφθούν μάλιστα την Τουρκία.
Η νέα αυτή διπλωματία των επισκέψεων έχει μία προϊστορία. Πριν από περίπου δέκα εβδομάδες ο Erdogan πραγματοποίησε μια πιρουέτα: «Δεν βλέπουμε τον εαυτό μας πουθενά αλλού, αλλά στην Ευρώπη, και φανταζόμαστε να χτίσουμε από κοινού το μέλλον μας μαζί με την Ευρώπη». Έκτοτε, ο Erdogan ομιλεί ευχαρίστως για τους «Ευρωπαίους φίλους», ενώ πρόσφατα δήλωσε: «Είμαστε έτοιμοι να επαναφέρουμε τις σχέσεις μας με την Ε.Ε.».
Πριν από αυτό, ο ίδιος άνθρωπος εξύβριζε τους κορυφαίους πολιτικούς της Ε.Ε. ως «κρίκους σε μια ναζιστική αλυσίδα». Το φθινόπωρο, ο Τούρκος Πρόεδρος συνέστησε μάλιστα στον Γάλλο συνάδελφό του Emmanuel Macron να ξεκινήσει «ψυχιατρική θεραπεία». Τον τελευταίο καιρό οι δύο ανταλλάσσουν επιστολές, στις οποίες αποκαλούν ο ένας τον άλλον «φίλο».
Γιατί ο Erdogan καταφεύγει ξαφνικά σε κολακείες προς την Ε.Ε.; Δεν είναι ιδεολόγος, αλλά ένας πανέξυπνος πραγματιστής και ένας αυθεντικός πολιτικός της εξουσίας. Μετά την αλλαγή εξουσίας στον Λευκό Οίκο, η χώρα στο Βόσπορο απομονώνεται ολοένα και περισσότερο διεθνώς, ενώ η κυβέρνησή του αντιμετωπίζει τεράστια πολιτικά προβλήματα στο εσωτερικό. «Η Τουρκία δεν είχε χάσει ποτέ τόσο πολλή εμπιστοσύνη όσο τα προηγούμενα χρόνια», δηλώνει ο Hüseyin Bagci, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο φημισμένο Πανεπιστήμιο ODTÜ στην Άγκυρα.
Αυτός είναι ο λόγος, για τον οποίο η Άγκυρα θέλει να προσεγγίσει και πάλι την Ε.Ε. κάνοντας τεράστια βήματα. Η σημαντικότερη υποστηρίκτρια του Erdogan είναι η Καγκελάριος Angela Merkel. Με την επίσκεψη του Cavusoglu στις Βρυξέλλες, η αλλαγή πορείας με πρωτοβουλία των Erdogan και Merkel θα ξεκινήσει πλέον επίσημα. «Ας ελπίσουμε ότι η συνάντησή μου με τον Υπουργό Cavusoglu θα διαρκέσει περισσότερο από την τελευταία συνάντησή μας στη Μάλτα τον Αύγουστο, η οποία διήρκεσε περισσότερο από μία ώρα», δήλωσε σκωπτικά ο Borrell στο Ευρωκοινοβούλιο πριν από δύο ημέρες.
Στην τελική δήλωση της Συνόδου Κορυφής τους τον Δεκέμβριο, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της Ε.Ε. δεν απείλησαν μόνο την Τουρκία με περαιτέρω κυρώσεις για τις μη επιτρεπόμενες έρευνες για φυσικό αέριο στα ανοιχτά της Κύπρου, αλλά και πρόσφεραν στη χώρα -υπό την πίεση της Merkel- μια «θετική ατζέντα» και μια καλύτερη γειτονία. «Αλλά όπως και στο τάνγκο, χρειάζονται δύο για να υπάρξει καλή γειτονία», δήλωσε ο Borrell. Ο Ισπανός θα ενημερώσει ήδη την Δευτέρα τους 27 Υπουργούς Εξωτερικών της ΕΕ για τη συνάντησή του με τον Cavusoglu. Με αυτόν τον τρόπο, η πολιτική της «επαναπροσέγγισης» θα ενταχθεί στο μηχανοστάσιο των Βρυξελλών.
Γιατί όμως οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να ανταποκριθούν στην χείρα φιλίας που τείνει ο Erdogan μετά από χρόνια έντασης; Ως γείτονας της ΕΕ, η χώρα έχει μεγάλη γεωστρατηγική σημασία. Η Άγκυρα είναι επίσης σημαντικός παράγοντας σε βίαιες συγκρούσεις που λαμβάνουν χώρα στα σύνορα της Ευρώπης -όπως στη Λιβύη, τη Συρία και το Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Επιπλέον, διασφαλίζοντας τα σύνορα στη χώρα του και με τον ρόλο του στη Λιβύη, ο Erdogan μπορεί να διαδραματίσει ουσιαστικό ρόλο στον έλεγχο των μεταναστευτικών ροών προς την Ελλάδα και την Ιταλία.
Κατά την άποψη της ΕΕ, η Τουρκία πραγματοποίησε πρόσφατα μία κίνηση καλής θέλησης: Στις 25 Ιανουαρίου, οι Τούρκοι και οι Έλληνες σχεδιάζουν να συνεχίσουν τις «διερευνητικές συνομιλίες» για να βρουν διπλωματική λύση στις διαφορές τους για το φυσικό αέριο, τα θαλάσσια σύνορα και τον εναέριο χώρο στη Μεσόγειο. Οι συνομιλίες διεξάγονται ήδη από το 2002 και είχαν διακοπεί πριν από τέσσερα χρόνια. Στο πλαίσιο των συνομιλιών αναμένεται να συζητηθεί και αυτό που ανακοίνωσε η κυβέρνηση στην Αθήνα μέσα στην εβδομάδα: Η επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στο Ιόνιο στα 12 ναυτικά μίλια.
Στην πραγματικότητα αυτό αποτελεί πρόκληση για την Άγκυρα. Σημαντικότερο, όμως, είναι κατά τη διάρκεια αυτών των «διερευνητικών συνομιλιών» να ξεδιαλυθούν οι μακροχρόνιες διαφωνίες σε σχέση με τα κοιτάσματα φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο. Τα μέλη της ΕΕ Ελλάδα και Κύπρος αξιώνουν αυτές τις θαλάσσιες περιοχές. Το περασμένο φθινόπωρο, η διαμάχη σχεδόν κλιμακώθηκε όταν οι εταίροι στο ΝΑΤΟ Άγκυρα και Αθήνα έστειλαν πολεμικά πλοία στην επίμαχη περιοχή.
Ο Erdogan βρίσκεται υπό πίεση και χρειάζεται συμμάχους. Το 2017, ο νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ Joe Biden τον αποκάλεσε «αυταρχικό ηγέτη», ο οποίος «θα πρέπει να πληρώσει τίμημα» για τις πολιτικές του. Εκτός αυτού, η Ουάσιγκτον επιδιώκει να επεκτείνει τη στρατιωτική συνεργασία με την Ελλάδα και να δημιουργήσει μια ναυτική βάση κοντά στα σύνορα με την Τουρκία. Ο Biden απειλεί επίσης με περαιτέρω κυρώσεις, τις οποίες το Κογκρέσο έχει ήδη αποφασίσει καθώς η Τουρκία -ερχόμενη σε αντίθεση με τους κανόνες του ΝΑΤΟ- αγόρασε το ρωσικό σύστημα αεροπορικής άμυνας S-400 στα μέσα του 2019.
Οι κυρώσεις θα μπορούσαν να πλήξουν σφοδρά την τουρκική βιομηχανία όπλων και την Οικονομία. Από την άλλη πλευρά, ο Erdogan δεν μπορεί πλέον να βασίζεται στον απρόβλεπτο Ρώσο Πρόεδρο Putin, για τον οποίο ο Τούρκος Πρόεδρος δεν φαίνεται να είναι τίποτα περισσότερο από ένα πιόνι, το οποίο, π.χ. στη Λιβύη, γίνεται ολοένα και πιο ανυπάκουο.
Την ίδια ώρα, η τουρκική Οικονομία χρειάζεται επειγόντως επενδύσεις, οι οποίες μπορούν να προέλθουν μόνο από την ΕΕ. Το ανεπίσημο ποσοστό πληθωρισμού είναι 37% και σχεδόν το 1/4 του ενεργού πληθυσμού στην Τουρκία είναι άνεργο. Η Άγκυρα πιέζει τώρα για την περαιτέρω επέκταση της Τελωνειακής Ένωσης με την ΕΕ που υπάρχει εδώ και δεκαετίες, ούτως ώστε η Οικονομία της να αναπτυχθεί καλύτερα.
Ταυτόχρονα, ο Erdogan απαιτεί επιπλέον δισεκατομμύρια Ευρώ από τις Βρυξέλλες για την περίθαλψη των σχεδόν 4 εκ. προσφύγων στη χώρα. Τέλος, η Τουρκία πιέζει για ταξίδια των πολιτών της στην ΕΕ χωρίς θεώρηση. Αυτό θα αποτελούσε τεράστια επιτυχία για τον Erdogan. Για να γίνει όμως αυτό, θα πρέπει να μεταρρυθμίσει τους λεγόμενους αντιτρομοκρατικούς νόμους του. Αυτό δεν είναι πλέον κάτι που μπορεί να αποκλειστεί.
ΠΗΓΗ: εφημερίδα WELT
Ο Ερντογάν, ο “Μπίμπι” και ο Πρίγκηπας δείχνουν το καλύτερο πρόσωπο στον Μπάιντεν: Προς το παρόν…