Το έγκυρο NPR στο Καστελόριζο: «Αντί για φίλους Τούρκους ψαράδες βλέπουμε πολεμικά», λένε οι κάτοικοι
FILE PHOTO: Το πανέμορφο Καστελόριζο. ΑΠΕ-ΜΠΕ, ΠΡΟΕΔΡΙΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΘΟΔΩΡΗΣ ΜΑΝΩΛΟΠΟΥΛΟΣ
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Το μήνυμα των κατοίκων του Καστελόριζου μετά από ένα ταραγμένο καλοκαίρι μεταφέρει το αμερικανικό npr.org, που ταξίδεψε μέχρι το ακριτικό νησί του Αιγαίου.
Ο τίτλος του ρεπορτάζ μεταφέρει τα λόγια των κατοίκων «“Αυτός δεν είναι ο κόσμος μας”. Αυτό το ελληνικό νησί θέλει ένα τέλος στην αντιπαλότητα Ελλάδας – Τουρκίας» και ξεκινά με την περιγραφή του γραφικού λιμανιού με τις πολύχρωμες σε παστέλ αποχρώσεις ταβέρνες, καφέ και ξενοδοχεία. Την ίδια ώρα, επισημαίνει την εγγύτητα του Καστελόριζου με την Τουρκία και την κωμόπολη της Αττάλειας Κας ή ελληνιστί Αντίφελλο.
Στο οδοιπορικό μεταφέρεται το γεγονός πως το νησί φέτος είναι άδειο από τουρίστες όχι μόνο εξαιτίας της πανδημίας του κορωναϊού, αλλά των γεμάτων ένταση τελευταίων μηνών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας για τα θαλάσσια σύνορα και την εκμετάλλευση της ανατολικής Μεσογείου. «Κι ενώ η ένταση μεγάλωνε τον τελευταίο μήνα, οι δύο χώρες ήταν σε στρατιωτικό συναγερμό, στέλνοντας πολεμικά πλοία και αεροπλάνα στην ανατολική Μεσόγειο, αυξάνοντας τους φόβους για σύρραξη» αναφέρεται.
Ωστόσο, όπως επισημαίνει η συνιδρύτρια του «Visit Kastellorizo», Ελένη Καραβελατζή, στο αμερικανικό npr.org, «Αν πατήσετε “Καστελόριζο” στο Google, θα νομίζεται ότι πρόκειται για εμπόλεμη, γκρίζα ζώνη κι ότι κάτι τρομερό συμβαίνει. Αυτός δεν είναι ο κόσμος μας. Αυτό είναι πολιτική».
Η δημοσιογράφος του αμερικανικού δικτύου επιχειρεί να εξηγήσει στο αμερικανικό κοινό την ιστορία του νησιού και τον λόγο που βρίσκεται στην καρδιά της ελληνοτουρκικής έντασης. Ξεκινά με αφορμή την πρώτη «βόλτα» του Όρουτς Ρέις και τη σύγκρουση της 12ης Αυγούστου της ελληνικής φρεγάτας με το τουρκικό πλοίο, γεγονός που έκανε τα μέσα και των δύο χωρών να μεταδίδουν ένα κλίμα οξείας έντασης που ανά πάσα ώρα και στιγμή μπορούσε να οδηγήσει σε ατύχημα.
Η ζωή Ελλήνων και Τούρκων όταν η πολιτική βγαίνει από τη μέση
«Η Καραβελατζή δεν μπορούσε ούτε καν να φανταστεί κάτι τέτοιο» σχολιάζει η δημοσιογράφος για να προσθέσει πως οι Τούρκοι που ζουν απέναντι στην Κας δεν είναι απλά γείτονες των κατοίκων του Καστελόριζου, αλλά και φίλοι. «Οι άνθρωποι που ζουν μακριά από τα σύνορα, νομίζουν ότι είμαστε εχθροί. Οι άνθρωποι που ζούμε στα σύνορα, δεν το σκεφτόμαστε αυτό, γιατί βλέπουμε πώς είναι να πίνουμε με τους Τούρκους ούζο με μεζέ» λέει η Καραβελατζή. «Έτσι είναι η ζωή όταν η πολιτική βγαίνει από τη μέση» καταλήγει.
Το νησί του κόκκινου κάστρου
Το npr.org συνομιλεί και με τη μετανάστρια έκτης γενιάς Κωνσταντίνα Αγαπητού – Crowley, που επισκέφθηκε για πρώτη φορά των νησί των προγόνων της το 1968, 20 χρόνια μετά την παραχώρηση των Δωδεκανήσων στην Ελλάδα από την Ιταλία. Τα σπίτια στο Καστελόριζο είχαν ακόμα εμφανείς τις ζημιές από τους πολέμους και τα περισσότερα μαράζωναν από τους βομβαρδισμούς και την εγκατάλειψη.
«Το πρώτο πράγμα που πρόσεχες ήταν η ησυχία, μετά η ομορφιά σου έκοβε την ανάσα κι έπειτα σε εντυπωσίαζε η απίστευτη μυρωδιά από τα σύκα» λέει. «Είχαν φυτρώσει παντού συκιές. Αφού οι κάτοικοι έφυγαν στον πόλεμο, τα δέντρα μεγάλωναν μέσα στα συντρίμμια των σπιτιών» προσθέτει.
Στο ρεπορτάζ αναφέρεται οι Τούρκοι ονομάζουν το Καστελόριζο Meis, από το αρχαιοελληνικό όνομά Μεγίστη, που σημαίνει μεγάλος, αλλά η σύγχρονη ονομασία του νησιού Καστελόριζο έχει τις ρίζες της στην βενετσιάνικη κυριαρχία από τη σύνθεση των λέξεων Castello Rosso, καθώς όταν οι ταξιδιώτες έφταναν στο νησί έβλεπαν πάντα ένα αρχαίο οχυρό και κάστρο που έμοιαζε με κόκκινο από τους χρωματισμούς που δημιουργούσε ο ήλιος.
Το νησί άλλαξε πολλούς κατακτητές, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται οι Βυζαντινοί, οι Ιππότες της Μάλτας και οι Οθωμανοί. Και μπορεί τώρα να αριθμεί λιγότερο από 500 κατοίκους αλλά τον 19ο αιώνα, την εποχή της ακμής του, ο πληθυσμός του άγγιζε τις 14.000. Ωστόσο, έπειτα δυο παγκόσμιους πολέμους και την εναλλαγή κατακτητών –Γάλλων, Βρετανών και Ιταλών- οι περισσότεροι κάτοικοι μετανάστευσαν κυρίως στην Αίγυπτο, την Παλαιστίνη και την Αυστραλία. Το Καστελόριζο εδραίωσε τη θέση του στην παγκόσμια βιομηχανία το 1991, όταν γυρίστηκε εκεί η βραβευμένη με Όσκαρ ιταλική ταινία «Mediterraneo».
Η Κυρά της Ρω
Ο παπα-Γιώργης, κατά κόσμον Γιώργος Μαλτέζος, μιλώντας στο npr.org θυμάται μια άλλη χρονιά πραγματικού φόβου για τους κατοίκους. Όταν το 1974, σημειώθηκε η τουρκική εισβολή στην Κύπρο, «όλοι φοβούνταν ότι το Καστελόριζο θα ήταν το επόμενο». «Το ακούγαμε στο ραδιόφωνο. Σβήναμε όλα τα φώτα στο νησί. Εκείνη την εποχή ήμασταν ευάλωτοι. Δεν είχαμε στρατιώτες εδώ» θυμάται ο ιερέας.
Σε αυτό το σημείο η αρθρογράφος, κάνει ειδική μνεία στη Δέσποινα Αχλαδιώτη, την Κυρά της Ρω. «Ήταν ηρωίδα» λέει ο παπα-Γιώργης.
«Εμείς τρώγαμε μαζί με τους Τούρκους ψαράδες. Τώρα βλέπουμε τα τουρκικά πολεμικά πλοία»
Ο ψαράς Δημήτρης Αχλαδιώτης δηλώνει στο npr ότι έχει συνηθίσει την παρουσία των στρατιωτών στο νησί και τονίζει ότι η στρατιωτική παρουσία στην περιοχή δεν διατάραξε ποτέ τις σχέσεις μας με τους Τούρκους ψαράδες. «Γνωρίζουμε ο ένας τον άλλο. Είναι καλά παιδιά… Πέρυσι τρώγαμε μαζί εδώ. Τώρα, αντί για τους Τούρκους ψαράδες βλέπουμε τα τουρκικά πολεμικά πλοία να μας πλησιάζουν πολύ κοντά».
«Η ελληνοτουρκική ένταση μας πληγώνει όλους. Μας λείπουν οι Τούρκοι φίλοι μας»
Ο συνονόματος και συγγενής του αντιδήμαρχος Δημήτρης Αχλαδιώτης, ο γνωστός «Ψηλός», κάνει επίσης αναφορά στους Τούρκους γείτονες από το Κας και καλεί τους «μεγάλους πολιτικούς» από την Αθήνα και την Άγκυρα να συνεργαστούν για να λύσουν με σύνεση τις διαφορές τους, «χωρίς άλλη ένταση που μας πληγώνει όλους εδώ».
Μάλιστα, τονίζει ότι οι Τούρκοι γείτονες που επισκέπτονται το νησί όλο τον χρόνο, δίνουν ζωή στα καφέ και τα μπαρ του νησιού και τον χειμώνα. «Ένας από τους Τούρκους φίλους μου ανέβασε μια φωτογραφία του στο Facebook να χορεύει ελληνικούς χορούς και να σχολιάζει ότι του λείπουμε. Κι εμάς μας λείπουν» λέει.
Ελληνοτουρκικό love story
Όσο οι Τούρκοι επισκέπτονταν το Καστελόριζο, το ίδιο έκαναν και οι Έλληνες πριν από την πανδημία κάθε Παρασκευή, που περνούσαν στην Τουρκία και πραγματοποιούσαν τα ψώνια τους. Έτσι, επισκέφθηκε και μια βραδιά το Κας ο Κύκκος Μαγιάφης, όπου έπειτα από ένα ξενύχτι στα τουρκικά κλαμπ με τους Τούρκους φίλους του γνώρισε τον έρωτα. Και πριν 10 χρόνια παντρεύτηκε την Hurigul Bakirci. Από τότε ζουν μαζί στο Καστελόριζο όπου διατηρούν ένα beach bar, το οποίο κάθε χρόνο γεμίζει από τους Τούρκους γείτονες.
Το ζευγάρι που έχει αποκτήσει έναν γιο, τον Παράσχο, διατηρεί σπίτια και στο Καστελόριζο και στο Κας. «Όλοι ήθελαν να δουν πώς είχα βολευτεί εδώ, πώς τα πήγαινα. Κι όλοι έφερναν τους φίλους τους στο παραθαλάσσιο μπιστρό μας, και οι φίλοι τους έφερναν κι άλλους φίλους. Τώρα, είναι παράξενο που ενώ βρισκόμαστε μόλις 10 λεπτά μακριά ο ένας από τον άλλο, δεν μπορούμε να βρεθούμε. Μπορώ ενώ βρίσκομαι εδώ να δω το σπίτι μου, μπορώ να δω τα αυτοκίνητα να κινούνται (στο Κας). Κουνάμε τους φακούς μας για να πούμε γεια» λέει η Bakirci, που έχει δει τους γονείς της έξι μήνες.
«Ας δώσουμε στη διπλωματία μια ευκαιρία»
Στο ρεπορτάζ επισημαίνεται ότι η ελληνοτουρκική αντιπαλότητα έχει τις ρίζες της στην Οθωμανική Κατοχή, διάρκειας 400 ετών. Επίσης, κάνει αναφορά στα γεγονότα των Ιμίων ο 1996 και την παρέμβαση των ΗΠΑ. «Τώρα οι ΗΠΑ αποσύρονται από τν κόσμο. Και μπορεί ο Αμερικανός ΥΠΕΞ να έκανε κάποιες δηλώσεις (για την τωρινή ένταση) αλλά δεν ανέλαβε ρόλο επικεφαλής. Αυτό τον ρόλο επιχειρεί να αναλάβει η Γερμανία, που προσπαθεί να βγάλει από το τραπέζι την ένταση» σχολιάζει ο καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Bilkent στην Άγκυρα κι επικεφαλής του προγράμματος Τουρκίας στο ΕΛΙΑΜΕΠ Ιωάννης Γρηγοριάδης.
Ο Πανταζής Χούλης, μαθηματικός που άνοιξε στο Καστελόριζο ένα μουσείο παζλ, ποζάρει στον φακό του npr.org δείχνοντας το δώρο που έχει για τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Μοιάζει με έναν ελληνικό κύβο του Ρούμπικ. «Για την περίπτωση που νομίζει ότι το νησί μας είναι δικό του. Είναι κάτι σαν κύβος του Ρούμπικ με τα χρώματα της Ελλάδας, μπλε και λευκό και όσες φορές κι αν το γυρίσεις παίρνει σχεδόν πάντα το σχήμα της ελληνικής σημαίας» λέει.
Ωστόσο, το ρεπορτάζ καταλήγει με τη φράση της Κωνσταντίνας Αγαπητού – Crowley η οποία λέει κοιτάζοντας από το μπαλκόνι της το Αιγαίο: «Η ειρωνεία είναι ότι έως ότου λυθεί αυτό το ζήτημα (σ.σ. η ελληνοτουρκική αντιπαράθεση για τις έρευνες για φυσικό αέριο), ίσως να έχει εξαντληθεί όλο το αέριο, αλλά στο μεταξύ το Καστελόριζο και το Κας θα υποφέρουν».
Με πληροφορίες από το npr.org
Διαβάστε όλες τις ειδήσεις για ΕΛΛΑΔΑ
Ακολουθήστε το Hellas Journal στο GOOGLE NEWS
Ρεπορτάζ της DW στο Καστελόριζο: Οι σχέσεις Ελλήνων-Τούρκων, ένας γάμος και στη μέση μια διαμάχη