Η τρανταχτή απουσία της Αμερικής από τη Μεσόγειο έδωσε χώρο στον Ερντογάν και στον Πούτιν
FILE PHOTO: Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ και η Πρώτη Κυρία Μελάνια Τραμπ κατά την ανάκρουση του εθνικού ύμνου των ΗΠΑ, στο Λευκό Οίκο. EPA, SAMUEL CORUM
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Το πρόβλημα του τουρκικού αναθεωρητισμού και οι υπαρξιακά αναγκαίες στρατηγικές επιλογές της Ελλάδας: Η τουρκική ρητορική προφανώς απάδει από τις έωλες υποσχέσεις της…
H Χειμάρρα ανήκει στην Ευρώπη: Στη γειτονιά μας, τα Βαλκάνια, η εξωτερική πολιτική δεν γίνεται με μικροπολιτικούς υπολογισμούς και διπλωματικές προσθαφαιρέσεις…
Άρθρο γνώμης με κεντρικό άξονα ότι η Ευρώπη δεν μπορεί να στηρίζεται πλέον στις ΗΠΑ, για την επίλυση του αδιεξόδου μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, δημοσιεύει η εφημερίδα Financial Times (κείμενο του Philip Stephens).
Γράφει σχετικά: Ποιος θα φανταζόταν ότι ο επόμενος πόλεμος θα διεξαγόταν μεταξύ δύο συμμάχων του ΝΑΤΟ; Καλωσορίσατε στη νέα παγκόσμια αταξία, όπως αυτή προέκυψε από τη ερείπια της Pax Americana. Εν τη απουσία του αμερικανού διαιτητή αναβιώνουν οι παλιές έχθρες.
Τα συστατικά της νέας αστάθειας -οι προσπάθειες από αναθεωρητικές δυνάμεις όπως η Κίνα, η Ρωσία και η Τουρκία να υποσκάψουν το status quo, η υποχώρηση των ΗΠΑ, από τις παλιές τους δεσμεύσεις και η απροθυμία της ΕΕ να παίξει στο γεωπολιτικό παιχνίδι, όλα φαίνονται ξεκάθαρα στα νερά της ανατολικής Μεσογείου.
- Η αντιπαράθεση Ελλάδας και Τουρκίας αποτελεί μάθημα για το πόσο γρήγορα μπορούν να ξεφτίσουν, οι περιορισμοι και οι συμβιβασμοί που είχαν οικοδομηθεί για χρόνια.
Στη συνέχεια ο συντάκτης παρουσιάζει εν συντομία το διακύβευμα της τωρινής αντιπαράθεσης -τα θαλάσσια σύνορα των ελληνικών νησιών του Αιγαίου, που έχει οξυνθεί από την ανακάλυψη πλούσιων κοιτασμάτων αερίου, εξαιτίας της οποία και άλλες τοπικές δυνάμεις έχουν εμπλακεί στη διαμάχη.
Τίποτα από αυτά όμως δεν θα είχε εμποδίσει μια ειρηνική μοιρασιά, αν υπήρχαν οι ΗΠΑ να κάνει διαβουλεύσεις σε Αθήνα και Άγκυρα και εν ανάγκη να στείλει μερικά πλοία στο Αιγαίο. Όμως οι μέρες αυτές έχουν περάσει.
Η Άγκυρα έχει πάρει θάρρος από την απουσία των ΗΠΑ. Οι ανταγωνιστικές διεκδικήσεις αερίου έχουν συνδεθεί άρρηκτα με τις αντιμαχόμενες παρατάξεις σε Συρία και Λιβύη και με την επιδίωξη Erdogan να μετατρέψει την Τουρκία σε κυρίαρχη περιφερειακή δύναμη. Η αντιπαράθεση με την Ελλάδα έχει μπλεχτεί στο ευρύτερο περιφερειακό παιχνίδι εξουσίας, στο οποίο η Τουρκία προσπαθεί να τακτοποιήσει παλιά θέματα, μεταξύ άλλων, με την Αίγυπτο και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Ο Erdogan όμως δεν είναι μόνος στην επιδίωξη της ανατροπής του status quo. Είναι κανόνας της σύγχρονης παγκόσμιας αταξίας, ότι όταν οι ΗΠΑ αποχωρούν, έρχεται η Ρωσία, η οποία υποστηρίζοντας τον Assad έχει εξασφαλίσει μια στρατηγικά σημαντική ναυτική βάση στη Μεσόγειο, ενώ εδραιώνει τα ρωσικά συμφέροντα στη Λιβύη, υποστηρίζοντας τον Haftar.
- Η απόφαση για υποχώρηση των ΗΠΑ δεν είναι μόνο του Trump, καθώς την ίδια πολιτική ακολουθούσε και ο Obama. Όμως η μη συνεκτική πολιτική Trump και η συμπάθειά του για του ισχυρούς άνδρες, έδωσε το μήνυμα σε όλους, να αρπάξουν ό,τι μπορούν.
- Το συμπέρασμα του γάλλου Προέδρου ότι η ΕΕ πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες, από τις οποίες παραιτήθηκαν οι ΗΠΑ, είναι απολύτως σωστή.
Το ίδιο σωστή είναι και η κρίση του ότι η Ευρώπη δεν μπορεί να αποφεύγει τη στρατιωτική ισχύ, όταν αντιμετωπίζει ηγέτες όπως ο Erdogan. Πολλές από τις διεκδικήσεις της Τουρκίας, αψηφούν το διεθνές δίκαιο – μια θέση που υπογραμμίζεται από την άρνηση της Άγκυρας να υπογράψει τη σύμβαση του ΟΗΕ για το δίκαιο της θάλασσας.
Βέβαια η Ευρώπη δεν είναι ενωμένη. Η Γαλλία στηρίζει την Ελλάδα γιατί θέλει να διατηρήσει την επιρροή της στην περιοχή. Ιταλία και Ισπανία θέλουν να αποφύγουν τη στρατιωτική αντιπαράθεση, ενώ η Γερμανία φοβάται τα αντίποινα της Τουρκίας υπό τη μορφή του ανοίγματος των συνόρων. Όσο όμως ο Erdogan μπορεί να παίζει τα κ-μ, το ένα εναντίον του άλλου, η ΕΕ δεν διαθέτει μοχλό πίεσης.
Η απάντηση είναι μια πολιτική της ΕΕ προς την Τουρκία που ανταποκρίνεται στη σκληρή της στάση στην ανατολική Μεσόγειο και υποστηρίζεται, εφόσον καθίσταται αναγκαίο, από μία επίδειξη ναυτικής ισχύος, μαζί με μεγαλύτερη οικονομική ανάμειξη. Στην αντιμετώπιση της Τουρκίας υπάρχει άπλετος χώρος και για τη στρατιωτική αποφασιστικότητα Macron και για τη διπλωματία της Merkel.
Η πορεία του Erdogan προς τον αυταρχισμό έχει εξασφαλίσει ότι η προοπτικές ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ, είναι μηδενικές. Αυτό δεν χρειάζεται να αποκλείσει καλύτερες εμπορικές συμφωνίες και επενδύσεις και μια μακροχρόνια συνεννόηση για τους πρόσφυγες.
Όμως η αφετηρία όλων πρέπει να είναι μια ΕΕ έτοιμη να σκεφτεί και να δράσε μόνη της.
ΠΗΓΗ: Home truths in the eastern Mediterranean