Το Aljazeera “ξεπλένει” την επεκτατική πολιτική της Τουρκίας: “Αμυντική και πραγματιστική”!
ΣΚΙΤΣΟ ΤΟΥ ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ ΓΚΟΥΜΑ
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
«Μούτρα» στην ΕΕ κάνει η Τουρκία: Αρνείται συμμετοχή σε εκδήλωση για την Διεύρυνση * Εμείς θεωρούμε εξόχως ευρωπαϊκό θέμα το Κυπριακό, επαναλαμβάνει η Λευκωσία
Περιοδεία Γεραπετρίτη σε Κατάρ και Κουβέιτ: Αμεσα διακοπή των εχθροπραξιών στη Μέση Ανατολή για αποκατάσταση βιώσιμης ειρήνης και σταθερότητας
Απαράδεκτο άρθρο γνώμης δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα του Aljazeera, σχετικά με τους λόγους που υποτίθεται ότι καθορίζουν την τουρκική εξωτερική πολιτική.
Σε αντίθεση με την άποψη πολλών αναλυτών, η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας δεν είναι επεκτατική, σχολιάζει ο αρθρογράφος Marwan Kabalan, διευθυντής πολιτικής ανάλυσης του Arab Centre for Research and Policy Studies. Πρόκειται για καθαρό “ξέπλυμμα” της επεκτατικής πολιτικής της Τουρκίας.
Αντιθέτως, όπως ισχυρίζεται ψευδέστατα, είναι αμυντική και πραγματιστική. Επηρεασμένοι από το γεγονός ότι η επιρροή της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής εκτείνεται από τα Δυτικά Βαλκάνια και τον Καύκασο ως τον Κόλπο και το Κέρας της Αφρικής, ορισμένοι αναλυτές κάνουν λόγο για «νέο-Οθωμανικές» φιλοδοξίες της Τουρκίας με στόχο την «περιφερειακή ηγεμονία».
Αναλύοντας την επίσημη ρητορική της χώρας, έχουν συμπεράνει ότι η στρατηγική της Άγκυρας βασίζεται στη «νέο-Οθωμανική ιδεολογία». Πέραν, όμως, της ρητορικής αυτής και των συμβολικών χειρονομιών, η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας είναι σε μεγάλο βαθμό αμυντική και καθορίζεται από τρεις κύριους παράγοντες:
Την εσωτερική σταθερότητα και εδαφική ακεραιότητα, την «απειλή» -όπως αυτή εκλαμβάνεται- των περιφερειακών αντιπάλων που καλύπτουν το κενό που έχουν αφήσει οι ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή και την ενεργειακή ανεξαρτησία.
- Εσωτερική σταθερότητα
Ισχυρίζεται ότι η σημερινή στάση της Τουρκίας διαφέρει κατά πολύ από τα πρώτα χρόνια της κυβέρνησης του AKP, η οποία βασιζόταν στο δόγμα του τότε Υπουργού Εξωτερικών Davutoglu για «μηδενικά προβλήματα με τους γείτονες». Το δόγμα αυτό, ωστόσο, έχασε την αξία του μετά την Αραβική Άνοιξη και το κενό που άφησαν οι ΗΠΑ με την αποχώρησή τους από το Ιράκ το 2011.
Υποστηρίζει ότι η σπουδή αρκετών περιφερειακών δυνάμεων να καθορίσουν την εξέλιξη της Αραβικής Άνοιξης και το μειούμενο ενδιαφέρον της Ουάσιγκτον για την περιοχή, ανάγκασαν την Τουρκία να αναθεωρήσει την περιφερειακή της προσέγγιση.
Η σύγκρουση με το PKK (2015) και το αποτυχημένο πραξικόπημα (Ιούλιος 2016) ανησύχησαν την τουρκική ηγεσία η οποία έστρεψε το ενδιαφέρον της στις εξωτερικές απειλές κατά της σταθερότητας στη χώρα. Αποτέλεσμα αυτής της αλλαγής στάσης ήταν η εμπλοκή της Τουρκίας στη Συρία -όταν η χώρα συνειδητοποίησε ότι είχε χάσει την ευκαιρία να διαμορφώσει τις εξελίξεις της συριακής σύγκρουσης.
Σύμφωνα με τον αρθρογράφο, παρά το γεγονός ότι μοιράζεται κοινά σύνορα με τη Συρία, μήκους 900 χλμ, ήταν σαφές πως είχε αποτύχει να πετύχει τους δύο βασικούς της στόχους στη Συρία: την απομάκρυνση του καθεστώτος Assad και την εγκαθίδρυση μιας φιλικής κυβέρνησης στη Δαμασκό. Αντιθέτως, η Ρωσία και το Ιράν, δύο χώρες που δεν έχουν κοινά σύνορα με τη Συρία, είχαν καταφέρει να διασφαλίσουν τα συμφέροντά τους.
Διέσωσαν το υφιστάμενο καθεστώς και εμπόδισαν την άνοδο της αντιπολίτευσης, την οποία στήριζε η Τουρκία. Μετά τη στρατιωτική παρέμβαση της Ρωσίας υπέρ του Assad (Σεπτέμβριος 2015), η δυνατότητα της Τουρκίας να επηρεάσει τις εξελίξεις είχε σχεδόν εξαφανιστεί.
Επιπλέον, ισχυρίζεται, η αμερικανική στήριξη στο YPG (συριακό παρακλάδι του PKK, στη μάχη κατά του ISIS) προκάλεσε συναγερμό στην τουρκική κυβέρνηση και την ανάγκασε να αναθεωρήσει την πολιτική της στη Συρία, θέτοντας ως στόχο να αποτρέψει την εγκαθίδρυση του κουρδικού θύλακα -υπό την επιρροή του PKK– στα νότια σύνορά της, κάτι που θα μπορούσε να προκαλέσει αστάθεια στις κουρδικές περιοχές της Τουρκίας.
Ομολογεί ότι η Άγκυρα άλλαξε τη θέση της έναντι του Assad προκειμένου να κερδίσει την έγκριση της Ρωσίας για τη στρατιωτική της παρέμβαση στα βόρεια και βορειοδυτικά της Συρίας. Με αυτό τον τρόπο, τα τουρκικά συμφέροντα στη Συρία περιορίστηκαν στα σύνορά της και δεν αφορούν πλέον το μελλοντικό καθεστώς στη Δαμασκό. Κύριος στόχος πλέον της Άγκυρας είναι ο έλεγχος της αποσταθεροποιητικής επιρροής του συριακού ζητήματος στα δικά της εδάφη.
- Περιφερειακές απειλές και ενεργειακή ανεξαρτησία
Σημαντικός παράγοντας στη διαμόρφωση της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής είναι η ενεργειακή της ασφάλεια, τομέας αλληλένδετος με διάφορες απειλές που προέρχονται από περιφερειακούς αντιπάλους. Επί τους παρόντος, η Ρωσία και το Ιράν καλύπτουν περίπου το 80% των ενεργειακών της αναγκών.
Ως εκ τούτου, η αντιπαλότητά της με αυτές τις δύο χώρες την καθιστά ευάλωτη. Για το λόγο αυτό, η Τουρκία αναζητεί τα τελευταία χρόνια τρόπους για την ενεργειακή της διαφοροποίηση, εστιάζοντας τις προσπάθειές της στην έρευνα υδρογονανθράκων σε κοντινές περιοχές, συμπεριλαμβανομένης της Μεσογείου.
Η απόφαση αυτή επηρέασε και την πολιτική της στη Λιβύη. Στις αρχές του δεύτερου εμφύλιου πολέμου στη Λιβύη (2014), η Τουρκία δεν φαινόταν να ενδιαφέρεται να διαδραματίσει κάποιο σημαντικό ρόλο στη λιβυκή σύγκρουση. Η προσοχή της ήταν στραμμένη στη γειτονική Συρία και σε άλλες άμεσες απειλές. Η τουρκική στήριξη της κυβέρνησης της Τρίπολης περιοριζόταν σε μιντιακή και διπλωματική στήριξη.
Η ίδρυση, ωστόσο, του East Med Gas Forum στις αρχές του 2019 από την Αίγυπτο, την Ελλάδα, την Κύπρο, το Ισραήλ, την Ιταλία, την Ιορδανία και την Παλαιστινιακή Αρχή ενίσχυσε το αίσθημα ανασφάλειας της Τουρκίας, καθώς αποκλείστηκε από αυτή την περιφερειακή συμφωνία μετατροπής της Ανατολικής Μεσογείου σε ένα σημαντικό ενεργειακό κόμβο. Τότε, η Λιβύη αποτέλεσε για την Τουρκία μια υποσχόμενη ευκαιρία για να αντιμετωπίσει αυτή τη συμφωνία.
Υποστηρίζει ότι η αυξανόμενη εχθρότητα της Αιγύπτου και των ΗΑΕ επέσπευσαν αυτή την αλλαγή πολιτικής, οδηγώντας στο τουρκολιβυκό σύμφωνο, το οποίο αλλάζει θεμελιωδώς τα όρια των ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο και το οποίο σηματοδοτεί την πρόθεση της Τουρκίας να μπλοκάρει οποιοδήποτε σχέδιο εξαγωγής ενέργειας στην Ευρώπη χωρίς τη συναίνεσή της.
Κατά συνέπεια, λέει, η επιβίωση της κυβέρνησης της Τρίπολης αποτελεί πλέον κύριο τουρκικό συμφέρον. Σε όλα αυτά, προστίθενται και οι προβληματικές της σχέσεις με τα ΗΑΕ, τη Σαουδική Αραβία, το Μπαχρέιν και την Αίγυπτο, λόγω της στήριξής της στο Κατάρ.
Σύμφωνα με τον απαράδεκτο αρθρογράφο, η θεωρούμενη ως «επιθετική τουρκική εξωτερική πολιτική» βασίζεται, λοιπόν, στην αρχή του «αμυντικού πραγματισμού» και όχι «στη φιλοδοξία επιστροφής στην Οθωμανική δόξα».
Πράγματι, στις περισσότερες περιπτώσεις, η Τουρκία εξαναγκάστηκε σε αυτή την πολιτική από εξωτερικές συνθήκες και όχι από κάποιο επεκτατικό κίνητρο. Πρόκειται για μια από τις πολλές επιπτώσεις της αμερικανικής αποχώρησης από τη Μέση Ανατολή, καταλήγει ο αρθρογράφος.
ΠΗΓΗ: Turkey’s foreign policy and the myth of neo-Ottomanism
Μα πόσο θράσος ο Ερντογάν και ο υποτακτικός του της Τρίπολης; Στόχος τους η Αθήνα και το Κάιρο