Ποιά βιβλία διάβασε φέτος η δημοσιογράφος Αγγελική Σπανού; Τσουκαλά, Αμυρά, Ιγνατίου και Μελέτη…

Η συγγραφέας και δημοσιογράφος Αγγελική Σπανού. Φωτογραφία από το αρχείο της




Η καλή ιστοσελίδα Libre ρώτησε: Τι διάβασες φέτος το καλοκαίρι; Απαντά η δημοσιογράφος-συγγραφέας Αγγελική Σπανού:

Η διάθεσή μου, συνήθως, τα τελευταία χρόνια, είναι να ξαναδιαβάσω βιβλία που έχω λατρέψει – από τον Δον Κιχώτη του Θερβάντες μέχρι την Ιλιάδα του Ομήρου. Τελικά, ξεκινάω από τα βιβλία που “πρέπει” με την ελπίδα ότι, αφού ξεμπερδέψω με τα “υποχρεωτικά”, θα μου μείνει χρόνος να καταφύγω στα αγαπημένα μου.

  • Ετσι, ξεκίνησα το βιβλίο του Κωνσταντίνου Τσουκαλά «Ο Αόρατος Λεβιάθαν: Δημοκρατία, Δικαιοσύνη και Ηθική στα χρόνια της κρίσης (Πόλις). “Επρεπε”, επειδή είναι ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Ευρωπαίους διανοούμενους και επειδή για να εκθέσει με ολοκληρωμένο τρόπο τις σκέψεις του για τα μεγάλα διακυβεύματα της εποχής, κάτι σημαντικό θα είχε να πει – δεν είναι κάποιος που επιζητεί την παρέμβαση για την παρέμβαση.

Πριν τελειώσω το βιβλίο ήξερα ότι από “υποχρεωτικό μάθημα” έγινε επιλεγόμενο. Δεν είναι μόνο η κεντρική του ιδέα που με συνεπήρε:

«Ο σημερινός Λεβιάθαν δεν έχει κέντρο. Δεν εκλέγεται από κανέναν, δεν δίνει λογαριασμό σε κανέναν. Ο Λεβιάθαν σήμερα είναι ένας μηχανισμός ο οποίος εμφανίζεται ουδέτερος, αντικειμενικός, αλλά και αναπότρεπτος». Είναι πιο πολύ ότι ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς σου δίνει μια πειστική, ολοκληρωμένη και συνεκτική ερμηνεία για τη σύγχρονη πολύπλοκη και αμείλικτη πραγματικότητα. Καταλαβαίνεις τι συμβαίνει και γιατί σε μια εποχή ασυγκράτητης σύγχυσης και ρευστότητας που δεν επιτρέπει βεβαιότητες και στερεότητες. Απαντά στο βασανιστικό ερώτημα ποιοι είμαστε και πού πάμε και παρόλο που το συμπέρασμα δεν είναι καθόλου αισιόδοξο, είναι ανακουφιστικό ότι κατανοείς τι είναι αυτό που ζούμε – σε λυτρώνει ότι ξέρεις.

Και ναι, είναι δύσκολο βιβλίο. Αλλά τα εξαιρετικά πυκνά νοήματά του εσωτερικεύονται χάρη στην τόσο γοητευτική έκφραση του συγγραφέα. Ο τρόπος που επιλέγει τις λέξεις είναι ακραία υποκειμενικός και, τελικά, συγκλονιστικός. Τα ελληνικά του Τσουκαλά είναι ελληνικά υπέροχης λογοτεχνίας και το γεγονός ότι τα βρίσκεις σε ένα φιλοσοφικό-επιστημονικό-πολιτικό κείμενο είναι αναπάντεχα ωραίο και ωραία αναπάντεχο.

Είναι εξαιρετικά δύσκολο και σπάνιο για γραφή κοινωνιολόγου να μας προσφέρει τη δυνατότητα να διερευνήσουμε τη σχέση εξωτερικής πραγματικότητας, του μετα-πλαισίου, με την εσωτερική πραγματικότητα του καθένα και της ομάδας στην οποία αναφέρεται ή εγγράφεται συμβολικά ή πραγματικά. Μας επιτρέπει, έτσι, να κατανοήσουμε με νηφάλιο και ορθολογικό τρόπο έννοιες όπως κενό, εικόνα, αλλοτρίωση, νοηματοδότηση κοινωνικών σχέσεων, εν τέλει την κοινωνική έρημο που ο σύγχρονος Λεβιάθαν παράγει και αναπαράγει με τρόπο ανεπαίσθητο, χωρίς θόρυβο.

Κλείνοντας το βιβλίο ξέρεις σε τι ύψος μπορεί να φτάσει η Αριστερή διανόηση, ποιες είναι οι πραγματικές της δυνατότητες, και μένεις με μια πικρή γεύση για το πώς στέκεται η σύγχρονη Αριστερά απέναντι στις προκλήσεις και την πολυπλοκότητα των καιρών μας.

  • Το δεύτερο βιβλίο που διάβασα επειδή “έπρεπε” ήταν τα “Λύτρα” του Πάνου Αμυρά (Διόπτρα). “Επρεπε” για πολύ προσωπικούς λόγους. Ηταν διευθυντής μου στον “Ελεύθερο Τύπο” και η εμπειρία ήταν μία από τις καλύτερες που είχα στα 28 χρόνια που κάνω αυτή τη δουλειά. Είχα διαβάσει το πρώτο του ιστορικό μυθιστόρημα, “Λιμός”, και επιβεβαίωσα πόσο έντιμος είναι σε ό,τι κάνει. Βασίζει τη μυθοπλασία σε εντατική έρευνα και καταφέρνει να αποδώσει την ατμόσφαιρα της εποχής χωρίς ίχνος υπερβολής και μελοδραματισμού.

Τον ενδιαφέρει η περίοδος της κατοχής και την προσεγγίζει με την καλώς εννοοούμενη δημοσιογραφική περιέργεια και παρατηρητικότητα αλλά και με λογοτεχνική ευαισθησία. Η ιστορία που αφηγείται εξελίσσεται τον Σεπτέμβριο του 1943, όταν οι πρώτες φλόγες του Εμφυλίου τυλίγουν τη χώρα. Η εξαφάνιση της 6χρονης κόρης του Γερμανού ανώτατου διπλωμάτη και του 5χρονου γιου της Ελληνίδας υπηρέτριάς του δημιουργεί για τον υπαστυνόμο Νίκο Αγραφιώτη μια σοβαρή πρόκληση: Η αποστολή που αναλαμβάνει θα κρίνει σε μεγάλο βαθμό την πορεία των επιχειρήσεων των Συμμάχων στη Μεσόγειο.

Η ανατροπή συμβαίνει όταν διεισδύοντας στα άδυτα της Ειδικής Ασφάλειας για να εξαρθρώσει κυκλώματα προδοτών φτάνει στην υπόθεση απαγωγής των δύο παιδιών. Με τη βοήθεια μιας γυναίκας, ο Αγραφιώτης συνδέεται με μυστικές πατριωτικές οργανώσεις της Αθήνας, περιπλανιέται στα βουνά του Εμφυλίου και προσπαθεί να σώσει την ψυχή του. Ο Αμυράς σώζει σίγουρα τη δική του βγαίνοντας από τον τοξικό πολιτικομιντιακό χώρο για να καταδυθεί στο ιστορικό παρελθόν αναζητώντας απαντήσεις για το παρόν.

  • Το τρίτο βιβλίο που διάβασα είναι επίσης δημοσιογράφων: “Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΠΟΥ ΓΚΡΙΖΑΡΕ ΤΟ ΑΙΓΑΙΟ – ΑΠΟ ΤΑ ΙΜΙΑ ΣΤΗ ΜΑΔΡΙΤΗ – ΤΑ ΑΠΟΡΡΗΤΑ ΕΓΓΡΑΦΑ ΤΩΝ ΑΜΕΡΙΚΑΝΩΝ” (Πεδίο). “Επρεπε” πάλι για λόγους πολύ προσωπικούς. Εχω ασχοληθεί για πολλά χρόνια με το διπλωματικό ρεπορτάζ και το ενδιαφέρον μου γι αυτά τα θέματα παραμένει ισχυρό. Με τους δύο συγγραφείς έχουμε περπατήσει μαζί αρκετά χιλιόμετρα στους δύσκολους δρόμους των ελληνοτουρκικών και του κυπριακού. Δεν συμφωνούσαμε κάθε φορά αλλά πάντα εκτιμούσα την αξιοπιστία, το θάρρος και το ήθος τους.

Αυτό το βιβλίο επιβεβαιώνει την ικανότητά τους στην έρευνα, το πάθος τους για την αλήθεια και την ηθική ακεραιότητά τους. Και προσφέρει γνώση και ανάλυση για σύνθετες όψεις της εξωτερικής πολιτικής που επηρεάζουν διαχρονικά, και σήμερα, την εθνική υπόσταση.

Σε μια εποχή μεγάλων ποσοτήτων ανοησίας, φανατισμού και ημιμάθειας, ειδικά στη συζήτηση για τα ελληνοτουρκικά, το βιβλίο των Μελέτη-Ιγνατίου είναι, εκτός από σημαντικό ως ντοκουμέντο, διέξοδος για όποιον ενδιαφέρεται να καταλάβει το παρασκήνιο πίσω από τη διαμόρφωση της δυναμικής στις ελληνοτουρκικές σχέσεις πέρα από στερεότυπα.

“Επρεπε” να διαβάσω αυτό το βιβλίο και γιατί αν ζούσε θα μου το επέβαλε ο Λάμπρος Παπαντωνίου, ο πιο ιδιαίτερος ανταποκριτής που πέρασε από την Ουάσιγκτον, ο οποίος έφυγε από τη ζωή σε μια στιγμή και με έναν τρόπο που συγκλόνισε και εμένα και τον Ιγνατίου για λόγους που ξέρουμε οι δυο μας.

ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ LIBRE ΕΔΩ

Το τρίτο βιβλίο της δημοσιογράφου Αγγελικής Σπανού: Στην “Δύσπνοια” υπάρχουν αληθινές αφηγήσεις

Hellasjournal - Newsletter


%d bloggers like this: