File Photo: Στιγμιότυπο από συνεδρίαση του ΝΑΤΟ στο Λονδίνο. EPA, WILL OLIVER
Από καιρού εις καιρόν, ιδιαίτερα όταν η Τουρκία οξύνει έτι περαιτέρω με τις έκνομες ενέργειες και απειλές της την ένταση στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας και στην Ανατολική Μεσόγειο, παράγοντες της πολιτικής αλλά και ορισμένοι άλλοι ανασύρουν μελοδραματικά την άποψη της παλαιάς σχολής σκέψης ότι τα δεινά αυτού του τόπου οφείλονται στο γεγονός ότι η τότε ηγεσία δεν επεδίωξε την ένταξη της Κύπρου στο ΝΑΤΟ με την ανακήρυξη της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Με τη θέση αυτή βολεύονται και οι ένοχες συνειδήσεις που διευκόλυναν τη χειρότερη καταστροφή στην ιστορία του τόπου που επέφερε η παράνομη τουρκική εισβολή και κατοχή το 1974.
Μας εξηγούν ότι η Τουρκία ουδέποτε θα επιχειρούσε εισβολή στην Κύπρο εάν η χώρα μας ήταν μέλος της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας. Κατακρίνουν, επίσης, την κατ’ αυτούς λανθασμένη επιλογή της Κυπριακής Δημοκρατίας να ενταχθεί στο Κίνημα των Αδεσμεύτων.
Αυτοί οι ισχυρισμοί είναι ιστορικά αβάσιμοι. Η θέση ότι ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος δεν συμφώνησε με την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στο ΝΑΤΟ καταρρίπτεται από ιστορικά ντοκουμέντα.
Πριν από την υπογραφή των Συμφωνιών Ζυρίχης-Λονδίνου ο τότε Πρωθυπουργός της Ελλάδος, Κωνσταντίνος Καραμανλής, είχε συνάντηση με τον Μακάριο στην Αθήνα κατά την οποία συζητήθηκε το θέμα.
Ο Μακάριος διαβεβαίωσε τον Πρωθυπουργό ότι «η ένταξη της ανεξάρτητης Κύπρου στην αμυντική συμμαχία ΝΑΤΟ θα ήταν προς το συμφέρον των Κυπρίων πολιτών».
Είναι επίσης γνωστό ότι ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και ο Τούρκος Πρωθυπουργός Μεντερές είχαν συνάψει «συμφωνία κυρίων» στις 11 Φεβρουαρίου 1959 για ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στο ΝΑΤΟ. Σχετική είναι και η αναφορά στο βιβλίο του καθηγητή και ιστορικού Stephen G. Xydis «Cyprus reluctant republic», σελ. 519:
Η πρόνοια της Ζυρίχης για ένταξη της Κύπρου στο ΝΑΤΟ βάσει της συμφωνίας κυρίων Καραμανλή-Μεντερές της 11 Φεβρουαρίου, 1959 παρέμεινε νεκρό γράμμα (remained a dead letter).
Ήταν, όμως, η σφοδρή αντίθεση της βρετανικής Κυβέρνησης η οποία εξουδετέρωσε τη συμφωνία κυρίων για λόγους πολιτικούς και ασφάλειας του Ηνωμένου Βασιλείου, όπως αποκαλύφθηκε από τα απόρρητα έγγραφα του Foreign Office και του βρετανικού υπουργείου Άμυνας τα οποία αποδεσμεύθηκαν.
Περαιτέρω, αναφέρεται ότι ο Πρωθυπουργός της Ελλάδος Γεώργιος Παπανδρέου, κατόπιν συνεννόησης με τον Μακάριο, έθεσε ως ακολούθως το θέμα στον Αμερικανό υφυπουργό Εξωτερικών Τζορτζ Μπολ, ο οποίος, ως απεσταλμένος του Προέδρου Λ. Τζόνσον, είχε συνάντηση στις 10 Ιουνίου 1964 με τον Πρωθυπουργό:
Συναφές είναι και το άρθρο του Ανδρεστίνου Παπαδόπουλου, πρέσβη επί τιμή, που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Πολίτης στις 16 Ιουνίου 2018 (σελ. 11). Ο συντάκτης αναφέρεται σε συνομιλία του με τον Πρόεδρο Μακάριο κατά την οποία ο Μακάριος τού αποκάλυψε ότι το 1965 διαβίβασε μέσω του προσωπικού απεσταλμένου του Ρένου Σολομίδη, υπουργού Οικονομικών της Κυβέρνησής του, αίτημα προς τους Αμερικανούς για προσχώρηση της Κυπριακής Δημοκρατίας στο ΝΑΤΟ. Οι Αμερικανοί αρνήθηκαν.
Μήπως το ΝΑΤΟ αποτελούσε όντως μια ασφαλή για την Κύπρο στέγη; Στο βιβλίο του «Η Κατάθεση μου», τόμος 1, σελ. 345, ο πρώην Πρόεδρος Γλαύκος Κληρίδης δηλώνει τα εξής:
«Η άποψη αυτή βασιζόταν στην πεποίθηση ότι, αν η Κύπρος γινόταν μέλος του ΝΑΤΟ ή αν, μετά τα γεγονότα του 1963, προσκαλούσε μια νατοϊκή δύναμη στο νησί, ο στόχος της ένωσης θα είχε πραγματοποιηθεί και θα είχε εμποδιστεί η επέμβαση της Τουρκίας. Η άποψη αυτή είναι εσφαλμένη. Αν είχε ανακηρυχθεί μονομερώς η ένωση, το ΝΑΤΟ δεν θα χρησιμοποιούσε τις δυνάμεις του για να εμποδίσει την Τουρκία να αποβιβάσει δυνάμεις της στην Κύπρο… Τα συμφέροντα του ΝΑΤΟ στην Τουρκία, που πάντοτε ήταν μεγαλύτερα από τα συμφέροντά του στην Ελλάδα, θα συνέχιζαν να παραμένουν μεγάλα».
Εις επίρρωσιν της ανωτέρω πραγματικότητας επισημαίνεται η σημερινή στάση του ΝΑΤΟ έναντι της Ελλάδος, χώρας-μέλους, στάση ίσων αποστάσεων που αποβαίνει προς όφελος της Τουρκίας και των επεκτατικών της διεκδικήσεων εις βάρος της Ελλάδος.
Η Τουρκία γι’ αυτούς ήταν και παραμένει πολύτιμος στρατηγικός εταίρος τον οποίο προσπαθούν να κρατήσουν στις τάξεις τους πάση θυσία παρά το γεγονός ότι οδεύει προς τον ισλαμο-εθνικισμό και εναγκαλίζεται τη Ρωσία.
*Πρέσβης ε.τ.
ΟΛΕΣ ΟΙ ΓΝΩΜΕΣ, ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ ΕΔΩ ΚΑΙ ΕΔΩ
Το κόστος μιας αμφίβολης εκτόνωσης της έντασης: Τι σημαίνει η ξαφνική κάθοδος του Δένδια στην Κύπρο;