Η Οδύσσεια ενός Αγωνιστή της Δημοκρατίας: Ο αγώνας του δημοσιογράφου, Ηλία Δημητρακόπουλου

Ο Ηλίας Δημητρακόπουλος με τον μεγαλύτερο εχθρό του, Χένρι Κίσιγκερ. Η φωτογραφία είναι από το αρχείο του Έλληνα δημοσιογράφου, και μας την παραχώρησε ο ίδιος με τη σχετική άδεια για αναδημοσίευση




Βιβλίο: The Greek Connection
The Life of Elias Demetracopoulos and the Untold Story of Watergate
Συγγραφέας: James H. Barron
Εκδόσεις: Melville House, 2020, σελ 496
Η ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΕΝΟΣ  ΑΓΩΝΙΣΤΗ ΤΗΣ  ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

Του ΑΧΙΛΛΕΑ ΠΑΠΑΡΣΕΝΟΥ*

Ο συγγραφέας που θα αναλάμβανε να γράψει τη βιογραφία του Ηλία Δημητρακόπουλου ((1928-2016), θα έπρεπε να αποκωδικοποιήσει μία αινιγματική προσωπικότητα.

Ο γνωστός Ελληνας δημοσιογράφος και σφοδρός πολέμιος της χούντας, είχε στεγανοποιήσει διάφορες πτυχές της ζωής του και δεν ανοιγόταν εύκολα σε τρίτους πέραν ενός στενού κύκλου εμπίστων φίλων του.

Ο Τζέιμς Μπάρον, αμερικανός δημοσιογράφος, δικηγόρος και από τους ιδρυτές του Κέντρου Ερευνητικής Δημοσιογραφίας στη Νέα Αγγλία, κατόρθωσε να συνθέσει τα κομμάτια του παζλ μετά από μία δεκαετή σχολαστική έρευνα στην Αμερική και στην Ελλάδα. Στη διάρκεια αυτής της έρευνας απέκτησε  την εμπιστοσύνη του βιογραφούμενου, που του παραχώρησε  πλήρη πρόσβαση στο πλούσιο προσωπικό αρχείο του και αναζήτησε πρόσωπα που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη ζωή του.

Το βιβλίο του δεν είναι μία αγιογραφία, αλλά αναμφίβολα αποτελεί μία θετική αποτίμηση της ζωής και του έργου ενός αγωνιστή της δημοκρατίας και υπηρέτη της ανεξάρτητης δημοσιογραφίας και μία συναρπαστική αφήγηση της οδύσσειας του.

Για την κατανόηση της μαχητικότητας και γενναιότητας, που χαρακτήριζαν τον Δημητρακόπουλο, ο συγγραφέας ανατρέχει στην εφηβική του ηλικία στην Αθήνα, όταν ως μέλος μιάς αντιστασιακής οργάνωσης στην Κατοχή συνελήφθη και καταδικάσθηκε σε θάνατο από τους Γερμανούς για να σωθεί την παραμονή των Χριστουγέννων του 1943, προφανώς με παρέμβαση του Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού, που είχε επισκεφθεί τις φυλακές Αβέρωφ, όπου εκρατείτο.

  • Η επεισοδιακή σχέση του με διάφορες αμερικανικές κυβερνήσεις ξεκίνησε το 1950, όταν προσελήφθη στην «Καθημερινή» ως διπλωματικός συντάκτης επιφορτισμένος με την κάλυψη της αμερικανικής κοινότητας στην Ελλάδα, που έπαιζε τότε έντονα παρεμβατικό ρόλο στα ελληνικά πράγματα με πρέσβη τον Τζον Πιουριφόι και σταθμάρχη της CIA τον ελληνοαμερικανό Τομ Καραμεσίνη.

Το κυνήγι της αποκλειστικότητας από τον φιλόδοξο  δημοσιογράφο για την «Καθημερινή» και αργότερα για την «Μακεδονία», το «Εθνος», την «Athens Daily Post» και αμερικανικά έντυπα ως συνεργάτης τους στην Αθήνα, συχνά παρακάμπτοντας τα επίσημα κανάλια, η ροπή του προς αυτοπροβολή και μία αύρα μυστηρίου που καλλιεργούσε για το πρόσωπο του, προκαλούσαν την καχυποψία συναδέλφων του στην Αθήνα, την ενόχληση ελληνικών και αμερικανικών κυβερνήσεων και την αντιπαλότητα της αμερικανικής πρεσβείας, που  θεωρούσε τις αποκαλύψεις του ως απειλή για τα αμερικανικά συμφέροντα στην Ελλάδα.

Η αντιπαλότητα αυτή εξελίχθηκε με την πάροδο του χρόνου σε μια απροκάλυπτη εχθρότητα, ιδίως αφότου, μετά  την περιπετειώδη διαφυγή του από την Ελλάδα των συνταγματαρχών μέσω Βαρσοβίας και Κοπεγχάγης, εγκαταστάθηκε τον Οκτώβριο του 1967 στην Ουάσιγκτον, γιατί από εκεί πίστευε ότι θα γινόταν αποτελεσματικότερος πολέμιος της χούντας και της αμερικανικής πολιτικής, που την στήριζε.

Εχοντας εξασφαλίσει ένα καλό εισόδημα ως διεθνής σύμβουλος σε χρηματιστηριακές εταιρείες της Γουόλ Στριτ, αφιερώθηκε στον αγώνα αποκατάστασης της δημοκρατίας στην Ελλάδα και διακοπής της αμερικανικής βοηθείας προς το δικτατορικό καθεστώς. Ακαταπόνητος, προτιμώντας να δρα μόνος του και προστατεύοντας τις πηγές του, κινητοποίησε ένα εντυπωσιακό δίκτυο κορυφαίων δημοσιογράφων και διακεκριμένων μελών του Κογκρέσου, δημοκρατικών και ρεπουμπλικάνων, με τους οποίους είχε καλλιεργήσει σχέσεις εμπιστοσύνης από τις δημοσιογραφικές αποστολές του στην Αμερική.

  • Το δίκτυο αυτό στάθηκε αρωγός και στην ευρύτερη κινητοποίηση της ομογένειας εναντίον της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο τον Ιούλιο του 1974 και υπέρ της επιβολής εμπάργκο όπλων στην Τουρκία τον Φεβρουάριο του 1975.
Το εξώφυλλο του βιβλίου του Τζέιμς Μπάρον για τον Ηλία Δημητρακόπουλο

Ο  Δημητρακόπουλος απέκτησε πολλούς εχθρούς στην Αθήνα και στην Ουάσιγκτον, καθώς δεν δίστασε να συγκρουσθεί με τους ισχυρούς της εξουσίας, όταν αυτό επέτασσε ο κώδικας αξιών του και έγινε η νέμεσις του φίλου του Ρίτσαρντ Νίξον και θερμού υποστηρικτή της  χούντας ελληνοαμερικανού επιχειρηματία Τομ Πάπας, κατηγορώντας τον ως κομιστή 549. 000 δολαρίων (τέσσερα εκατομμύρια δολάρια σε σημερινές τιμές) από την ελληνική ΚΥΠ για ενίσχυση της προεκλογικής εκστρατείας των Νίξον-Αγκνιου το 1968, όταν η ΚΥΠ και η CΙΑ δρούσαν ως «συγκοινωνούντα δοχεία».

Με αυτό το «δώρο», κατά παράβαση του νόμου που απαγόρευε την ανάμειξη ξένων στην αμερικανική εκλογική διαδικασία, η χούντα ήλπιζε να εξασφαλισει κυβερνητική υποστήριξη στην Ουάσιγκτον. Προς απογοήτευση του Δημητρακόπουλου οι «εκρηκτικές» πληροφορίες του για την μυστική συναλλαγή, τις οποίες εκμυστηρεύθηκε στον Λάρι Ο’ Μπράιεν, πρόεδρο της Εθνικής Επιτροπής του Δημοκρατικού Κόμματος, τον Οκτώβριο 1968, δύο εβδομάδες πριν από τις προεδρικές εκλογές, δεν αξιοποιήθηκαν για διαφόρους λόγους από τους Δημοκρατικούς και  ο Νίξον νίκησε τον Χιούμπερτ Χάμφρει οριακά με διαφορά 0.7% των ψήφων.

  • Οταν οι «υδραυλικοί», που επιστρατεύθηκαν για τις βρώμικες δουλειές της επόμενης προεκλογικής εκστρατείας του Νίξον, διέρρηξαν το γραφείο του Ο’ Μπράιεν στο συγκρότημα Γουοτεργκέιτ τον Ιούνιο 1972, λίγους μήνες πριν από τις προεδρικές εκλογές του 1972, ο Δημητρακόπουλος ζητούσε επίμονα να διερευνηθεί αν έξαχναν για τα ενοχοποιητικά στοιχεία της παράνομης συναλλαγής του 1968, προβάλλοντας έτσι την «ελληνική διασύνδεση» του σκανδάλου Γουοτεργκέιτ, εκδοχή που υιοθετεί ο συγγραφέας ως τίτλο του βιβλίου του.

Οπως αποδείχθηκε από τις κρυφές ηχογραφήσεις των συνομιλιών του, ο Νίξον στην προσπάθεια συγκάλυψης του σκανδάλου, που προκάλεσε τελικά την πτώση του τον Αύγουστο 1974, υπολόγιζε στην οικονομική στήριξη του Τομ Πάπας, του «φέροντος δώρα Ελληνα», για να εξαγορασθεί η σιωπή των διαρρηκτών.

Στο βιβλίο  περιγράφονται με λεπτομέρειες οι προσπάθειες «εξουδετέρωσης» του ενοχλητικού Δημητρακόπουλου, που ήταν persona non grata για την χούντα και την κυβέρνηση Νίξον. Οι προσπάθειες αυτές περιελάμβαναν σχέδια της χούντας για την απαγωγή του από την Ουάσιγκτον και τη μεταγωγή του στην Ελλάδα, όπου θα κινδύνευε η ζωή του, για τα οποία φαίνεται ότι ήταν ενήμερος και ο  σύμβουλος εθνικής ασφαλείας του Νίξον Χένρι Κίσινγκερ, αφού μία εγγραφή στα αρχεία του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας ήδη από το 1970 έφερε τον απόκρυφο τίτλο «Θάνατος Δημητρακόπουλου σε φυλακή των Αθηνών», χωρίς όμως περαιτέρω εξηγήσεις.

Στη «δολοφονία του χαρακτήρα» του Δημητρακόπουλου επιδίδονταν συστηματικά διάφορες αμερικανικές υπηρεσίες, που τον χαρακτήριζαν «ταραχοποιό, οπορτουνιστή και μεγαλομανή” και διέδιδαν κακόβουλες φήμες εις βάρος του για σχέσεις του με ξένες μυστικές υπηρεσίες, άφηναν σκιές για τις πηγές των εισοδημάτων του και την αντιστασιακή δράση του στην Κατοχή και πίεζαν αμερικανικά έντυπα και εταιρείες να διακόψουν τη συνεργασία μαζί του, χωρίς όμως να καταφέρουν να τον πτοήσουν ή να βλάψουν  την αποτελεσματικότητα του.

Ο ίδιος για να προασπίσει την υπόληψη του δεν υπόλογισε το προσωπικό κόστος ξεκινώντας μία πολυετή και δαπανηρή νομική μάχη με την CIA (που στην πρώτη επίσκεψη του στην Αμερική το καλοκαίρι 1951 επιχείρησε ανεπιτυχώς να τον στρατολογήσει), το FBI και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, από την οποία απέκτησε 1000 σελίδες απορρήτων εγγράφων για το πρόσωπο του, έστω με διαγραφές και κενά.

Ο ίδιος δήλωνε «απόλυτα δικαιωμένος», όταν οι αμερκανικές υπηρεσίες, που τον παρακολουθούσαν επί τρεις δεκαετίες, παραδέχθηκαν εγγράφως ότι δεν κατείχαν επιλήψιμα στοιχεία εις βάρος του. Εξίσου σημαντική γι’ αυτόν ήταν η δημόσια αναγνώριση των αγώνων του από την πατρίδα του, όταν του απονεμήθηκε τον Ιανουάριο του 2008 το παράσημο του Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος επί προεδρίας  Καρόλου Παπούλια σε μία συγκινητική τελετή που οργανώθηκε στην ελληνική πρεσβεία από τον πρέσβη Αλέξανδρο Μαλλιά, παρουσία των φίλων του από τον πολιτικό και δημοσιογραφικό κόσμο.

  • Εκτός  από το πολιτικό και κοινωνικό υπόβαθρο, που εμπλουτίζει την αφήγηση του, ο συγγραφέας παραθέτει άγνωστες λεπτομέρειες από την ιδιωτική ζωή του Elias, όπως ήταν γνωστός στην Ουάσιγκτον, σκιαγραφεί τις γυναίκες που στάθηκαν στο πλευρό του, τους αμερικανούς πολιτικούς που τον στήριξαν ή τον καταδίωξαν, τις φιλικές ή ψυχρές σχέσεις του με ηγέτες, όπως ο Γεώργιος Παπανδρέου, ο Μακάριος, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και ο Ανδρέας Παπανδρέου και τη  βοήθεια που προσέφερε σε ήρωες της αντιχουντικής αντίστασης, όπως ο  Σπύρος Μουστακλής.

Το άστρο του Δημητρακόπουλου άρχισε να δύει από την δεκαετία του 1990. Πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του σε οίκο ευγηρίας της  Ουάσιγκτον, συντροφιά με τις αναμνήσεις και τα αρχεία  του, ώσπου τον Μάιο του 2015 μεταφέρθηκε στην Αθήνα. Εκεί πέθανε τον Φεβρουάριο του 2016 ήσυχος με τη συνείδηση του ότι εκπλήρωσε το καθήκον του προς την πατρίδα του, πιστός στις αξίες της ανεξάρτητης δημοσιογραφίας και της φιλελεύθερης δημοκρατίας, αυτές που βάλλονται πανταχόθεν στις μέρες μας, όταν αρκετοί  δημοσιογράφοι που μάχονται για την εξακρίβωση της αλήθειας χαρακτηρίζονται ως «εχθροί του λαού και του έθνους» και πέφτουν θύματα εκφοβισμού και διώξεων.

Αχιλλέας Παπαρσένος διετέλεσε προστάμενος  στο Γραφείο Τύπου και Επικοινωνίας της ελληνικής πρεσβείας στην Ουάσιγκτον, όπου γνώρισε τον Ηλία Δημητρακόπουλο.

  • Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.

ΟΛΕΣ ΟΙ ΓΝΩΜΕΣ, ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ ΕΔΩ ΚΑΙ ΕΔΩ

Ακολουθήστε το Hellas Journal στο NEWS GOOGLE

Η Τραγωδία της Κύπρου και η ΑΟΖ της Ευρώπης: «Ελάτε να μοιράσουμε τα δικά σας», απαιτεί ο Ερντογάν

 

Hellasjournal - Newsletter


%d bloggers like this: