Η απόφαση για την Αγία Σοφία δείχνει ότι ο Ερντογάν βρίσκεται σε δύσκολη θέση, λένε οι Γερμανοί

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Nέα αλλαγή στο πολύπαθο τουρκικό Σύνταγμα προωθεί ο Ερντογάν: Θα παρατείνει τη θητεία του ή θα πάει σε πρόωρες εκλογές; [videos]

Επιστολή Ερντογάν σε Πάπα Φραγκίσκο: Πρέπει να αναγνωριστεί ένα ανεξάρτητο και γεωγραφικά ενιαίο παλαιστινιακό κράτος

Νέες απειλές του Ταγίπ Ερντογάν κατά του Ισραήλ μέσω του Αμπάς: Ο,τι κι αν συμβεί το Ισραήλ θα πληρώσει το τίμημα για τις βάρβαρες επιθέσεις του

Το πρωτοσέλιδο άρθρο γνώμης του συντάκτη για θέματα Μέσης Ανατολής και Ισλάμ, Rainer Hermann, στη Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ), αποτελεί κόλαφο για τον ισλαμιστή πρόεδρο της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν.

Τίτλος του κειμένου: «Ο ταυτοτικός λαϊκισμός του Erdogan» και υπότιτλος: «Η απόφαση για την Αγία Σοφία δείχνει ότι ο Τούρκος Πρόεδρος βρίσκεται σε δύσκολη θέση»

Ο Γερμανός αρθρογράφος αναφέρει, μεταξύ των άλλων:

Η εκ νέου μετατροπή της Αγίας Σοφίας από μουσείο σε τζαμί δεν αποτελεί σημάδι της ισχύος του Τούρκου Προέδρου Recep Tayyip Erdogan, αλλά σημάδι της αδυναμίας του. Ναι μεν και σε αυτή του τη δράση παρουσιάζεται ως το πρόσωπο που λαμβάνει τις αποφάσεις στην Τουρκία. Αλλά δεν θα παρακινούσε την αλλαγή του καθεστώτος της Αγίας Σοφίας, αν δεν βρισκόταν σε δύσκολη θέση.

• Μόλις πριν από 15 μήνες τασσόταν εναντίον ενός τέτοιου ενδεχομένου και προειδοποιούσε τους υποστηρικτές του για τις πολιτικές συνέπειες που θα επέφερε η μετατροπή. Θα μπορούσαν να υπάρξουν συνέπειες για τα πολλές χιλιάδες τουρκικά τζαμιά στον κόσμο, έλεγε τότε.

Τώρα όμως «τράβηξε τον άσο» Αγία Σοφία, προκειμένου να βάλει τέλος στη διάβρωση της εκλογικής του βάσης, που είναι αισθητή μετά τις απώλειες στις αυτοδιοικητικές εκλογές του Μαρτίου του 2019. Έκτοτε έχουν ιδρυθεί δύο αντιπολιτευόμενα κόμματα από στελέχη προερχόμενα από το ΑΚΡ, ενώ η υποστήριξη προς το ΑΚΡ θρυμματίζεται ολοένα και περισσότερο, όσο γίνεται πιο δύσκολο να ωραιοποιηθεί η κατάσταση στην οικονομία.

Ο Erdogan κατόρθωνε επανειλημμένα κατά τα περασμένα χρόνια να βελτιώνει με αμφισβητούμενες αποφάσεις τη διάθεση του λαού, για παράδειγμα με τις στρατιωτικές επεμβάσεις στη Βόρεια Συρία και με την έκκληση προς τους Σύρους πρόσφυγες να ξεκινήσουν το ταξίδι με κατεύθυνση την Ελλάδα και την Ευρώπη.

Πέρα από τους ψηφοφόρους του, ο Erdogan είχε κατά νου και το εξωτερικό. Κατά την εμφάνισή του μετά τη γνωστοποίηση της απόφασης του Ανωτάτου Διοικητικού Δικαστηρίου δεν άφησε να υπάρξει καμία αμφιβολία ότι είναι ο φύλακας της κυριαρχίας και των εθνικών συμφερόντων της Τουρκίας και ότι ως προς αυτό δεν επιτρέπει να ανακατεύεται κανείς άλλος.

Αυτό συνδέθηκε με την απόπειρα να κατευναστεί η UNESCO, καθώς απειλεί να αποσύρει τον τίτλο «Παγκόσμιο Πολιτιστικό Αγαθό», καθώς μία συνεπής μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί θα είχε ως αποτέλεσμα να πρέπει να εξαφανιστούν οι αγιογραφίες και τα ψηφιδωτά. Γι’ αυτό το λόγο ο Erdogan κάλεσε εμμέσως τους υποστηρικτές του να αποδεχθούν τις αγιογραφίες και τα ψηφιδωτά. Σε τελική ανάλυση, η Αγία Σοφία θα πρέπει να χρησιμοποιείται και ως μουσείο και ως τζαμί.

Με την απόφασή του για την Αγία Σοφία, ο Erdogan στερεοποιεί τον «ταυτοτικό του λαϊκισμό», θέτοντας τους συντηρητικούς σουνίτες μουσουλμάνους πάνω άλλους ανθρώπους και κοινωνικές ομάδες. Το αποτέλεσμα είναι ένας ισλαμικά χρωματισμένος αυταρχισμός, με το ισλαμικό χρώμα να έχει τη λειτουργία της διευκόλυνσης της αποδοχής του στοιχείου του αυταρχισμού από τον κόσμο.

• Με τον Erdogan στην ηγεσία, η κυβέρνηση του ΑΚΡ προωθεί εδώ και μερικά χρόνια την προσωπολατρία, κατά τρόπο που δεν έχει προηγούμενο σε άλλη κυβέρνηση από την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας και μετά. Στο πλαίσιο αυτής της διεργασίας καταδεικνύεται ολοένα και περισσότερο πόσο κενός περιεχομένου είναι αυτός ο «ταυτοτικός λαϊκισμός», ο οποίος εξυπηρετεί μόνο τη διατήρηση της εξουσίας από τον Erdogan, ενώ η πρόσοψή του δεν έχει κανένα αντίκρισμα στο εσωτερικό.

Είναι κυρίως η νεολαία που αποστρέφεται αυτήν την αντίληψη περί πολιτικής. Στις επόμενες Προεδρικές και Βουλευτικές Εκλογές, οι οποίες αναμένεται να λάβουν χώρα το 2023, θα συμμετάσχουν 6,5 εκ. νέοι ψηφοφόροι. Η γενιά τους έχει τόσο μεγάλη απόσταση από τη θρησκεία, όσο καμία άλλη στην ιστορία της Τουρκίας.

Επιπλέον, περισσότεροι από τους μισούς νέους στην Τουρκία δεν βλέπουν κανένα μέλλον για τους ίδιους στη χώρα και επιθυμούν να μεταναστεύσουν. Οι μισοί απόφοιτοι ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων δεν μπορούν να βρουν εργασία. Γι’ αυτήν τη γενιά μία θέση εργασίας είναι σημαντικότερη από τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί.

Ο Erdogan διαισθάνεται την πίεση αυτής της γενιάς, η οποία στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης γυρίζει την πλάτη στο κατεστημένο. Γι’ αυτό το λόγο και επιδιώκει να ψηφιστεί από το Κοινοβούλιο πριν από το καλοκαιρινό διάλειμμα ένας νόμος, ο οποίος θα περιορίζει τα μη αγαπητά Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης.

Από τη Δύση ο Erdogan δεν μπορεί να αναμένει καμία επιδοκιμασία για την απόφασή του για την Αγία Σοφία. Η φιλία μεταξύ ανδρών με τον Αμερικανό Πρόεδρο Trump μπορεί να διαλυθεί, καθώς αυτός επιδιώκει να προσελκύσει τις ψήφους των «χριστιανών δεξιών», ενώ θα επιβαρύνει και τις σχέσεις με την ΕΕ, οι οποίες έχουν γίνει αρκετά δύσκολες από τη στιγμή που η Τουρκία αναζητεί στην Ανατολική Μεσόγειο την αντιπαράθεση, προκειμένου να πάψει να είναι μία ηπειρωτική χώρα και να μπορέσει να διαπραγματευθεί από υποτιθέμενη θέση ισχύος μία νέα τάξη πραγμάτων. Ειδικά η Ελλάδα θα μπορούσε να μπλοκάρει μία πιθανή προσέγγιση με την ΕΕ, την οποία επιδιώκει η Άγκυρα.

• Ωστόσο, η Ευρώπη δεν επιτρέπεται να αντιδράσει ανταποδίδοντας τα ίσα, κλείνοντας για παράδειγμα τουρκικά τζαμιά. Αλλά και δεν χρειάζεται να πηγαίνει κανείς τόσο μακριά, όσο ο Πατριάρχης της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας Κύριλλος Γ’, ο οποίος βλέπει στο νέο καθεστώς της Αγίας Σοφίας «μία απειλή συνολικά για το Χριστιανισμό».
• Ο Erdogan έχει τώρα την ευκαιρία να δείξει πόσο σημαντικά του είναι η θρησκευτική ελευθερία και η προσευχή των μη μουσουλμάνων.

Έτσι, θα αρκούσε μία απλή απόφασή του για να ανοίξει και πάλι η από το 1971 κλειστή Θεολογική Σχολή της Χάλκης. Αφότου θα είναι πλέον δυνατόν στους μουσουλμάνους να προσεύχονται κάτω από τον τρούλο της Αγίας Σοφίας, θα μπορούσε να εξεταστεί το ενδεχόμενο να δοθεί για την προσευχή των Χριστιανών η επέκταση της Αγίας Σοφίας, στην οποία μέχρι τώρα προσεύχονταν μουσουλμάνοι.

Ακόμα υπάρχει η δυνατότητα να παραμείνει η Αγία Σοφία τόπος συνάντησης και ανταλλαγών μεταξύ των θρησκειών.

ΠΗΓΗ: Rainer Hermann, στη Frankfurter Allgemeine Zeitung

Εμμονικός ο Ερντογάν: Έστησε σόου έξω απ’ την Αγιά Σοφιά για την επέτειο του πραξικοπήματος