Η μνήμη καίει άσβεστη: 353.000 ψυχές των Ελλήνων του Πόντου ζητούν δικαίωση [videos]
File Photo: Το Μνημείο Γενοκτονίας των Ποντίων στην πλατεία Αγίας Σοφίας, στην Θεσσαλονίκη. ΑΠΕ ΜΠΕ, PIXEL
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
101 χρόνια συμπληρώνονται φέτος από την Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου, την πιο μαύρη σελίδα στην ιστορία του Ποντιακού Ελληνισμού.
Χθες το βράδυ ο ουρανός στην Θεσσαλονίκη “πλημμύρισε” από αναμμένα φαναράκια που “άφησαν” μέλη της Συντονιστικής Επιτροπής Νεολαίας της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδας, στη μνήμη των θυμάτων της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου.
Οι συμμετέχοντες συγκεντρώθηκαν στο λιμάνι για να τιμήσουν με αυτή τη συμβολική πράξη τη μνήμη των 353.000 θυμάτων της Γενοκτονίας.
Λίγο νωρίτερα βρέθηκαν στο μνημείο που είναι αφιερωμένο στη Γενοκτονία των Ποντίων, στη συμβολή των οδών Ερμού με Αγίας Σοφίας, προκειμένου να τιμήσουν τους προγόνους τους.
Εκεί, άναψαν κεράκια για τις 353.000 ψυχές που χάθηκαν άδικα στη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου, πριν από 101 χρόνια, με αφορμή την επέτειο.
Τα μέλη βρέθηκαν λίγο μετά τις 23:00 στο άγαλμα που είναι αφιερωμένο στη Γενοκτονία των Ποντίων, στη συμβολή των οδών Ερμού και Αγίας Σοφίας, προκειμένου να τιμήσουν τους προγόνους τους που έχασαν τη ζωή τους με φρικτό τρόπο.
Φέτος, λόγω του κορωναϊού και των μέτρων κατά της εξάπλωσης του, δε θα πραγματοποιούν οι καθιερωμένες εκδηλώσεις. Αντίθετα, σήμερα, στις 19:00 στο ίδιο σημείο της πόλης, θα γίνει επιμνημόσυνη δέηση για τις 353.000 ψυχές αλλά και κατάθεση στεφάνων προς τιμήν τους.
«Ας προσευχηθούμε για όλα τα αδικοχαμένα θύματα της Γενοκτονίας των Έλλήνων του Πόντου, για τους συγγενείς και τους φίλους, για τους λαούς, που υπέφεραν μία μοίρα παρόμοια με τη δική μας. Έίθε ο Κύριος να αναπαύσει τις ψυχές τους, και εμάς να μας βοηθήσει να ξεπεράσουμε επαρκώς τις δυσκολίες και τις δοκιμασίες, που μας έστειλε», σημειώνει μεταξύ άλλων σε μήνυμά του ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ελληνικών Κοινοτήτων Ρωσίας, Ιβάν Σαββίδης, για την Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου και επισημαίνει: «Είμαι βέβαιος ότι οι έκτακτες καταστάσεις πρώτα απ’ όλα ενώνουν τους ανθρώπους, ξυπνάνε στον άνθρωπο υγιείς δυνάμεις, ανοίγουν νέους τρόπους συνεργασίας, αλληλεπίδρασης, βοήθειας».Το μήνυμα του προέδρου της Ομοσπονδίας Ελληνικών Κοινοτήτων Ρωσίας, Ιβάν Σαββίδη, για την Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου έχει ως εξής:«Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, συμπατριώτες!
Κάθε χρόνο την ημέρα της τραγικής για τους Έλληνες του Πόντου ημερομηνίας, της 19ης Μαΐου, σφίγγονται από τον πόνο οι καρδιές μας, και οι σκέψεις και οι ψυχές μεταφέρονται στα πάτρια εδάφη του Πόντου, στους προγόνους μας. Κάθε χρόνο αναρωτιέμαι εάν οδεύουμε προς τη σωστή κατεύθυνση. Έχουμε κάνει αρκετά, ώστε ο κόσμος να μην επαναλάβει λάθη, όπως τα εγκλήματα εναντίον των χριστιανικών λαών της Μικράς Ασίας; Πού πρέπει να κατευθυνθούν οι προσπάθειές μας, ώστε να μην κοπεί το αόρατο νήμα, που ενώνει όλους εμάς, τους απογόνους των Έλλήνων του Πόντου, τους διεσπαρμένους σήμερα σε ολόκληρο τον κόσμο; Και βρίσκω τις απαντήσεις στον καθένα από εμάς, στη συμπεριφορά μας και στις πράξεις μας… Ιδρύθηκε το Κέντρο Ποντιακών Σπουδών στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, λειτουργεί η Έδρα, πράγμα που σημαίνει ότι δεν επιτρέψαμε να κλείσει αυτή η σελίδα της ιστορίας του ελληνικού λαού. Προβάλλεται η σειρά “Το Κόκκινο Ποτάμι”, πράγμα που σημαίνει ότι η ηχώ της ποντιακής τραγωδίας θα αντηχήσει στις ψυχές πάρα πολλών ανθρώπων σε όλο τον κόσμο. Πραγματοποιήθηκαν πρεμιέρες σοβαρών ντοκιμαντέρ, που γυρίστηκαν από τα αδέλφια μας από την Έλλάδα, τις ΗΠΑ και την Αυστραλία. Η νεολαία μας διεξήγαγε σειρά από δράσεις, αφιερωμένες στη μελέτη της ποντιακής καταστροφής, και ασχολείται με την ανάδειξη του θέματος στον ΟΗΕ.Ολα αυτά δείχνουν ότι, εμείς, οι Πόντιοι δεν τα παρατάμε ακόμη και στις πιο δύσκολες στιγμές. Ναι, σήμερα, δεν θα συγκεντρωθούμε όλοι μαζί, ώστε να τιμήσουμε τα θύματα της Γενοκτονίας των Έλλήνων του Πόντου. Δεν θα περπατήσουμε στους δρόμους των πόλεών μας, ξετυλίγοντας τα πανό με τις ποντιακές σημαίες. Όμως, αισθάνομαι ότι ο λαός μας είναι πιο ενωμένος από ποτέ. Τα κοινωνικά δίκτυα γεμίζουν με προσωπικές ιστορίες οικογενειών, οι οποίες βίωσαν την τραγωδία, αναμνήσεις της χαμένης πατρίδας, παιδικές ζωγραφιές, τραγούδια και ποιήματα που απήγγειλαν νέοι, η ποντιακή λύρα ηχεί μέσω των οθονών των τηλεοράσεων και του διαδικτύου. Αυτό σημαίνει ότι είμαστε ζωντανοί, ζωντανοί ως λαός. Σε αυτή τη θλιβερή για μας ημέρα – μία ημέρα περισυλλογής, ας προσευχηθούμε για όλα τα αδικοχαμένα θύματα της Γενοκτονίας των Έλλήνων του Πόντου, για τους συγγενείς και τους φίλους,για τους λαούς, που υπέφεραν μία μοίρα παρόμοια με τη δική μας. Έίθε ο Κύριος να αναπαύσει τις ψυχές τους, και εμάς να μας βοηθήσει να ξεπεράσουμε επαρκώς τις δυσκολίες και τις δοκιμασίες, που μας έστειλε. Είμαι βέβαιος ότι οι έκτακτες καταστάσεις πρώτα απ’ όλα ενώνουν τους ανθρώπους, ξυπνάνε στον άνθρωπο υγιείς δυνάμεις, ανοίγουν νέους τρόπους συνεργασίας, αλληλεπίδρασης, βοήθειας.Κοινό μας καθήκον είναι να μην σταματήσουμε ούτε λεπτό τη δουλειά μας, η οποία έχει στόχο να φέρνει έμπνευση στο λαό μας για περαιτέρω δημιουργική δραστηριότητα. Και ας αποτελέσουν οι πρόγονοί μας παράδειγμα ανυπότακτου πνεύματος και εσωτερικής δύναμης. Ο Θεός να μας ευλογεί! Αιωνία η μνήμη σε όλους τους αδικοχαμένους. Με βαθιά εκτίμηση και αγάπη, Ιβάν Σαββίδης».
Οι σημερινές εκδηλώσεις στη Θεσσαλονίκη
Με περιορισμένη συμμετοχή λόγω των μέτρων για τον περιορισμό της εξάπλωσης του κορωνοϊού πραγματοποιήθηκαν σήμερα στη Θεσσαλονίκη εκδηλώσεις για την ημέρα μνήμης της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου.
Ο δήμος Θεσσαλονίκης τέλεσε επιμνημόσυνη δέηση στη μνήμη των θυμάτων της Γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού, στο Μνημείο Γενοκτονίας των Ποντίων στην πλατεία Αγίας Σοφίας, «σεβόμενος το δικαίωμα και το εθνικό χρέος για τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης», όπως αναφέρει σε σχετική ανακοίνωση.
Σε δηλώσεις του, μεταξύ άλλων, ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνος Ζέρβας σημείωσε πως δεν πρόκειται να σταματήσουν οι προσπάθειες προκειμένου να αναγνωριστεί η Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου.
Από την πλευρά του, ο υφυπουργός Εσωτερικών, τομέας Μακεδονίας-Θράκης, Θεόδωρος Καράογλου, υποστήριξε ότι «δε θα ξεχάσουμε» και ότι «θα αγωνιστούμε έως ότου υπάρχει ηθική δικαίωση».
Λόγω κορωνοϊού η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ποντιακών Σωματείων προχώρησε στην τροποποίηση του προγράμματος των εκδηλώσεων μνήμης που ξεκίνησαν χτες με συζήτηση – αφιέρωμα για την γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου. Φέτος δεν θα πραγματοποιηθεί η καθιερωμένη εκδήλωση το απόγευμα στο Μνημείο της Γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού στην Πλατεία Αγίας Σοφίας, αλλά θα γίνει τελετή μνημοσύνης το πρωί.
Αναλυτικά η ανακοίνωση της ΠΟΠΣ:
«Ενωμένοι να διαδώσουμε το μήνυμα της καθολικής αναγνώρισης της Γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού
Κάθε χρόνο, τέτοια εποχή, λίγες ημέρες πριν τη θλιβερή επέτειο της 19ης Μαΐου, όλοι οι Πόντιοι όπου γης, αισθανόμαστε εντονότερη την άσβεστη μνήμη των αδικοχαμένων και ξεριζωμένων προγόνων μας.
Φέτος, η πρωτοφανής δοκιμασία που βιώνουμε όλοι μας και τα μέτρα προστασίας για τον περιορισμό της πανδημίας του κορωνοϊού, μας υποχρεώνουν να τροποποιήσουμε τον αρχικό μας σχεδιασμό και να περιοριστούμε σε λιτές εκδηλώσεις με τη συμμετοχή ολιγάριθμων αντιπροσωπειών φορέων.
Το βάρος των εκδηλώσεων μετατοπίζεται φέτος στις διαδικτυακές εκδηλώσεις, με κυριότερη την εκδήλωση που θα προβληθεί ζωντανά από τη σελίδα της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ποντιακών Σωματείων στο Facebook ανήμερα της μαύρης επετείου της 19ης Μαΐου.
Στόχος της διαδικτυακής εκδήλωσης είναι η ενημέρωση του κοινού για το έγκλημα της Γενοκτονίας μέσα από εισηγήσεις ακαδημαϊκών και ερευνητών αλλά και η ευαισθητοποίηση του κοινού, όχι μόνο ποντιακής καταγωγής, από τα μηνύματα που θα απευθύνουν προσωπικότητες των τεχνών και των γραμμάτων και εκπρόσωποι φορέων.
Ας έρθουμε όλοι πιο κοντά και ενωμένοι να διαδώσουμε το μήνυμα της καθολικής αναγνώρισης της Γενοκτονίας των 353.000 θυμάτων της κεμαλικής θηριωδίας.
Ας μετατρέψουμε τη δοκιμασία σε ευκαιρία προκειμένου το φετινό μας μήνυμα να είναι πιο δυνατό και πιο διεκδικητικό.
Μόνο ενωμένοι θα τα καταφέρουμε»
Τρίτη 19 Μαΐου 2020
11.00π.μ.
Τελετή Μνημοσύνης στο Μνημείο της Γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού στην Πλατεία Αγίας Σοφίας.
Ζωντανή μετάδοση από την επίσημη σελίδα της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ποντιακών Σωματείων στο Facebook
7.00μ.μ.
Σύντομη ιστορική αναδρομή
Η Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου αναφέρεται ευρέως στις σφαγές και τους εκτοπισμούς εναντίον Ελληνικών πληθυσμών στην περιοχή του Πόντου που πραγματοποιήθηκαν από το κίνημα των Νεότουρκων και των εθνικιστών του Κεμάλ κατά την περίοδο 1914-1923. Τα γεγονότα αυτά κατέληξαν στην εξαφάνιση του ελληνικών κοινοτήτων από την περιοχή όπου διαβιούσαν επί τρεις χιλιετίες.
Οι μέθοδοι που χρησιμοποιήθηκαν για αυτές τις πράξεις των Νεότουρκων ήταν η εκτόπιση, η εξάντληση από έκθεση σε κακουχίες, τα βασανιστήρια, η πείνα και η δίψα, οι πορείες θανάτου στην έρημο και συχνότατα οι εν ψυχρώ δολοφονίες ή εκτελέσεις. Ο αριθμός των θυμάτων σύμφωνα με τις περισσότερες Ελληνικές, αλλά και κάποιες ξένες, πηγές υπολογίζεται σε πάνω από 300.000 (το Κεντρικό Συμβούλιο Ποντίων στη Μαύρη Βίβλο του κάνει αναφορά σε 353.000 θύματα). Υπάρχουν ωστόσο και άλλες μεμονωμένες πηγές που κατεβάζουν τα θύματα σε περίπου 100 ως 150 χιλιάδες άτομα Οι επιζώντες κατέφυγαν στον Άνω Πόντο (στην ΕΣΣΔ) και μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή το 1922, στην Ελλάδα.
Η διεθνής βιβλιογραφία και τα κρατικά αρχεία πολλών χωρών εμπεριέχουν πλήθος μαρτυριών για τις δολοφονίες και τους διωγμούς που διαπράχθηκαν κατά των Ποντίων κατοίκων της οθωμανικής αυτοκρατορίας, κάτι που συνέβη παράλληλα και με διώξεις ή και για πολλούς γενοκτονίες εις βάρος και άλλων πληθυσμών, δηλαδή των Αρμενίων και των Ασσυρίων, με αποτέλεσμα ορισμένοι ερευνητές να θεωρήσουν τις επιμέρους διώξεις ως τμήματα μιας ενιαίας πολιτικής εις βάρος των Ελλήνων ή γενικότερα των Χριστιανών της Μικράς Ασίας.
Κατόπιν εισήγησης του τότε Πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου, η Βουλή των Ελλήνων αναγνώρισε τη γενοκτονία το 1994 και ψήφισε την ανακήρυξη της 19ης Μαΐου ως «Ημέρας Μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων στο Μικρασιατικό Πόντο». Το 1998 η Βουλή ψήφισε ομόφωνα την ανακήρυξη της 14ης Σεπτεμβρίου ως «ημέρα εθνικής μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας από το Τουρκικό Κράτος». Η Ελλάδα διεξάγει από τότε μια εκστρατεία για τη διεθνή αναγνώριση της γενοκτονίας Ποντίων. Πέρα από το ελληνικό κράτος ο διωγμός των Ποντίων αναγνωρίζεται επισήμως ως γενοκτονία από την Κύπρο, την Αρμενία, την Σουηδία, ορισμένες ομοσπονδιακές δημοκρατίες της Ρωσίας, εννέα πολιτείες των ΗΠΑ (Φλόριντα[20], Τζώρτζια, Μασαχουσέτη, Νιου Τζέρσεϊ, Νέα Υόρκη, Πενσυλβάνια, Νότια Καρολίνα, Ρόουντ Άιλαντ και από τις 11/9/2019 Καλιφόρνια, ενώ υπάρχει και μια γενική αναφορά -οιονεί αναγνώριση- σε γενοκτονία Ελλήνων και από την πολιτεία της Αλαμπάμα), τη βουλή της αυστραλιανών πολιτειών της Νότιας Αυστραλίας και της Νέας Νότιας Ουαλίας, την Αυστρία (ακολουθούμενη λίγες ημέρες αργότερα από το Δήμο της Βιέννης) και την Ολλανδία. Στο Καναδά οι πόλεις Οττάβα και Τορόντο έχουν αναγνωρίσει την 19η Μαΐου ως ημέρα μνήμης της Ποντιακής γενοκτονίας.
Ωστόσο η Ποντιακή γενοκτονία έχει οριστεί και αναγνωριστεί από τη Διεθνή Ένωση Μελετητών Γενοκτονιών (IAGS), ενώ έχει τύχει αναγνώρισης και από μερικές διεθνείς οργανώσεις και φορείς, όπως οι Ευρωπαίοι Δημοκράτες Φοιτητές. Τέλος ψηφίσματα της Γερουσίας των ΗΠΑ κάνουν αναφορά γενικά για γενοκτονία κατά Ελλήνων.
Ιστορικό
Το κύμα διωγμού και εξόντωσης των ελληνικών πληθυσμών του Πόντου διακρίνεται ιστορικά σε τρεις συνεχόμενες φάσεις: από την έναρξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου ως την κατάληψη της Τραπεζούντας από τον ρωσικό στρατό (1914-1916), η δεύτερη τελειώνει με το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου (1916-1918) και η τελευταία ολοκληρώνεται με την εφαρμογή του Συμφώνου για την ανταλλαγή των πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας (1918-1923).
Α’ και Β’ φάση
Το κύμα διώξεων ξεκίνησε στον Πόντο με την μορφή εκτοπίσεων το 1915. Η τουρκική ήττα κατά τον ρωσσο-τουρκικό πόλεμο στην περιοχή, στο Σαρικαμίς στην βόρεια περιοχή της Μικράς Ασίας το 1915, αποδόθηκε στους Έλληνες που υπηρετούσαν στον οθωμανικό στρατό. Ως συνέπεια αυτού, όλοι οι στρατολογημένοι Πόντιοι εξαναγκάστηκαν σε στρατολόγηση στα τάγματα εργασίας. Έτσι δεν άργησαν να εκδηλώνονται κύματα λιποταξίας, με τον κόσμο να καταφεύγει στα βουνά. Μάλιστα στην επαρχία Κερασούντας, για αυτό τον λόγο, κάηκαν 88 χωριά ολοσχερώς μέσα σε τρεις μήνες. Οι Έλληνες της επαρχίας, περίπου 30.000, αναγκάστηκαν να διανύσουν, πεζοί, πορεία προς την Άγκυρα κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Αναπόφευκτα το ένα τέταρτο αυτών πέθαναν καθ’ οδόν.
Οι εκτοπίσεις συνεχίζονταν ακατάπαυστα και κατά την εποχή που τα ρωσικά στρατεύματα εισήλθαν στην Τραπεζούντα στις αρχές του 1916. Ιδιαίτερα με το πρόσχημα ότι οι Πόντιοι υποστήριζαν τις κινήσεις των Ρώσων μεγάλος αριθμός κατοίκων από τις περιοχές της Σινώπης και της Κερασούντας εκτοπίστηκαν στην ενδοχώρα της Μικράς Ασίας. Σημειώθηκαν επίσης και εξαναγκαστικοί εξισλαμισμοί γυναικών.
Οι διώξεις προκάλεσαν τη δημιουργία θυλάκων αντίστασης από τους Πόντιους. Τελικά οι διώξεις εντάθηκαν με την έκδοση διατάγματος, τον Δεκέμβριο του 1916, που προέβλεπε την εξορία όλων των ανδρών από 18 ως 40 ετών και τη μεταφορά των γυναικόπαιδων στο εσωτερικό της Μικράς Ασίας. Η εφαρμογή αυτού του μέτρου ξεκίνησε από την Άνω Αμισό και στην Μπάφρα. Στην επαρχία Αμάσειας 72.375 Έλληνες, από τους συνολικά 136,768, εκτοπίστηκαν, από τους οποίους το 70% πέθανε από τις κακουχίες. Πολλοί Πόντιοι θέλησαν να αντισταθούν οργανώνοντας, στις ορεινές εκτάσεις του Πόντου, αντάρτικα εναντίον του τακτικού στρατού, όπως στη Σάντα.
Στον Άγιο Γεώργιο Πατλάμ της Κερασούντας είχαν συγκεντρωθεί 3.000 Έλληνες, οι οποίοι έγκλειστοι και σε συνθήκες ασιτίας από τις οθωμανικές αρχές, βρήκαν αργό θάνατο. Κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου εξορίστηκαν συνολικά 235.000 Πόντιοι, ενώ 80.000 μετανάστευσαν στη Ρωσία. Ταυτόχρονα όμως, λιγότερο έντονες ήταν οι διώξεις που υπέστησαν, τότε, οι Έλληνες του ανατολικού Πόντου, στην περιοχή της Τραπεζούντας, κυρίως λόγω της ικανότητας του μητροπολίτη Χρύσανθου να συνδιαλλάσσεται με τις τοπικές αρχές, αλλά και από το γεγονός ότι από τον Απρίλιο του 1916 η περιοχή καταλήφθηκε από τον ρωσικό στρατό.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις του επίσκοπου Τραπεζούντας, ο αριθμός των θυμάτων αυτών των πολιτικών ανήλθε, για εκείνο το διάστημα, σε 100.000 περίπου. Δεν έπαψαν και οι διαμαρτυρίες από Αυστριακούς και Αμερικανούς διπλωμάτες κατά της οθωμανικής κυβέρνησης.
Γ’ φάση
Ύστερα από την συνθηκολόγηση της Ρωσίας και την απόσυρση του ρωσικού στρατού από την περιοχή, εντάθηκαν οι διώξεις στην περιοχή. Με την άφιξη του Κεμάλ Ατατούρκ, τον Μάιο του 1919, στην περιοχή και την έξαρση του κινήματός του εντάθηκε η δράση ατάκτων ομάδων (τσετών) κατά των χριστιανικών πληθυσμών.
Στις 29 Μαϊου ο Κεμάλ ανέθεσε στον τσέτη Τοπάλ Οσμάν την επιχείρηση για τη διενέργεια μαζικών επιχειρήσεων κατά του τοπικού πληθυσμού. Σε αυτό το πλαίσιο, πραγματοποιήθηκαν οι σφαγές και οι εκτοπίσεις των Ελλήνων στη Σαμψούντα και σε 394 χωριά της περιοχής, κατοικημένα από ελληνικούς πληθυσμούς. Σχετικές αναφορές έχουν καταγραφεί από το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών, καθώς και από τον Αμερικανό πρέσβη Χένρυ Μοργκεντάου.
Μεταξύ Φεβρουαρίου και Αυγούστου 1920 πραγματοποιήθηκε η πυρπόληση της Μπάφρας και η μαζική εξόντωση των 6.000 Ελλήνων που είχαν σπεύσει να βρουν προστασία στις εκκλησίες της περιοχής. Συνολικά από τους 25.000 Έλληνες που ζούσαν στις περιοχές της Μπάφρας και του Ααζάμ, το 90% δολοφονήθηκε, ενώ από τους υπόλοιπους, οι περισσότεροι εκτοπίστηκαν στο εσωτερικό της Μικράς Ασίας.
Οι προύχοντες και οι προσωπικότητες του πνεύματος, συνελήφθησαν και καταδικάστηκαν σε θάνατο από τα αποκαλούμενα “Δικαστήρια της Ανεξαρτησίας” στην Αμάσεια, κατά τον Σεπτέμβριο του 1921. Παράλληλα, σημειώνονταν και εξαναγκαστικές αποσπάσεις νεαρών κοριτσιών και αγοριών από τις οικογένειές του, τα οποία δίνονταν για τα χαρέμια των εύπορων Τούρκων.
Πλήθος θυμάτων
Το ζήτημα του πλήθους των θυμάτων των διωγμών κατά τη δεκαετία που διήρκεσε ως και τη Μικρασιατική Καταστροφή απασχολεί μελετητές και ακτιβιστές που επιζητούν την αναγνώρισή των γεγονότων ως γενοκτονίας και συναρτάται με το ερώτημα του πλήθους των Ελλήνων που ζούσαν στη Μικρά Ασία την περίοδο έναρξης του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Στην περίπτωση του Πόντου, ο μελετητής και πρόσφυγας ο ίδιος Γεώργιος Βαλαβάνης καθιέρωσε το 1925 τον αριθμό των 353 χιλιάδων θυμάτων, τον οποίο εν συνεχεία αναπαρήγαγαν οι ακτιβιστές της ποντιακής γενοκτονίας με αποτέλεσμα να γίνει επίσημα αποδεκτός και να επαναλαμβάνεται σε όλες τις σχετικές τελετές μνήμης. Ο πολιτικός επιστήμονας Ρούντολφ Ράμμελ εκτιμά ότι στοίχισε τη ζωή περίπου 326.000-382.000 Ελλήνων. Τον αριθμό των 350.000 νεκρών στον Πόντο κατά την περίοδο της Αρμενικής γενοκτονίας, 1915-1923, επαναλαμβάνουν οι μελετητἐς γενοκτονιών Σάμιουελ Τότεν και Πωλ Μπάρτροπ. Όπως απέδειξε, ωστόσο, ο δημοσιογράφος Τάσος Κωστόπουλος, ο αριθμός αυτός του Βαλαβάνη προέκυψε με την αυθαίρετη πρόσθεση 50.000 στον αριθμό των 303.238 εκτοπισθέντων που ανέφερε ένα φυλλάδιο του 1922, οι οποίο παρουσιάζονταν όχι ως εκτοπισμένοι αλλά ως εξολοθρευθέντες. Ο Κωστόπουλος υπολογίζει σε περίπου 100-150.000 τους εξολοθρευθέντες την περίοδο 1912-1924 στον Πόντο.
Η θέση της Τουρκίας και διεθνής αναγνώριση
Η Τουρκία από την πλευρά της δεν αναγνωρίζει πως υπήρξε γενοκτονία Ποντίων και αποδίδει τους θανάτους σε απώλειες πολέμου που προκάλεσε η Ελλάδα, εισβάλλοντας στην Ανατολία, σε λοιμό και σε ασθένειες και χαρακτηρίζει τα περί γενοκτονίας διαστρέβλωση των γεγονότων για πολιτικά κίνητρα και εσωτερική κατανάλωση. Γίνεται επίσης αναφορά και σε πολεμική αποζημίωση που θα έπρεπε για αυτούς να πληρώσει η Ελλάδα για τα συγκεκριμένα γεγονότα, σύμφωνα με τη συνθήκη της Λωζάνης.
Στις 24 Φεβρουαρίου 1994 η Βουλή των Ελλήνων ψήφισε ομόφωνα την ανακήρυξη της 19ης Μαϊου ως «Ημέρα Μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων στο Μικρασιατικό Πόντο», ημέρα που ο Μουσταφά Κεμάλ αποβιβάστηκε στη Σαμψούντα. Επίσης, στο 1998 η Βουλή ψήφισε ομόφωνα την ανακήρυξη «της 14ης Σεπτεμβρίου ως ημέρας εθνικής μνήμης της γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας από το Τουρκικό Κράτος».
Τον Δεκέμβριο 2007 η Διεθνής Ένωση Μελετητών Γενοκτονιών (International Association of Genocide Scholars ή IAGS) αναγνώρισε επίσημα τη γενοκτονία των Ελλήνων, μαζί με την γενοκτονία των Ασσυρίων, και εξέδωσε το εξής ψήφισμα:
«ΕΚΤΙΜΩΝΤΑΣ ότι η άρνηση μιας γενοκτονίας αναγνωρίζεται παγκοίνως ως το έσχατο στάδιο γενοκτονίας, που εξασφαλίζει την ατιμωρησία για τους δράστες της γενοκτονίας, και ευαπόδεικτα προετοιμάζει το έδαφος για τις μελλοντικές γενοκτονίες,
ΕΚΤΙΜΩΝΤΑΣ ότι η Οθωμανική γενοκτονία εναντίον των μειονοτικών πληθυσμών κατά τη διάρκεια και μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, παρουσιάζεται συνήθως ως γενοκτονία εναντίον μόνο των Αρμενίων, με λίγη αναγνώριση των ποιοτικά παρόμοιων γενοκτονιών, εναντίον άλλων χριστιανικών μειονοτήτων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας,
ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΤΑΙ ότι είναι πεποίθηση της Διεθνούς Ένωσης των Μελετητών Γενοκτονιών, ότι η Οθωμανική εκστρατεία εναντίον των χριστιανικών μειονοτήτων της αυτοκρατορίας, μεταξύ των έτων 1914 και 1923, συνιστούν γενοκτονία εναντίον των Αρμενίων, Ασσυρίων, Ποντίων και των Έλλήνων της Ανατολίας.
ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΤΑΙ η Ένωση να ζητήσει από την κυβέρνηση της Τουρκίας να αναγνωρίσει τις γενοκτονίες εναντίον αυτών των πληθυσμών, να ζητήσει επίσημα συγγνώμη, και να λάβει τα κατάλληλα και σημαντικά μέτρα προς την αποκατάσταση (μη επανάληψη).»
Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ/el.wikipedia.org/Thestrival/Gr Times