Ποιοι ζητούσαν από τον λαό να αυτοκτονήσει; Το Σχέδιο Ανάν και το Δημοψήφισμα της 24ης Απριλίου 2004

File Photo: Διαδηλωτές στην Αθήνα συμμετέχουν σε συγκέντρωση απόρριψης του φιλοτουρκικού και ρατσιστικού σχεδίου Ανάν για το Κυπριακό. ΑΠΕ, ΟΡΕΣΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ




Του ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ (ΝΤΙΝΟΥ) ΑΥΓΟΥΣΤΗ (*)

Από την τουρκική εισβολή του 1974 έως σήμερα έχουν γίνει αρκετές προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού, με αποκορύφωμα το Σχέδιο Ανάν.

Μετά από ένα μεγάλο διάστημα απραξίας, τον Δεκέμβριο 1999, ξεκίνησαν ξανά εκ του σύνεγγυς συνομιλίες για προετοιμασία του εδάφους για ουσιαστικές διαπραγματεύσεις στο Κυπριακό.

Τότε, πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας ήταν ο Γλαύκος Κληρίδης, κατοχικής ηγέτης ο Ραούφ Ντενκτάς (κακώς αποκαλείτο ηγέτης των Τουρκοκυπρίων) και Γενικός Γραμματέας του Ο.Η.Ε. ο Κόφι Αναν, με ειδικό του Σύμβουλο για το Κυπριακό τον Περουβιανό διπλωμάτη Άλβαρο ντε Σότο.

Ο Κόφι Ανάν, αγνοώντας τις σοβαρές, και απολύτως δικαιολογημένες ανησυχίες της ελληνοκυπριακής πλευράς, για την άσχημη πορεία των συνομιλιών, εξαιτίας, της τουρκικής αδιαλλαξίας, υπέβαλε τελικό Σχέδιο για συνολική επίλυση του Κυπριακού. Η αρχική του μορφή (το αποκαλούμενο Ανάν Ι), παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στις 11 Νοεμβρίου 2002 και το δεύτερο αναθεωρημένο σχέδιο στις 10 Δεκεμβρίου 2002 (Ανάν ΙΙ).

  • Κάτι παραπάνω από υπέρμαχος του «σχεδίου Ανάν», ήταν τότε, ο πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης (πολύ αμφιβάλλω αν το διάβασε). Δήλωνε ανήμερα της παρουσίασης του πρώτου σχεδίου:
  • «Έχουμε μια ιστορική ευκαιρία για τη λύση…». Δυο μέρες αργότερα, κατόπιν συνεδρίασης και ομόφωνης απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ ξεκαθάριζε: «Είμαστε όλοι σύμφωνοι ότι το σχέδιο αυτό αποτελεί την αφετηρία της εποικοδομητικής διαπραγμάτευσης… Είναι ίσως η τελευταία ευκαιρία επίλυσης του Κυπριακού». Ουδέτερη στάση κρατούσαν τόσο η Ν.Δ., όσο και το μικρό τότε κόμμα του Συνασπισμού.

Στις 26 Φεβρουαρίου 2003, ταυτοχρόνως με την  εκλογή του Τάσου Παπαδόπουλου στην προεδρία της Κυπριακής Δημοκρατίας, υποβλήθηκε το Ανάν ΙΙΙ. Τον Μάρτιο του 2004 παρουσιάστηκε η τελική μορφή του σχεδίου. Το τελικό σχέδιο Ανάν, χρησιμοποιώντας στο λεκτικό του «δημιουργική ασάφεια» προσπάθησε να ισορροπήσει τις δυο αντίθετες επιδιώξεις, δημιουργώντας την Ενωμένη Κυπριακή Δημοκρατία, χωρίς να είναι ούτε συνέχεια της Κυπριακής Δημοκρατίας, ούτε νέο κράτος.

Στην Κυπριακή Δημοκρατία, το σχέδιο βρήκε σθεναρή αντίσταση από τον τότε πρόεδρο Τάσσο Παπαδόπουλο. Το συγκυβερνών κόμμα του Α.Κ.Ε.Λ., μετά την αντίσταση του Προέδρου στο σχέδιο και την μεγάλη κατακραυγή της πλειοψηφίας των οπαδών του, απέσυρε την αρχική υποστήριξη του στο τελικό κείμενο των προτάσεων, για να τσιμεντώσει, όπως δήλωσε ο Δημήτρης Χροστόφιας, το Ναι!.

Ο Δημοκρατικός Συναγερμός (ΔΗ.ΣΥ.), με ηγέτη τον Νίκο Αναστασιάδη, υποστήριξε φανατικά το σχέδιο. Εναντίον του σχεδίου ετάχθησαν  επίσης το ΔΗΚΟ (το κόμμα του Προέδρου Τάσου Παπαδόπουλου), η ΕΔΕΚ, οι Νέοι Ορίζοντες και το Κίνημα Οικολόγων Περιβαλλοντιστών. Το μικρό κόμμα Ενωμένοι Δημοκράτες του πρώην προέδρου Γιώργου Βασιλείου (γεμίζουν, δεν γεμίζουν δυο λεωφορεία οι οπαδοί του) υποστήριξε το σχέδιο.

Στην Ελλάδα, η κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή κράτησε ουδέτερη θέση, ενώ ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Γιώργος Παπανδρέου, χωρίς να κρατήσει ούτε τα προσχήματα, στήριξε χωρίς καμία επιφύλαξη το σχέδιο, καθώς ο ίδιος ήταν υπουργός εξωτερικών κατά τις διαπραγματεύσεις του σχεδίου.

Ο Γλαύκος Κληρίδης υποστήριξε το Σχέδιο Ανάν, το οποίο επεξεργάσθηκε ο φιλότουρκος Άγγλος διπλωμάτης σερ  Νρέιβιντ Χάνεϋ. Στις 15 Απριλίου 2004, εννέα μόλις μέρες πριν από την ψηφοφορία, στη διάρκεια του Παγκύπριου Συνεδρίου του ΔΗ.ΣΥ., που ίδρυσε ο ίδιος, μίλησε εγκωμιαστικά για το Σχέδιο, επιστρατεύοντας όλες του τις δυνάμεις για να πείσει ότι τυχόν απόρριψη του θα οδηγούσε την Κύπρο στην καταστροφή! ‘Έφτασε μάλιστα στο σημείο να δηλώσει ότι, για να δούμε καλύτερες μέρες, έπρεπε ο ΔΗ.ΣΥ. να υιοθετήσει στο Σχέδιο Ανάν.  Είπε χαρακτηριστικά:

«Οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζουμε με ένα “όχι” είναι ο ενταφιασμός της πατρώας γης. Γι΄ αυτό, ως ένας άνθρωπος ηλικίας 85 χρονών, προτιμώ να αποδημήσω εις Κύριον, παρά να δω αυτό το τέλος των αγώνων του κυπριακού Ελληνισμού…». Παρά τα δάκρυα του Γλαύκου Κληρίδη και την φανατική στήριξη του Σχεδίου από τον τότε πρόεδρο του ΔΗΣΥ Νίκο Αναστασιάδη, το 66% του Συναγερμικού κόσμου ψήφισε «όχι» και απέρριψε με τη ψήφο του το Σχέδιο.

  • Σε αντίθεση με τον ιστορικό ηγέτη του ΔΗΣΥ και τον Νίκο Αναστασιάδη, ο Τάσσος Παπαδόπουλος πήρε ξεκάθαρη θέση κατά του Σχεδίου Ανάν.

Σε διάγγελμα του που μεταδόθηκε σε απευθείας μετάδοση από την δημόσια τηλεόραση της Κύπρου είπε μεταξύ άλλων:

«Ελληνικέ κυπριακέ λαέ, στη ζυγαριά του “ΝΑΙ” και του “ΟΧΙ”, πολύ βαρύτερες και πολύ πιο επαχθείς θα είναι οι συνέπειες του “ΝΑΙ”. Σε καλώ να απορρίψεις το Σχέδιο Ανάν. Σε καλώ να πεις στις 24 του Απρίλη ένα δυνατό “ΟΧΙ”. Σε καλώ να υπερασπιστείς το δίκαιο, την αξιοπρέπεια και την ιστορία σου. Με αίσθημα ευθύνης απέναντι στην Ιστορία, στο παρόν και το μέλλον της Κύπρου και του λαού μας, σε καλώ να μην υποθηκεύσεις το μέλλον στην πολιτική βούληση της Τουρκίας. Να προασπιστείς την Κυπριακή Δημοκρατία, λέγοντας “ΟΧ”Ι στη κατάλυσή της… Παρέλαβα κράτος διεθνώς αναγνωρισμένο. Δεν θα παραδώσω “κοινότητα” χωρίς δικαίωμα λόγου διεθνώς και σε αναζήτηση κηδεμόνα… Να συστρατευτείς για μια νέα πιο ελπιδοφόρα πορεία επανένωσης της πατρίδας μας μέσα από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Καλή Ανάσταση σε όλους!»

Το Σχέδιο Ανάν, προωθούσε λύση Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας. Για να υλοποιηθεί, έπρεπε να παραμερισθεί η εφαρμογή του ευρωπαϊκού κεκτημένου και να εφαρμοσθεί ως πρωτογενές δίκαιο!

Με άλλα λόγια ζητούσαν από τον Κυπριακό λαό να διαγράψει τα ανθρώπινα δικαιώματα, και στην ουσία να αποδεχθεί την εδραίωση των τετελεσμένων γεγονότων της τουρκικής εισβολής και κατοχής, πράγμα που ευτυχώς αρνήθηκε να κάνει. Το Σχέδιο Ανάν οδηγούσε με μαθηματική ακρίβεια στην κατάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και τη δημιουργία δύο χωριστών κρατών. Ο κυπριακός Ελληνισμός αντιστάθηκε, τότε, και έσωσε την Κυπριακή Δημοκρατία

  • Το Σχέδιο Ανάν, καθιστούσε την Κύπρο όμηρο των αγγλο-τουρκικών συμφερόντων (οι αγγλικές βάσεις γίνονταν κυρίαρχες και αποκτούσαν υφαλοκρηπίδα και FIR, άρα κυριαρχία και σε αρκετά θαλάσσια τεμάχια όπου αποδεδειγμένα υπάρχει μεγάλος ορυκτός πλούτος) και έφερνε τον κυπριακό Ελληνισμό προ του φάσματος του αφανισμού. Το Σχέδιο Ανάν στερούσε από τους κατοίκους της Κύπρου, Έλληνες και Τούρκους, βασικά ανθρώπινα δικαιώματα και ελευθερίες που βρίσκονται εκτός πλαισίων και αξιών της Ε.Ε.

Γι’ αυτό και καταψηφίσθηκε στο δημοψήφισμα της 24ης Απριλίου 2004, από τη συντριπτική πλειοψηφία (76%) του κυπριακού Ελληνισμού, σε αντίθεση με τους Τουρκοκύπριους που το υπερψήφισαν σε ποσοστό 65%. Έχω την πεποίθηση ότι Σχέδιο Ανάν απορρίφθηκε και από την πλειοψηφία των Τουρκοκυπρίων. Στην πραγματικότητα, η αποδοχή του οφείλεται κυρίως στον μεγάλο αριθμό των εποίκων που το αποδέχθηκε. Από τα γνωστοποιηθέντα αποτελέσματα προκύπτει ότι το 35% που καταψήφισε το Σχέδιο το αποτελούσαν, βασικά Τουρκοκύπριοι ψηφοφόροι.

Λίγες μέρες μετά το δημοψήφισμα η Κυπριακή Δημοκρατία έγινε πλήρες μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.), την 1η Μαΐου 2004, .με το σύνολο των εδαφών της Κύπρου και αναστολή εφαρμογής του κοινοτικού κεκτημένου στις κατεχόμενες περιοχές. Παράλληλα η Κυπριακή Δημοκρατία διήλθε μια περίοδο διεθνών πιέσεων και απομόνωσης η οποία θεωρήθηκε ως τιμωρία των μεγάλων δυνάμεων για την απόρριψη του σχεδίου. Με την πάροδο του χρόνου οι πιέσεις αυτές ξεπεράστηκαν και νέες προσπάθειες για λύση ήρθαν στο προσκήνιο (Μον Πελεράν, Κραν Μοντανά), οι οποίες, όπως και όλες οι προμηνούμενες, σκόνταψαν στην τουρκική αδιαλλαξία…..

(*) Δρ. Αυγουστίνος (Ντίνος) Αυγουστή
Αναπλ. Καθηγητής Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Από το Μονάγρι Λεμεσού
a.[email protected]

  • Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.

Σκέψεις και προβληματισμοί του Σεβασμιώτατου Μητροπολίτη Λαρίσης και Τυρνάβου κ. Ιερώνυμου

Hellasjournal - Newsletter


%d bloggers like this: