Παρά την πρόοδο, τα νέα δεν είναι καλά στα Βαλκάνια: Που να ελπίζουν; Στην Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ; Ή στη Ρωσία και την Κίνα;
FILE PHOTO: Μία γυναίκα, κάτοικος των Σκοπίων, με το παιδί της μπροστά από τις σημαίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Σκοπίων. EPA, GEORGI LICOVSKI
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Παρά την ευρεία αποδοχή του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα Δυτικά Βαλκάνια και τις πρόσφατες σχετικές θετικές εξελίξεις, υπάρχουν πολλοί λόγοι ανησυχίας στην περιοχή σχετικά με τις σχέσεις της με τους διεθνείς αυτούς οργανισμούς, αναφέρει ο Dimitar Bechev στο κανάλι Aljazeera.
(α) Η ΕΕ διανύει μια περίοδο εσωστρέφειας. Γεγονότα όπως το Brexit, η συμπεριφορά ορισμένων αυταρχικών πολιτικών (Ουγγαρία, Πολωνία) και η άνοδος των λαϊκιστών στη Δυτική Ευρώπη δεν βοηθούν στη δημιουργία ενός κλίματος που να ευνοεί τη διεύρυνση με αποτέλεσμα η ΕΕ να εμφανίζεται απρόθυμη να επιταχύνει -επί του παρόντος- τη διεύρυνσή της προς τα Βαλκάνια. Προτεραιότητά της είναι η ενίσχυση των θεσμών της.
(β) Το ΝΑΤΟ αντιμετωπίζει επίσης προβλήματα. Οι Αμερικανοί και οι Ευρωπαίοι διχάζονται όσον αφορά το εμπόριο, ο Αμερικανός πρόεδρος κατηγορεί τους συμμάχους του ότι εκμεταλλεύονται τις ΗΠΑ ενώ η απόφαση του Λευκού Οίκου να κλείσει τα αμερικανικά σύνορα στους Ευρωπαίους -στην αρχή της κρίσης πανδημίας- χωρίς προηγούμενη ενημέρωση, μεγάλωσε το χάσμα. Επιπλέον, οι Ευρωπαίοι υιοθετούν μια πιο «θολή» στάση έναντι της Κίνας και αντιμετωπίζουν σκεπτικά την εχθρική συμπεριφορά της Ουάσιγκτον απέναντι στο Πεκίνο. Η αποχώρηση των ΗΠΑ από την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν αποτελεί άλλη μια μεγάλη διαφορά. Οι εντάσεις αυτές, αναπόφευκτα, υπονομεύουν την πορεία του ΝΑΤΟ.
(γ) Στα Δυτικά Βαλκάνια, οι δυτικοί θεσμοί αποτελούν πλέον μέρος του status quo και επιφυλάσσουν για τον εαυτό τους ρόλο στην προώθηση της δημοκρατίας, τη διαφάνειας και του κράτους δικαίου αλλά, ταυτόχρονα δεν είναι σε θέση να σταματήσουν φαινόμενα κατάχρησης κρατικής εξουσίας αφού οι επιδόσεις των χωρών αυτών στους παραπάνω τομείς δεν είναι καλές. Φαίνεται πως τα Δυτικά Βαλκάνια τείνουν να μιμούνται περισσότερο τον Ούγγρο πρωθυπουργό παρά τις δημοκρατικές πρακτικές της βορειοδυτικής Ευρώπης.
Οι Βρυξέλλες έχουν αντιληφθεί την ύπαρξη του προβλήματος και πιέζουν για μεταρρυθμίσεις στον τομέα της δικαιοσύνης, στη Βόρεια Μακεδονία και στην Αλβανία. Υπό την πίεση του Γάλλου προέδρου, η Επιτροπή κατάρτισε μια νέα μεθοδολογία διεύρυνσης, η οποία επιτρέπει λεπτομερείς ελέγχους των υποψηφίων προς ένταξη χωρών. Οι ριζικές αλλαγές, ωστόσο, είναι δύσκολο να επιτευχθούν και συχνά οι σχετικές προσπάθειες έρχονται αντιμέτωπες με τα ήδη κατεστημένα συμφέροντα. Η ΕΕ και ακόμα περισσότερο το ΝΑΤΟ, δεν μπορούν να «διορθώσουν» τις χώρες αυτές, εκτός αν το θέλουν οι ίδιες, σχολιάζει ο Bechev.
(δ) Έδαφος, επίσης, κερδίζουν στην περιοχή η Κίνα -με αφορμή την πανδημία- και η Ρωσία, με τη βοήθεια καιροσκόπων πολιτικών της περιοχής που εκμεταλλεύονται προς όφελός τους τις διαφορές στην εξωτερική πολιτική.
(ε) Ο μεγαλύτερος κίνδυνος, ωστόσο, για τα Βαλκάνια έγκειται στην οικονομία. Η οικονομική κάμψη της Ευρώπης λόγω της πανδημίας θα γίνει ιδιαίτερα αισθητή στην περιοχή, η οποία συνδέεται στενά με την ευρωπαϊκή αγορά. Προβλέπεται ότι η αυτή θα είναι η χειρότερη οικονομικά χρονιά για τα Βαλκάνια και την Κεντρική Ευρώπη από την περίοδο 2008-2009. Τότε, το οικονομικό σοκ όξυνε κάθε αρνητική κοινωνική τάση, από την επιστροφή αυταρχικών πολιτικών μέχρι το brain drain. Ένα νέο οικονομικό σοκ θα διαλύσει τα Δυτικά Βαλκάνια, θα αποθαρρύνει τις δημοκρατικές φιλοδοξίες και θα διαιωνίσει την αυταρχική πολιτική του κράτους, καταλήγει.
ΤΙΤΛΟΣ: Despite good news, the Western Balkans are in trouble
Εκτός ευρωπαϊκής κεντροδεξιάς θέλουν το κόμμα του Ορμπάν, ο Μητσοτάκης και 11 ακόμη ηγέτες