Ο κόσμος κινδυνεύει από πιθανή απόσυρση των ΗΠΑ από τη διεθνή πολιτική: Η Δημοκρατία και η Ελευθερία, είναι ακριβές
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ στην αίθουσα ενημέρωσης του Λευκού Οίκου. EPA, JIM LO SCALZO
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Από τούτη την ιστοσελίδα, την Hellas Journal. έχουμε τονίσει αρκετές φορές τη σπουδαιότητα της αμερικανικής θέσης στον κόσμο. Μάλιστα, έχουμε συμπληρώσει πως αυτή η σπουδαιότητα δεν αναδεικνύεται από συναισθηματικά κριτήρια αλλά από πλήρως ρεαλιστικά.
Οι ΗΠΑ έχουν ένα ειδικό φορτίο στα του κόσμου. Δεν είναι μόνο η συνεισφορά της στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό ευημερίας που συνδέεται με την οικονομία και το εμπόριο. Είναι κυρίως οι αξίες που διέπουν το αμερικανικό πολιτικό σύστημα. Η ήπια ισχύς των ΗΠΑ έχει κατακτήσει περισσότερους από ό,τι έχουν κατακτήσει με όπλα και ναυτικούς αποκλεισμούς, άλλες δυνάμεις.
Το αμερικανικό πρότυπο ζωής, όσο πεζό και αν φαίνεται σε αρκετούς, έχει τη δύναμη να μοιάζει προσιτό σε δισεκατομμύρια ανθρώπους. Ρεαλισμός και έλλειψη συναισθηματικής φόρτισης που οδηγεί σε κάποια παντελώς υποκειμενική, σημαίνει πως καλύτερη επιλογή, είναι αυτή που έχει τα λιγότερα μειονεκτήματα από άλλες εναλλακτικές.
- Αυτές τις μέρες, κατανοούμε γιατί είναι επικίνδυνο το να κοιμηθεί η Αμερική στην αγκαλιά του Ντόναλντ Τραμπ η οποία τη νανουρίζει με σκοπό να κλειστεί στον εαυτό της. Τι χρειάζεται τελικά η Αμερική; Τι διακυβεύεται αυτές τις μέρες της επιδημίας του κινεζικού ιού και την επομένη της επαναφοράς μας στην ομαλότητα;
Οι ΗΠΑ ψέγουν την πραγματικότητα μέσα από τον Λευκό Οίκο, όμως η δουλειά της ηγεμονικής δύναμης δεν είναι να ψέγει, αλλά να πράττει με τέτοιον τρόπο ώστε να βρίσκει λύσεις στα διεθνή προβλήματα. Ο ισχυρότερος, έχει τα προνόμια πρώτος αλλά έχει και τις ευθύνες πρώτος. Τι μάθαμε στην Ευρώπη; Οτι η a la carte διαλογή των προνομίων και η περιφρόνηση των ευθυνών, θα αποτύχει πολύ σύντομα.
Η Γερμανία για ακόμη μια φορά είναι το παράδειγμα προς αποφυγή, για κάθε επίδοξο τοπικό ηγεμόνα. Μέσα σε 5 χρόνια, η Γερμανία ακολούθησε μια πτωτική πορεία η οποία τώρα είναι απλώς στο τελευταίο της στάδιο. Οι ΗΠΑ έχουν και την διπλωματική παράδοση αλλά και τα μέσα να μην πέσουν σε τέτοια παγίδα.
Η Ουάσινγκτον χρειάζεται να ηγηθεί του κόσμου. Του ελεύθερου κόσμου που επιθυμεί να βλέπει μια πρόοδο στηριγμένη σε χαρακτηριστικά που προσιδιάζουν σε ανθρώπους και όχι σε χειριστές μηχανημάτων. Δεν υπάρχει ευνοϊκότερη στιγμή για τις ΗΠΑ την τελευταία εικοσαετία ώστε να επαναπροσδιορίσουν το ρόλο τους στη διεθνή πολιτική. Η Κίνα απέδειξε οτι δεν είναι ώριμη για να αναλάβει τις τύχες του κόσμου.
Οι ρυθμοί ανάπτυξης που επί 40 έτη κάλπαζαν, τα τεράστια πλεονάσματα, η πλήρης και επιτυχημένη εκμετάλλευση της ”δυτικής οικονομικής πλατφόρμας” από την πλευρά του Πεκίνου, οι τεράστιες εξαγωγές και η αμύθητη εισροή ξένων άμεσων επενδύσεων, δεν φάνηκαν αρκετά για να αποδειχθεί οτι η Κίνα έχει άλλη άποψη για την δημοκρατία, για την υπεύθυνη ενημέρωση και τελικά, για την ανθρώπινη ζωή.
Αυτές τις μέρες παρακολουθούμε μια αναπάντητη ρελάνς από την Κίνα. Στο παιχνίδι αυτό μπήκε και η Ρωσία. Η Ε.Ε είναι πραγματικά σε πλήρη αποσύνθεση και παρακμή. Οι ευθύνες δεν βρήκαν πατέρα ποτέ στο Βερολίνο και είναι τουλάχιστον η 5η κρίση μέσα σε 10 έτη στην οποία η Ε.Ε δεν ανταποκρίθηκε ούτε καν με σχετική επάρκεια.
- Ο ιός του Γουχάν πλήττει την Ευρώπη και οι εικόνες που έχουμε στην Γηραιά Ήπειρο, πέραν από το οτι είναι οργουελικές, αποδεικνύουν οτι η Γηραιά Ήπειρος οδεύει μαθηματικά στο να γίνει ένα γεωπολιτικό μουσείο και οτι είναι πλέον ένα πεδίο ανταγωνισμού μεγάλων δυνάμεων εκτός Ευρώπης. Η Κίνα στέλνει βοήθεια. Ο Πούτιν στέλνει επίσης βοήθεια. Σε τέτοιες περιστάσεις δυστυχώς, είναι η πολιτική η οποία πολλαπλασιάζεται. Μέσα στην καταστροφή υπάρχουν ευκαιρίες, και η ρήση του Σουν Τσου είναι διαχρονική.
Στο θυμικό της κοινής γνώμης θα εντυπωθεί όταν τελειώσει το σοκ της επιδημίας, ότι ”Κίνα και Ρωσία βοήθησαν”. Πού είναι λοιπόν το παράδοξο; Οτι η Αμερική έχει όλες εκείνες τις ευνοϊκές περιστάσεις να ηγηθεί μιας εφ’ όλης της ύλης αλλαγής των πεπαλαιωμένων δομών του κόσμου και δεν το επιθυμεί. Η Αμερική εν τέλει, έχει ανάγκη από έναν Franklin Roosevelt ή από έναν Truman. Επειδή δεν βγαίνουν κατ’ επιλογήν μας από το συρτάρι της Ιστορίας τέτοιοι ηγέτες, έστω, κάποιος πρέπει να τους υποδυθεί.
Ο κόσμος έχει ανάγκη από ηγεσία, πιο πολύ από ποτέ. Το εκκρεμές της Αμερικής που κάνει ταλάντωση από την απροθυμία και τον εγκλεισμό της ανάμεσα στους δύο ωκεανούς και από την άλλη, στην άμετρη παρεμβατικότητα που εγκαινιάστηκε από την ιδέα του Paul Nitze και το NSC 68 αμέσως μετά την εγκατάλειψη της ανάσχεσης του Kennan, οφείλει να τελειώσει.
Το συμφέρον της Αμερικής είχε οριστεί ακόμη και από τον Jefferson (που δεν φημιζόταν για την επιθυμία του για εμπλοκή των ΗΠΑ στα διεθνή) ως αναπόφευκτα συνδεδεμένο με τον κόσμο. Η Αμερική έχει πολλά περισσότερα συμφέροντα που οδηγούν στη διεθνή εμπλοκή της από αυτά που ικανοποιούνται με τον εγκλεισμό της στον ίδιο της τον εαυτό. Η Αμερική καλείται ουσιαστικά να διορθώσει την άκρατη παγκοσμιοποίηση που είναι υπεύθυνη για την άνοδο ανεύθυνων δυνάμεων. Όταν ανοίγονται χωρίς όριο αγορές, τότε κάποιες δύναμεις με πολύ περισσότερο πληθυσμό, πολύ φθηνότερο κόστος εργασίας και σχεδόν απάνθρωπες συνθήκες παραγωγής, θα είναι σαφώς ανταγωνιστικότερες.
Η δημοκρατία και η ελευθερία, είναι ακριβές. Οι ΗΠΑ έχουν την ευκαιρία αλλά και το καθήκον να δημιουργήσουν μια μείξη ενός New Deal και Marshall Plan για τον κόσμο. Διαφορετικά, τόσο και ο κόσμος όσο και εκείνες βαθμιαία, θα φτάσουν να είναι έρμαια μια επικίνδυνης εναλλακτικής κόσμου που επωάζεται σαν ιός κάθε μέρα.
Πρόκειται για ένα μείγμα απολυταρχίας και αδυσώπητης παραγωγικότητας άνευ ορίων και όρων, που δεν σέβεται τον άνθρωπο ως πρόσωπο και ως άτομο και που δεν λογαριάζει την ανθρωπότητα ως κοινωνία.
- Το Νέο Συμβόλαιο οφείλει να έχει αρχές πολιτικές, οικονομικές, ηθικές όμοιες με αυτές του Ελληνισμού ο οποίος μεταλαμπαδεύτηκε αποδεδειγμένα στην αμερικανική πολιτική κουλτούρα και που ανέδειξαν τις ΗΠΑ ηγέτιδα δύναμη του ελεύθερου κόσμου. Αν το 1947 υπήρχε η ανάγκη συσπείρωσης του ελεύθερου κόσμου έναντι μιας απολυταρχίας, σήμερα υπάρχει ακριβώς η ίδια ανάγκη.
Ο κίνδυνος από την παρατεταμένη απροθυμία των ΗΠΑ να ανανεώσουν το συμβόλαιό τους με τον ελεύθερο κόσμο, είναι διττός. Οτι αφήνουν κενό ισχύος και δημιουργούν την ανισορροπία που περιέγραφε ο Wallerstein στο έργο του ”Η παρακμή της Αμερικανικής ισχύος- Οι ΗΠΑ σε έναν χαοτικό κόσμο”.
Το δεύτερο σκέλος του κινδύνου, είναι οτι οι διαθέσιμες εναλλακτικές προτάσεις ηγεσίας από άλλες δυνάμεις που αναπάντεχα θα γεμίσουν το αμερικανικό κενό, είναι το λιγότερο τρομακτικές όπως αποδεικνύεται σε κάθε κρίση που διαχειρίζονται.
Αλέξανδρος Δρίβας:
Research Fellow – HALC, Ph.D. Cand. (Hellenic-American Relations after the Cold War Era)
- Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.