Μεσοπέλαγα με χάρτη… ενυδρείου η Ε.Ε.! Ο κορωναϊός είναι μια πρωτοφανής πρόκληση για την Ευρώπη και ολόκληρο τον κόσμο
Ο βελγικής καταγωγής, Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ κατά τη διάρκεια της τηλεδιάσκεψης. Copyright: European Union
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Εκπληξη για τους συρρέοντες τούρκους τουρίστες στη Μυτιλήνη όταν τους υποδέχθηκε ο ίδιος ο Μητσοτάκης που πραγματοποιεί περιοδεία στο νησί
Εξοργισμένη και προκλητικά σαφής η Τουρκία για τη σύνδεση της ευρωπαϊκής της πορείας με το Κυπριακό: «Έχετε έλλειψη οράματος, δεν θα το δεχθούμε ποτέ», γαυγίζει η Άγκυρα
“Η πανδημία του COVID-19 αποτελεί μια πρωτοφανή πρόκληση για την Ευρώπη και ολόκληρο τον κόσμο. Απαιτεί επείγουσα, αποφασιστική και συνολική δράση σε ενωσιακό, σε εθνικό, σε περιφερειακό και σε τοπικό επίπεδο. Θα κάνουμε ό, τι είναι απαραίτητο για να προστατέψουμε τους πολίτες μας και να ξεπεράσουμε την κρίση, διατηρώντας παράλληλα τις ευρωπαϊκές αξίες και τον τρόπο ζωής μας”.
Με αυτή την ‘αποφασιστική ρητορική’ διατυπώνουν οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης την πρόθεσή τους να λειτουργήσουν συνεκτικά και ομόφωνα στα βήματα που θα χρειαστούν για να αντιμετωπιστούν τόσο η αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης όσο και οι επιπτώσεις της στην Οικονομία των κρατών μελών της Ένωσης.
Ο βελγικής καταγωγής, Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ θα ήθελε να αντιμετωπιστεί με ενιαίο τρόπο η απειλή από όλα τα κράτη μέλη. Με αντίστοιχα μέτρα και παρόμοια κριτήρια ως προς τις αποφάσεις σε όλες τις χώρες. Αφενός επειδή τα μη εναρμονισμένα μέτρα προκαλούν πολλαπλές ταχύτητες στη λειτουργία της Ένωσης και αφετέρου, προκειμένου η λήξη αυτού του συναγερμού να είναι ταυτόχρονη και να υπάρξει μια συλλογική αντιμετώπιση των προβλημάτων.
- Οι ιδέες περισσεύουν…
Είναι πολύ πιθανό αυτός ο συντονισμός να υπάρξει κάποτε στο μέλλον. Φαντάζει απίθανο να δημιουργηθεί άμεσα ένα πραγματικό κέντρο συντονισμού και αντιμετώπισης κρίσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο προκειμένου η ΕΕ να έχει κοινή απόληψη και διανομή ιατρικού εξοπλισμού με βάση τις προσφορές και τις ανάγκες κάθε κράτους μέλους.
Αυτό θα σήμαινε ουσιαστική κατάργηση των εθνικών δομών και έκθεση σε κίνδυνο των λιγότερο εκσυγχρονισμένων περιοχών της Ένωσης, που δεν θα μπορούσαν από τη μια στιγμή στην άλλη να μπουν στο σύστημα και να παραλάβουν αιτούμενο εξοπλισμό.
Ταυτόχρονα, στις Βρυξέλλες έχουν μπερδευτεί με την αδυναμία κοινής νοηματοδότησης στο ποιες δραστηριότητες θεωρούνται ‘ουσιαστικές’ και ποιες ‘μη ουσιαστικές’, οπότε είναι αδύνατο να τροφοδοτηθούν οι βάσεις δεδομένων συγκρίσεις επί κοινών μέτρων. Κατά συνέπεια δεν μπορούν εύκολα να κατηγοριοποιήσουν τα μέτρα και να εκτιμήσουν το κόστος τους ως προς τη δημοσιονομική επιβάρυνση ή τις απώλειες εσόδων. Οι ‘εξελολάτρες’ έχουν πάθει σύγχιση.
Τοπίο στην ομίχλη…
Ως προς την αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών της αρχικώς υγειονομικής κρίσης υπάρχουν προσώρας δύο προσεγγίσεις:
- οι χώρες που υποστηρίζουν πως αρκούν οι παρεμβάσεις της ΕΚΤ και η λύση της πιστοληπτικής γραμμής (που, όμως, προϋποθέτει όρους για τη διάθεση πόρων, δηλαδή ξεκάθαρα Μνημόνια). Πρόταση βασισμένη στη συστημική αντίληψη Ρέγκλινγκ, που δεν θέλει να διαταραχθεί κανένας από τους υπάρχοντες κανόνες αν δεν δημιουργηθούν νέοι κανόνες, γιατί δεν πιστεύει πως η Οικονομία μπορεί να κινείται μεσο-μακροπρόθεσμα με εξαιρέσεις, και
- οι χώρες που επιζητούν τη χρηματοδότηση χωρίς όρους και την έκδοση ευρωομολόγων, με την ονομασία “κορονο-ομόλογα” και όχι “κορωνο-ομόλογα”, όπως επιβάλλει η ορθογραφία. Προφανώς για να μη μπλεχτούμε και με άλλου τύπου ‘κορώνες’!
Τα ευρω-ομόλαγα στο τραπέζι… (πριν το όπλο;)
Εννέα ηγέτες, μεταξύ των οποίων οι Κυριάκος Μητσοτάκης, Εμμανουέλ Μακρόν, Τζουζέπε Κόντε και Πέδρο Σάντσεθ προσδιορίζουν σε επιστολή τους ότι το νέο χρηματοδοτικό εργαλείο θα πρέπει να έχει επαρκές μέγεθος και εκτεταμένη διάρκεια, ώστε να είναι απόλυτα αποδοτικό και να αποτρέπει κινδύνους υποτροπής.
Οι φειδωλοί όμως διαφοροποιούνται. Με πρώτο βιολί την Ολλανδία, και με την υποστήριξη Γερμανίας και Αυστρίας, προσπαθούν να αναβάλουν την ουσία της συζήτησης και να περιοριστούν στις μέχρι τώρα προτάσεις για την άρση των δημοσιονομικών κανόνων ως προς το πλαφόν του ελλείμματος του προϋπολογισμού και την επέκταση της ποσοτικής χαλάρωσης από την ΕΚΤ, χωρίς κριτήρια επιλεξιμότητας. Αποφάσεις που μοιάζουν ήδη περιορισμένης ισχύος για να ανασχεθεί η διαφαινόμενη ύφεση.
- Όλοι μετεξεταστέοι…
Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου είναι ένας γλυκύτατος άνθρωπος. Αλλά με τους συμβιβασμούς φαίνεται ότι δεν το έχει! Δεν τα κατάφερε με την κυβέρνηση που άφησε για να αναλάβει την Προεδρία του Συμβουλίου, αφού από τις εκλογές της 26ης Μαΐου 2019 μέχρι σήμερα η χώρα του παραμένει με προσωρινή κυβέρνηση. Ακριβολογώντας… με κυβέρνηση περιορισμένης εντολής, πλέον, λόγω κορωνοϊού.
Δεν τα κατάφερε και με τον πολυετή προϋπολογισμό, παρά την αισιοδοξία του ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα συνηγορήσουν σε μια εμβαλωματική πρόταση για να μη χαθεί… το πρόγραμμα Erasmus! Όχι για να σωθεί η Συνοχή!
Στην κοινή δήλωση που διακοινώθηκε μετά την αδυναμία έκδοσης Συμπερασμάτων, λόγω ‘βέτο’ Ιταλίας και Ισπανίας, το ευχολόγιο που διατυπώνει η τρίτη ψηφιακή Σύνοδος Κορυφής είναι εντυπωσιακά καινό σε ουσία, παρότι πλούσιο σε… ‘χαιρετισμούς’. Ίσως και ενόψει Πάσχα!
Αναμονή προτάσεων της Επιτροπής για μια Στρατηγική Εξόδου από τη νέα κρίση και ένα σχέδιο ανάκαμψης και νεότερες προτάσεις από το Eurogroup σε δύο εβδομάδες για όλα τα δυνατά εργαλεία που θα επιτρέψουν επανεκκίνηση της οικονομίας με άμεσες και μεσο-μακροπρόθεσμες παρεμβάσεις, λαμβάνοντας υπόψη το άνευ προηγουμένου σοκ που προκάλεσε ο κορωνοϊό σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ο Ιταλός πρωθυπουργός χαρακτήρισε τις πρώτες προτάσεις ‘πολύ δειλές’. Και μαζί με τον Ισπανό ομόλογό του απέρριψαν το σχέδιο προτάσεων με τις απαντήσεις για την αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων από την εξάπλωση του κορωνοϊού. Και ζήτησαν να βρεθούν οι κατάλληλες λύσεις.
Οι ηγέτες δεν απορρίπτουν, φυσικά, τα σχέδια για τη δημιουργία πιστοληπτικών γραμμών για τις χώρες της Ευρωζώνης, αλλά όλοι γνωρίζουν ότι η Ευρώπη θα μπεί σε δύνη ύφεσης για πολλά χρόνια αν δεν υπάρξει φρέσκο χρήμα που θα αναχαιτίσει την ανεργία, τη φτώχεια και την εξαθλίωση των ανθρώπων προς όφελος της ευημερίας των κανόνων!
Ακόμη, οι Ευρωπαίοι ηγήτορες προσπαθούν να ζωγραφίσουν μια εικόνα ασφάλειας σε μια στιγμή που ακόμη δεν έχει αποτιμηθεί ο κίνδυνος. Το γερό πορτοφόλι δανεισμού, μέσω ομολόγων της Ευρωζώνης, για να διατηρηθούν χαμηλά τα spreads στα ομόλογα των ιδιωτικών εκδόσεων, ήταν μια καλή ένεση. Αλλά όχι και η λύση!
- Εμβαλωματικές λύσεις…
Το γερό πορτοφόλι δανεισμού, μέσω ομολόγων της Ευρωζώνης, για να διατηρηθούν χαμηλά τα spreads στα ομόλογα των ιδιωτικών εκδόσεων, ήταν μια καλή ένεση. Αλλά όχι και η λύση!
Τουλάχιστον, πήρε, εν μία νυκτί μάλιστα, την απόφαση να ενισχύσει τη ρευστότητα με την αποδοχή τίτλων χρέους από όλες τις χώρες της Ευρωζώνης, χωρίς κριτήρια επιλεξιμότητας.
Το πρόγραμμα PEPP (Pandemic Emergency Purchase Program), με διάρκεια τίτλων από 70 ημέρες έως 30 έτη και 364 ημέρες, θα παράσχει ρευστότητα έως € 750 δισεκατομμύρια. Και, σύμφωνα με την ‘κλείδα υπολογισμού’, η Ελλάδα θα μπορεί να αντλήσει μέχρι € 12,9 δισεκατομμύρια. Μαζί με τα APP (Asset Purchase Programs), η ΕΚΤ ρίχνει στο τραπεζικό σύστημα της Ευρωζώνης € 1,05 δισεκατομμύρια.
Είναι αρκετά αυτά τα χρήματα, για να επανέλθει η Οικονομία στην κατάσταση που ήταν στις 8/3/2020; Ασφαλώς όχι! Ειδικά, αν δεχτούμε πως οι απώλειες των εθνικών ΑΕΠ από το ‘lockdown’ φτάνουν στο 2,2% κάθε μήνα. Και, δίχως αμφιβολία, αν δεν αντιμετωπιστεί αυτός ο ‘υβριδικός πόλεμος’ ως ένας πραγματικός πόλεμος η Ευρώπη κινδυνεύει να χάσει μέσα σε λίγους μήνες ευημερία δεκαετιών.
Αν δεν υιοθετήσουμε πρακτικές νεο-κρατισμού, οι λύσεις στην Οικονομία, μετά τον πόλεμο, είναι συνήθως τρεις: το ‘hair cut’, τα ‘peprepetual bonds’ ή το… ‘θαύμα’!
Η Κριστίν Λαγκάρντ προειδοποίησε ότι η ΕΕ αντιμετωπίζει κρίση ‘επικών διαστάσεων’ εξαιτίας της πανδημίας και υποστήριξε ότι πέραν της αγοράς εθνικών ομολόγων από την ΕΚΤ και τις πιστοληπτικές γραμμές του ESM θα χρειαστεί κοινή έκδοση χρεωστικού τίτλου για να επιμεριστεί το βάρος και ο κίνδυνος της απαιτούμενης εκτός ορίων δαπάνης.
Αλλά, το Βερολίνο διαφωνεί σε ενδεχόμενη αμοιβαιοποίηση δημόσιου χρέους, προειδοποιώντας για μη ρεαλιστικές προσδοκίες. Ναι το Βερολίνο. Η πρωτεύουσα της χώρας που επωφελήθηκε από την αλληλέγγυα Ευρώπη δύο φορές στη σύγχρονη ιστορία: με τη διαγραφή του χρέους της μετά τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο και με τη στήριξη για την επανένωση της Γερμανίας. Αδιανόητο!
- Υφέρπει (;) κοινωνική έκρηξη…
Ο Εμμανουέλ Mακρόν προειδοποίησε ότι μια λάθος πολιτική αντίδραση μετά από αυτή την κρίση θα μπορούσε να “σκοτώσει” το ευρωπαϊκό εγχείρημα. Και είναι καλό που η Γαλλία συντάσσεται με την Ιταλία. Δυο χώρες μέλη του G7!
Διαβλέπουν καθαρότερα τις παράπλευρες συνέπειες, επειδή έχουν υποστεί τη μεγαλύτερη φρίκη από την εξάπλωση του κορωνοϊού κι επειδή δεν αγνοούν πως η εκτόξευση των κομμάτων της ακροδεξιάς ή άλλων ακροτήτων, θα γίνουν ορατές από την πρώτη μέρα που οι Ευρωπαίοι πολίτες αντιληφθούν πως οι κήνσορες του ‘Εμείς’ κοιτάνε μόνο την πάρτη τους!
Αλλά, η ‘οικονομική ορθοδοξία’ και ο Καλβινισμός που διέπει τη λογική των Ολλανδών, των Γερμανών και των Αυστριακών πόρρω απέχουν από τις εξαγγελίες περί αλληλεγγύης και ‘διατήρησης του τρόπου ζωής μας’.
Πρωτίστως, επειδή οι σκληροί του Βορρά μιλούν από θέση ισχύος. Με μεγάλα πλεονάσματα και κερδοφορίες από τοκοφόρες άυλες επενδύσεις. Δευτερευόντως, επειδή η κυρίαρχη άποψη περί συνένωσης δυνάμεων αδιαφορεί παντελώς για τις επτά χώρες που δεν μετέχουν στην Ευρωζώνη (Βουλγαρία, Κροατία, Τσεχία, Ουγγαρία, Πολωνία, Ρουμανία και Σουηδία).
Βέβαια, αν η Ευρωζώνη αποδειχτεί ασφαλές καταφύγιο σε μια τέτοια κρίση το Ευρώ θα αποκτήσει νέους θιασώτες, καθώς με θέρμη θα θελήσουν να το υιοθετήσουν και οι επτά χώρες της ΕΕ που, ακόμη, διατηρούν εθνικά νομίσματα. Σε αντίθετη περίπτωση θα διακινδυνεύσει η ίδια Ένωση, που στην καλύτερη περίπτωση θα παραμείνει ένα μαγαζί πολυτελείας για την παρακολούθηση της τελωνειακής ένωσης.
Αυτή την ώρα το καράβι της Ένωση μοιάζει να πορεύεται κυριολεκτικά χωρίς πυξίδα. Αν όχι και χωρίς καπετάνιο! Πολλοί ευρω-γραφειοκράτες θεωρούν πως είναι θέμα του Αγίου Οσωνούπιου να τελειώσει αυτή η ιστορία για να μη χάσουν και τις διακοπές τους. Το τσουνάμι, στον δικό τους χάρτη, εκδηλώνεται μόνο στον Ειρηνικό ωκεανό και ποτέ στα ενυδρεία με τα χρυσόψαρα.
Είναι πολλοί οι ‘βιντεο-ταλαίπωροι’ που επιμένουν να νομίζουν ότι μόλις σταματήσουν τα περιοριστικά μέτρα ο πολύς κόσμος θα ξεχυθεί στα λιβάδια για να μαζέψει μαργαρίτες. Κι εκείνοι, οι λίγοι ‘Σουμανατζήδες’, στα κέντρα αισθητικής για να αναστείλουν το πρόγραμμα ‘εκπάχυνσης’, που τους επέβαλε ο αόρατος CO-VID. Γι’ αυτούς… Cocooning and VIDeo!
- Διδάγματα από τους κανονικούς πολέμους…
Ο σοφός Μάριο Ντράγκι, με άρθρο-παρέμβαση στους Financial Times επισήμανε πως η “πανδημία είναι μια ανθρώπινη τραγωδία με δυνητικά βιβλικές διαστάσεις”, και έδωσε στους μαθητευόμενους μάγους της νέας ευρωπαϊκής διοίκησης, που αναζητούν απάντηση στη νέα κρίση – πριν την υλοποίηση της υπερ-ρομαντικής ‘Πράσινης Συμφωνίας’- τέσσερις συμβουλές, αντλώντας διδάγματα από το πιο σχετικό προηγούμενο, τους πολέμους (!):
- “Η απάντηση πρέπει να εμπεριέχεισημαντική αύξηση του δημόσιου χρέους.”
- “Να εξασφαλιστεί κατά προτεραιότητα βασικό εισόδημαγια αυτούς που χάνουν τη δουλειά τους”.
- “Ο μόνος αποδοτικός τρόπος να φτάσει κάποιος σε κάθε γωνιά της οικονομίας είναι να κινητοποιήσει πλήρωςτο σύνολο του χρηματοπιστωτικού συστήματος”.
- “Όλα πρέπει να γίνουν άμεσα, αποφεύγοντας τη γραφειοκρατία”.
Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, λέει πως, θα ήθελε μια στρατηγική επανεκκίνησης της ευρωπαϊκής οικονομίας ανάλογη του «σχεδίου Μάρσαλ», τουλάχιστον ως προς την φιλοδοξία που θα απηχεί. Και ζητά από τους ηγέτες να υπάρξει κοινή δέσμευση στην κινητοποίηση κεφαλαίων από κάθε δυνατή δεξαμενή – είτε ενωσιακή είτε εθνική είτε του ιδιωτικού τομέα.
Επιπροσθέτως, όμως, δεν έχει δώσει απάντηση και στο ερώτημα αν επιμένει στο σχεδιάγραμμα που είχε προτείνει για το νέο ΠΔΠ. Μεταξύ άλλων, αν εξακολουθεί να πιστεύει στο φόρο για τα πλαστικά καλαμάκια, την ώρα που απειλούμαστε να αναπνέουμε για χρόνια με καλάμι, κρυμμένοι στο ποτάμι του Φο Μι Τσιν.
Προσώρας, έχουμε διελκυστίνδα μεταξύ ‘σχεδίου Μάρσαλ’ και ‘σχεδίου Ρέγκλινγκ’. Αλλά και μια ειδοποιό διαφορά: ενώ είναι βέβαιο ότι υπάρχει Ρέγκλινγκ, είναι απολύτως αβέβαιο αν υπάρχει… Μάρσαλ!
ΤΕΛΟΣ
(*) Ο Γιώργος Συριόπουλος είναι δημοσιογράφος-ανταποκριτής για την ΕΡΤ στις Βρυξέλλες. Μετά τη Δημοσιογραφία, σπούδασε Ευρωπαϊκό Πολιτισμό και είναι κάτοχος MSc στη Γενική Διοίκηση.
- Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
Ο κορωνοϊός τους και η (επόμενη) Ευρώπη μας: Δεν έφτασε το τέλος της Ε.Ε. αλλά πρέπει να σοβαρευτεί…