Η πανδημία και οι ευρύτερες προεκτάσεις: Αναδεικνύεται η ανάγκη ενός ολοκληρωμένου υποδείγματος

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Θύμα» του πολέμου και η οικονομία του Ισραήλ: Υποβάθμιση από τον οίκο S&P λόγω «υψηλών γεωπολιτικών κινδύνων»

Επιμένει η γρίπη σε υψηλά επίπεδα παρά την καλοκαιρία: Μικρή αύξηση στα κρούσματα κορωναϊού * 4 θάνατοι, 7 διασωληνωμένοι

Συναγερμός στις Βρυξέλλες για ρωσική προσπάθεια ανάμιξης στις ευρωεκλογές μετά τον εντοπισμό δικτύου που χρηματοδοτείται από τη Μόσχα

Του ΑΝΔΡΕΑ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ (*)

Η πρωτόγνωρη κατάσταση που έχει δημιουργηθεί σε όλο τον πλανήτη από την πανδημία του κορωνοϊού δοκιμάζει εκατομμύρια ανθρώπους, κοινωνίες και κράτη. Την ίδια ώρα προκαλεί σοβαρά προβλήματα σε όλους τους τομείς της οικονομικής δραστηριότητας με αρνητικές επιπτώσεις.

Αυτό που βιώνουμε παραπέμπει σε σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Δυστυχώς όμως είναι μια πραγματικότητα την οποία θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε. Σ’ αυτή τη δύσκολη δοκιμασία το μείζον είναι η υγεία των πολιτών. Δυστυχώς υπάρχουν και απώλειες ζωών από αυτή την πανδημία. Και όπως εκτιμούν οι ειδικοί, ο αριθμός των θυμάτων αναμένεται να αυξηθεί.

Σε όλες σχεδόν τις χώρες παρουσιάστηκαν προβλήματα στην επάρκεια των υποδομών υγείας και στην αποτελεσματικότητα των μηχανισμών αντιμετώπισης του κορωνοϊού. Μέχρι στιγμής η Ιταλία είναι εκείνη η χώρα στην ΕΕ που αντιμετωπίζει τα σοβαρότερα προβλήματα. Όμως οι κίνδυνοι παραμένουν για όλες σχεδόν τις χώρες.

• Εκείνο το οποίο προκαλεί εντύπωση είναι η διαφορετική φιλοσοφία αντιμετώπισης της κρίσης. Η Γαλλία, η Ελλάδα, η Κύπρος και το Ισραήλ συγκαταλέγονται μεταξύ των χωρών που έστω και την υστάτη πήραν αυστηρά μέτρα για την επιβράδυνση της μετάδοσης του ιού. Κάποιες άλλες χώρες όπως η Βρετανία είχαν υιοθετήσει μια άλλη προσέγγιση, η οποία, όπως τουλάχιστον προειδοποιούν οι ειδικοί, αναπόφευκτα θα οδηγούσε, εάν δεν διαφοροποιείτο, σε σύντομο χρονικό διάστημα στη μόλυνση πέραν του 70% του πληθυσμού και σε σοβαρές απώλειες ανθρώπινων ζωών.

Σημειώνεται συναφώς ότι και η Καγκελάριος της Γερμανίας Μέρκελ είχε αναφέρει ανάλογα ποσοστά αναμενόμενης μόλυνσης του πληθυσμού της χώρας της στο τέλος όμως του δρόμου. Η προσδοκία ήταν ότι η προσέγγιση αυτή θα επέτρεπε στην πιο αποτελεσματική αντιμετώπιση της πανδημίας. Προφανώς η φιλοσοφία αυτή περιλαμβάνει και ένα κοινωνικό Δαρβινισμό – εν ολίγοις η τρίτη ηλικία και οι ευάλωτες ομάδες θα καταβάλουν βαρύτερο τίμημα. Παράλληλα η μεθοδολογία αυτή δεν αποκλείει τη θυματοποίηση και άλλων ομάδων του πληθυσμού.

Οι προειδοποιήσεις των ειδικών οδηγούν σταδιακά σε αυστηρότερα μέτρα. Έτσι και η Βρετανία έχει αρχίσει τώρα να υιοθετεί κάποια περιοριστικά μέτρα.

Και ενώ υπάρχει αγωνία για τη συνεχιζόμενη αύξηση των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων και την εξέλιξη της πανδημίας, προκύπτουν και άλλα ζητήματα. Είναι σημαντικό να αξιολογηθούν οι οικονομικές συνέπειες της πανδημίας αυτής. Αναπόφευκτα, βραχυπρόθεσμα θα υπάρξει σοβαρή οικονομική επιβράδυνση. Εάν η πανδημία διαρκέσει περισσότερους μήνες μια σοβαρή ύφεση καθίσταται αναπόφευκτη. Επί τούτου σημειώνεται ότι με τον σωστό κρατικό παρεμβατισμό είναι δυνατό να μετριασθούν οι συνέπειες.

Τα δραματικά αυτά γεγονότα σε σχέση με την πανδημία μας υπενθυμίζουν για άλλη μια φορά την καθοριστική σημασία του ρόλου του κράτους, ιδίως όταν ξεσπούν κρίσεις αυτής της διάστασης.

Πέραν τούτου θα πρέπει να επαναξιολογηθούν σοβαρά οι κανόνες και οι πυλώνες που διέπουν ένα σύγχρονο κοινωνικοοικονομικό μοντέλο. Στα πλαίσια αυτά η λογική παραπέμπει στην επανεξέταση των κανόνων της Ευρωζώνης καθώς και των μηχανισμών αντίδρασης της ίδιας της ΕΕ για προστασία των πολιτών της.

Μεταξύ άλλων, είναι αδιανόητο να θεωρούνται οι ισολογισμένοι προϋπολογισμοί ανεξαρτήτως συνθηκών ως χρυσός και απαράβατος κανόνας. Σε σχέση με το ευρύτερο μακροοικονομικό πεδίο, στη σημερινή συγκυρία επιβάλλεται μια επεκτατική δημοσιονομική και νομισματική πολιτική. Αυτό περιλαμβάνει τη δημιουργία χρήματος (moneycreation) και τη στοχευμένη στήριξη οικονομικών και κοινωνικών προγραμμάτων. Είναι θετικό το γεγονός ότι ήδη λαμβάνονται μέτρα επεκτατικής μακροοικονομικής πολιτικής από τις πλείστες χώρες.

• Η ουσία είναι να υιοθετηθεί μια τέτοια φιλοσοφία σε όλα τα επίπεδα το συντομότερο. Παράλληλα τα κράτη αλλά και οι επιχειρήσεις θα πρέπει να αναβαθμίσουν την αποδοτικότητα των μηχανισμών τους ούτως ώστε να επιτυγχάνουν τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα.

Η κρίση του νέου κορωνοϊού αναδεικνύει μια σειρά από πολλαπλές προκλήσεις.

Μεταξύ άλλων, η ανυπαρξία συγκροτημένου και ολοκληρωμένου σχεδιασμού από πλευράς ΕΕ για κοινή αντίδραση κατά της απρόσμενης αυτής απειλής συνιστά μια εγγενή αδυναμία της Ένωσης. Αναπόφευκτα δοκιμάζονται και οι αντοχές καθώς και η αποτελεσματικότητα των κρατών να χειρίζονται επαρκώς όλες τις διαστάσεις του προβλήματος.

Μας υπενθυμίζει επίσης τη σημασία της ατομικής και της συλλογικής ευθύνης καθώς και της αλληλεγγύης. Αναδεικνύεται ταυτόχρονα η ανάγκη ενός ολοκληρωμένου υποδείγματος, το οποίο να μπορεί να αντιμετωπίζει τις ποικιλόμορφες προκλήσεις της σύγχρονης εποχής.

(*) Καθηγητής, πρόεδρος του Κυπριακού Κέντρου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων καθώς και του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών και Διακυβέρνησης του Πανεπιστημίου Λευκωσίας.

• Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.

Η σημασία της ταυτότητας και το Κυπριακό: Ο καθηγητής Φράνσις Φουκουγιάμα και η προσήλωση στους στόχους