File Photo: Η γερμανική Μπούτεστάνγκ. EPA, HAYOUNG JEON
Η γερμανική κατοχή στην Ελλάδα και οι ελληνικές διεκδικήσεις για αποζημιώσεις και επανορθώσεις ήταν τα θέματα που απασχόλησαν ημερίδα της ΚΟ των Πρασίνων που πραγματοποιήθηκε στους χώρους της γερμανικής βουλής στο Βερολίνο.
Ήταν η δεύτερη εκδήλωση μέσα σε λίγους μήνες με σχετική θεματολογία στη βουλή. Ανάλογη ημερίδα είχε διοργανώσει το Νοέμβριο η ΚΟ του κόμματος Η Αριστερά.
Αφορμή για τη διοργάνωση της ημερίδας ήταν σύμφωνα με την Λίζα Μπαντούμ η αρνητική απάντηση που έδωσε η γερμανική κυβέρνηση στην ελληνική ρηματική διακοίνωση του περασμένου χρόνου, όπου διατυπώνονταν το αίτημα για έναρξη διαπραγματεύσεων σε ό,τι αφορά τις αποζημιώσεις και τις επανορθώσεις.
Η βασιμότητα των ελληνικών διεκδικήσεων
Ειδικοί εισηγητές της ημερίδας ήταν το στέλεχος της Επιστημονικής Υπηρεσίας της γερμανικής βουλής Ματίας Ρόις και ο διπλωμάτης Άρης Ραδιόπουλος ο οποίος πρόσφατα δημοσίευσε ογκώδη τόμο με ντοκουμέντα από το Αρχείο του Ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών («Η διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών προς την Ελλάδα», εκδ. Νεφέλη).
Βασικό επιχείρημα των μεταπολεμικών κυβερνήσεων στο Βερολίνο είναι ότι με τη «Συνθήκη για την τελική ρύθμιση όσον αφορά τη Γερμανία» (Συνθήκη 2+4) του 1990 ανάμεσα στα τότε δύο γερμανικά κράτη και ΗΠΑ, Σοβιετική Ένωση, Γαλλία και Μ. Βρετανία το θέμα των αποζημιώσεων δεν υφίσταται πλέον.
Ο Ματίας Ρόις δεν συμμερίζεται αυτή την άποψη για κυρίως δύο λόγους: Πρώτον, η Ελλάδα δεν αποτέλεσε μέρος της «Συνθήκης 2+4» και συνεπώς, βάσει της Σύμβασης της Βιέννης για το Δίκαιο Συνθηκών, οι όποιες προβλέψεις που ενδεχομένως είναι εις βάρος της, δεν έχουν ισχύ. Δεύτερον, στη «Συνθήκη 2+4» δεν γίνεται αναφορά σε αποζημιώσεις. Το ίδιο ισχύει, σύμφωνα με τον Ματίας Ρόις και τον Άρη Ραδιόπουλο, για την «Χάρτα των Παρισίων για μια νέα Ευρώπη» (επίσης του 1990) με την οποία 32 ευρωπαϊκά κράτη, οι ΗΠΑ και ο Καναδάς αναγνωρίζουν το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και της διαίρεσης της Ευρώπης, την οποία υπέγραψε και η Ελλάδα. Ναι μεν η Χάρτα χαιρετίζει τη «Συμφωνία 2+4» αλλά δεν κάνει καμία αναφορά στο θέμα των επανορθώσεων και αποζημιώσεων.
Αναγκαιότητα διαλόγου
Την αναγκαιότητα της έναρξης συνομιλιών Αθηνών-Βερολίνου για τις ελληνικές διεκδικήσεις τόνισαν και άλλοι εισηγητές.
Ρυθμίσεις σε επιμέρους ζητήματα
Οι Πράσινοι δεν έχουν ακόμη καταλήξει σε μια οριστική άποψη στο θέμα των ελληνικών διεκδικήσεων. Οι δηλώσεις των βουλευτών που πήραν μέρος στη συζήτηση ήταν αρκετά προσεχτικές.
Ενδεικτική ήταν η παρέμβαση του εκπροσώπου της ΚΟ για θέματα της Ανατολικής Ευρώπης και νέου προέδρου της Εταιρείας Νοτιοανατολικής Ευρώπης, Μάνουελ Σάρατσιν. Ο ίδιος δεν αναμένει ότι η Ελλάδα θα παραιτηθεί από τις διεκδικήσεις της ή ότι η Γερμανία θα αλλάξει στάση και θα συμφωνήσει στην έναρξη διαπραγματεύσεων. Κατά τη γνώμη του, ακόμη και αν οι Πράσινοι συμμετέχουν στην επόμενη κυβέρνηση θα συνιστούσε ένα «πάρα πολύ μεγάλο άλμα» να επιβληθεί στους αρμόδιους διοικητικούς θεσμούς, προπαντός του υπουργείου Οικονομικών, να αλλάξουν την από δεκαετιών αρνητική τους στάση σε ό,τι αφορά την έναρξη διαπραγματεύσεων. Ο κ. Σάρατσιν αμφιβάλλει ακόμη αν θα μπορούσε καν να συγκεντρωθεί στη γερμανική βουλή η απαιτούμενη πλειοψηφία για την έναρξη επίσημων διαπραγματεύσεων των δύο κρατών.
Ο κ. Σάρατσιν δεν θεωρεί όμως ότι το θέμα των διεκδικήσεων θα μπορούσε να επιλυθεί νομικά. Η Γερμανία δεν είναι οικονομικά σε θέση να ικανοποιήσει τα αιτήματα της Ελλάδας και στη συνέχεια και άλλων κρατών, όπως η Πολωνία. Αυτό που θα ήταν όμως εφικτό είναι συμφωνίες που θα αφορούν μεμονωμένες περιπτώσεις. Για παράδειγμα, πριν από λίγους μήνες η Γερμανία έκλεισε συμφωνία με τη Ρωσία βάσει της οποίας το Βερολίνο αναλαμβάνει το κόστος της ιατρικής περίθαλψης των επιζώντων του αποκλεισμού του Λένινγκραντ στο διάστημα του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Ανάλογες ρυθμίσεις θα μπορούσαν να επιτευχθούν και με την Ελλάδα.
Με πληροφορίες από DW-
Παναγιώτης Κουπαράνης, Βερολίνο