Ο κατοχικός ηγέτης Μουσταφά Ακιντζί. Photo via Twitter, Mustafa Akinci @MustafaAkinci_1
Η διαφωνία Ακιντζί-Άγκυρας δεν είναι πρωτοφανής. Η ίδια γραμμή του Μουσταφά Ακιντζί, εκφράστηκε και το 2015, στην προηγούμενη εκστρατεία του στα κατεχόμενα. Τότε η Τουρκία είχε κάνει κάποια άλλα σχέδια για τον ποιον ήθελε ηγέτη της Τουρκοκυπριακής Κοινότητας.
Η Τουρκική πρεσβεία στα κατεχόμενα και άνθρωποι του βαθέως κράτους δούλεψαν για τον Özersay.
Όμως, η οικονομική και κοινωνική κατάσταση στα κατεχόμενα, ο μηχανισμός των κομμάτων και η επιρροή των υποψηφίων, έδωσε μια άλλη δυναμική. Στον δεύτερο γύρο πέρασαν οι Ακιντζί και Έρογλου, με την S. Siber και τον Özersay να ακολουθούν με ποσοστά πάνω του 20%. Εν τέλει, κέρδισε ο Ακιντζί με ποσοστό 60.5%. Μεταξύ πρώτου και δευτέρου γύρου, η Άγκυρα συνειδητοποίησε ότι ο Ακιντζί ήταν καταλληλότερος του Έρογλου και η στάση των ανθρώπων της στα κατεχόμενα δεν παρεμπόδισε την εκλογή του.
Το 2003 η Άγκυρα είχε κάνει μια στροφή στον τρόπο διαχείρισης των πολιτικών πραγμάτων στα κατεχόμενα.
Ο Ερντογάν είχε επιβάλει τη γραμμή του στον Ραούφ Ντενκτάς, τον οποίο οδήγησε σε αδρανοποίηση. Η Τουρκία επεδίωξε και πέτυχε ένα “ναι” από τους Τ/κ στο δημοψήφισμα του 2004, έχοντας απέναντι ένα σίγουρο “όχι” από τους Ε/κ. Η διάδοχη κατάσταση στα κατεχόμενα όμως έδειξε ότι, μετά τον Ντενκτάς, ο έλεγχος της εσωτερικής κατάστασης δεν θα είναι πια ο ίδιος.
Ο Ντενκτάς έπαιξε άψογα τον τελευταίο του ρόλο το 2004, ανοίγοντας το δρόμο για τη νέα πολιτική της Άγκυρας και του ΑΚΡ στην Κύπρο, με τη Γραμματεία του ΟΗΕ και την Επιτροπή της ΕΕ, ποδηγετούμενες από τη Βρετανία, να επιδιώκουν την άρση της απομόνωσης των Τ/κ και να φορτώνεται αδίκως στους Ε/κ το φορτίο της άρνησης για λύση.
Υπάρχει όντως μια μερίδα Τουρκοκυπρίων η οποία επιθυμεί απεξάρτηση από την Τουρκία. Απεξάρτηση μέχρις ενός ορίου, όμως.
Στα ζητήματα της ασφάλειας, της στρατιωτικής παρουσίας και των εγγυήσεων, η συντριπτική πλειοψηφία των Τ/κ επιθυμεί την παρουσία της Τουρκίας. Όταν στο ζύγι μπει η εμπιστοσύνη της πλειοψηφίας των Τκ έναντι των Εκ και της Τουρκίας, η Τουρκία κερδίζει με πολύ μεγάλη διαφορά. Όπως παρομοίασε την κατάσταση και ένας Τ/κ προ ετών, η παρουσία της Τουρκίας στην Κύπρο είναι για τους Τ/κ σαν την παρουσία ενός μαύρου, άγριου και πολύ άσχημου σκύλου στην αυλή σου. Σε κανένα δεν αρέσει αυτό το σκυλί, αλλά κανένας δεν τολμά να μπει στο σπίτι σου, διότι το φοβάται.
Ο Ακιντζί αυτά υποστηρίζει.
Αυτή είναι και η πεμπτουσία της λεγόμενης “εσωτερικής διάστασης” του Κυπριακού. Δεν υπάρχει υποδομή ενός κοινού κράτους, διότι δεν υπάρχει πίστη σε αυτή την προοπτική. Υποστηρίζονται ξεχωριστές οντότητες (γεωγραφικά, φυλετικά, πολιτικά, οικονομικά) κάτω από μια ομοσπονδιακή κυβέρνηση χωρίς αυτόνομη εξωτερική κυριαρχία, η οποία θα κάνει τα απολύτως απαραίτητα. Τέτοιο κράτος όμως δεν λειτούργησε, ούτε επιβίωσε πουθενά στον κόσμο.
Κανονικό, ελεύθερο και ανεξάρτητο κράτος στην Κύπρο δεν μπορεί να στεριώσει εάν δεν υπάρξει πίστη και εμπιστοσύνη στην ύπαρξη ενός τέτοιου κράτους από τους πολίτες του. Σε ένα επίπεδο, αυτή η προοπτική υπάρχει και εκφράζεται, ενίοτε και σε πλειοψηφικό ρεύμα από Ε/κ και Τ/κ. Όμως, στις πρακτικές λεπτομέρειες το πράγμα χαλά.
Δυστυχώς, αυτό δεν μπορεί να υπάρξει υπό τα σημερινά δεδομένα. Διότι η Τουρκία έχει επικεντρώσει την ισχύ της σε “λύση” απόλυτης επικυριαρχίας και ηγεμόνευσης της Κύπρου. Γι’ αυτό και ο κ. Ακιντζί επιδιώκει κάποιου είδους αυτονομίας από την Τουρκία σε εσωτερικά θέματα, αναγνωρίζοντας όμως τα συμφέροντα, το “δικαίωμα” και την “ανάγκη” παρουσίας της στην Κύπρο.
(*) Αναπληρωτής Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής και Διακυβέρνησης, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας – Το κείμενο δημοσιεύθηκε στις ΑΠΟΨΕΙΣ
Η Ευρώπη κατώτερη των περιστάσεων: Δεν τόλμησε να επιβάλει κυρώσεις, άφησε ατιμώρητη την Τουρκία