Post-Brexit πραγματικότητες σε φόντο “γκρι”: Το βαρύ πλήγμα στην Ενωμένη Ευρώπη και στο Ηνωμένο Βασίλειο
Το βρετανικό τηλεοπτικό κανάλι Sky News σημείωσε την ημέρα Brexit με ένα αποχαιρετιστήριο μήνυμα σε διαφορετικές γλώσσες που προβλήθηκε στους Λευκούς Απόκρημνους Βράχους του Ντόβερ, “εγκαινιάζοντας” παράλληλα την ενδεκάμηνη μεταβατική περίοδο της εξόδου από την ΕΕ. EPA/Tim P. Whitby / SKY NEWS HANDOUT
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
To BREXIT μοιάζει με αυτά τα διαζύγια που με το που ολοκληρώνονται οι υπογραφές ενώπιον των δικηγόρων ο μόνος που πανηγυρίζει είναι ο γηραιός θείος που δεν θυμάται πλέον το όνομά του.
Οι γραμμές αυτές γράφονται την ημέρα που το Union Jack θα σταματήσει να κυματίζει έξω από το Ευρωκοινοβούλιο των Βρυξελλών και τόσο το Ενωσιακό εγχείρημα όσο και το Ηνωμένο Βασίλειο θα κληθούν να διαχειριστούν το πλαίσιο της απώλειας.
- Η αδυναμία διαχείρισης μιας προνομοιακής σχέσης και η σύγχυση
Είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο στον πυρήνα της Ευρώπης, από την περίοδο της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας μέχρι σήμερα, γεγονός που αποτελεί σημαντικό πλήγμα για το πολιτικό, οικονομικό αλλά και πολιτισμικό αποτύπωμα της Ε.Ε.
Ταυτόχρονα, αποτελεί και πολύ σημαντικότερο πλήγμα για το Ηνωμένο Βασίλειο, αφού η αδυναμία της Βρετανίας να διαχειριστεί μια προνομιακή θέση στο εσωτερικό της Ένωσης αναδεικνύει την ασυμβατότητα μεγάλου μέρους του πολιτικού συστήματος του κράτους, καθώς ασφαλώς και του πλειοψηφικού ρεύματος της κοινωνίας, με τις αναγκαιότητες σύνθεσης που η εποχή του Εδραιωμένου Πολυπολισμού επιτάσσει σε όλα τα επίπεδα διάδρασης κρατών και κοινωνιών.
- Όσοι έχουμε ζήσει στη γηραιά Αλβιόνα και γνωρίζουμε τη Βρετανική κοινωνία βρισκόμαστε σύγχυση από την εποχή του αποτελέσματος υπέρ BREXIT.
- Για να μιλήσω σε προσωπικό επίπεδο, ασφαλώς και δεν αποτέλεσε έκπληξη ο ωμός ευρωσκεπτικισμός σε συνδυασμό με τον ανυπόφορο έθνικο-λαϊκισμό που διαπερνά μεγάλο μέρος της βρετανικής κοινωνίας. Η έκπληξη ήταν το ότι η τάση αυτή είναι πλειοψηφική στο εσωτερικό ενός κράτους εδώ και αιώνες ενισχύσει την οντολογία του με γενναίες δόσεις κοσμοπολιτισμού αλλά και κοινωνικό-πολιτικής ανεκτικότητας.
- Με άλλα λόγια, ήλπιζα ότι οι Βρετανοί θα ανέλθουν στο ύψος των περιστάσεων όπως έχουν κάνει πολλές φορές στην ιστορική τους πορεία. Εις μάτην. Οι υπεραπλουστεύσεις και η διασπορά ψευδών ειδήσεων συνδυασμένες με έναν εμφατικό σωβινισμό που ήταν χαρακτηριστικό στοιχείο περιθωριοποιημένων κοινωνικών ομάδων μετατράπηκαν σε κεντρική τάση και διαμόρφωσαν ένα τεράστιο κύμα εξόδου από την Ε.Ε.
- Από τη πρώτη γραμμή η Βρετανία στη γαλαρία
Από αύριο η Βρετανία θα είναι «φτωχότερη», αφού οι πολιτικές δυνάμεις που προάγουν τον απομονωτισμό είναι και ισχυρότερες αλλά και «δικαιωμένες από τις εξελίξεις».
Η Βρετανία υποχωρεί από την πρώτη γραμμή του διεθνούς συστήματος οδηγούμενη στη γαλαρία, όπου μπορεί οι τριβές να είναι μικρότερες σε σχέση με τους παράγοντες αυτούς που βρίσκονται στη διεθνοπολιτική πρωτοπορία. Ταυτόχρονα όμως, τα κράτη αυτά που ζητούν τη λύτρωση της μείωσης του επιπέδου εμπλοκής τους κινδυνεύουν να πέσουν στη δίνη της λήθης.
Όταν η παγκόσμια οικονομία πλέον κινείται σε επίπεδα 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης και απαιτούνται συνέργειες, η Βρετανία κάνει ένα βήμα πίσω διατρανώνοντας ως στάση πολιτική το ‘living on my own’. Μόνο που ο ειρωνικός αυτός στίχος του Freddie Mercury δεν μπορεί να αποτελεί οδηγό πολιτικής για ένα τόσο σημαντικό κράτος όπως αυτό της Βρετανίας.
- Η απώλεια του κομβικού ρόλου
Τέλος, όσοι ευελπιστούν στο ότι λόγω «ειδικής σχέσης» οι ΗΠΑ θα σπεύσουν να στηρίξουν τη Βρετανία αξίζει να αναφερθεί ότι τα κράτη στη διεθνή πολιτική λειτουργούν με βάση το συμφέρον και όχι το συναίσθημα, τουλάχιστον τα ορθολογικά όπως είναι και οι ΗΠΑ. Η Βρετανία με το BREXIT χάνει το κομβικό της ρόλο ως προς τις διαδικασίες της Ευρωατλαντικής σύγκλισής σε χρόνο μέλλοντα.
- Τα 12 δισ. € που χάνει η ΕΕ
Το πλήγμα είναι όμως σημαντικό και για την Ε.Ε. Το Ενωσιακό εγχείρημα χάνει τα 12 δισ. ευρώ ετησίως της Βρετανικής συνεισφοράς στο κοινό ταμείο, χάνει το σημαντικό ρόλο που η Βρετανία έπαιζε στο επίπεδο ενίσχυσης της ασφάλειας της Ένωσης, όπως επίσης και το γεγονός ότι τα βρετανικά πανεπιστήμια βγαίνουν εκτός Erasmus και Erasmus Plus κάνει τον κορυφαίο αυτό πανεπιστημιακό θεσμό να χάνει ποιοτικά και ποσοτικά.
- Οι σκιές στη σταθερότητα και η Σκωτία
Η σημαντικότερη όμως συνέπεια από το BREXIT που θα αρχίσει να φαίνεται από εδώ και πέρα είναι οι σκιές που θα αρχίσουν να εμφανίζονται αναφορικά με τη σταθερότητα των διαφορετικών συστατικών μερών του Ηνωμένου Βασιλείου, κυρίως της Σκωτίας.
Δεν είναι εύκολο να πεισθούν οι Σκωτσέζοι να υπομείνουν τον απομονωτισμό των Άγγλων, πόσο μάλλον δε όταν η Σκωτία ψήφισε υπέρ Bremain. Αν η συζήτηση ανοίξει αναφορικά με το ίδιο το θεσμικό μέλλον του Ηνωμένου Βασιλείου, τότε ίσως γίνει κατανοητό ότι η εσωστρέφεια αποτελεί κατάλληξη αδυναμίας εξεύρεσης πολιτικής γενναιότητας και όχι ασφαλώς μιας οποιας λύσης.
- Οι Millennials, η επόμενη μέρα και η αντίληψη των Βρυξελλών
Η Βρετανία θα επιστρέψει στην Ευρωπαϊκή Ένωση όταν η γενιά αυτή των Millennials που ψήφισαν υπέρ του Bremain αποκτήσει τον πολιτικό και οικονομικό έλεγχο της χώρας. Ίσως μέχρι τότε να προσπαθήσουμε να κάνουμε όλοι εμείς οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι την Ένωση μια ουσιαστική πολιτική και οικονομική πραγματικότητα, με δυνατότητα ενίσχυσης του ρόλου της Ευρώπης σε διεθνές επίπεδο σε ρεαλιστικό επίπεδο.
Αν το Brussels Bubble συνεχίσει να λικνίζεται υπνωτισμένο στους ρυθμούς της ατέρμονης τρυφηλότητας δίχως να αντιλαμβάνεται τι συμβαίνει στην υπόλοιπη Ευρώπη τότε οι εξελίξεις θα είναι αρνητικές για το σύνολο της Ηπείρου μας και η διάσταση του ΕΧΙΤ να λάβει χαρακτήρα πανδημίας.
* Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων Πανεπιστημίου Μακεδονίας και επισκέπτης Καθηγητής στην Ανώτατη Διακλαδική Σχολή Πολέμου των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων και στο Πανεπιστήμιο της Grenoble της Γαλλίας . Η νέα του μονογραφία με τίτλο ‘US Foreign Policy in the Eastern Mediterranean: Power Politics and Ideology Under the Sun’ κυκλοφορεί διεθνώς από τον εκδοτικό οίκο Springer. Twitter account: @Spyros_Litsas.
- Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες των συνεργατών της.
Πανηγυρίζει ο Μπόρις: Στιγμή εθνικής ανανέωσης και αλλαγής, το Brexit δεν είναι το τέλος αλλά η αρχή