Γνωμες
#Tags:
ΤουρκίαΑιγαίοσυνδιαχείρισηκυπριακή ΑΟΖΑχιλλέας ΠαπαρσένουβιβλίοΘεόδωρος ΚαρυώτηςΑποκλειστική Οικονομική ΖώνηΧάγηΚραυγή αγωνίας για την ελληνική ΑΟΖ το βιβλίο του Θεόδωρου Καρυώτη: Η Ελλάδα επιδεικνύει μία ανεξήγητη αδράνεια
Ο καθηγητής Θεόδωρος Καρυώτης. Φωτογραφία από το αρχείο του
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Βιβλιοκριτική
Του ΑΧΙΛΛΕΑ ΠΑΠΑΡΣΕΝΟΥ (*)
Βιβλίο : Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη
Συγγραφέας : Θεόδωρος Καρυώτης
Σειρά «Μικρές Εισαγωγές», Εκδόσεις Παπαδόπουλος , 2019, σελ 94
Επί τέσσερις δεκαετίες ο οικονομολόγος Θεόδωρος Καρυώτης έχει αφοσιωθεί στην ανάδειξη της σημασίας της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης ( ΑΟΖ) για τα εθνικά συμφέροντα.
Mε βιβλία, άρθρα και συνεντεύξεις στην Ελλάδα και στην Αμερική, όπου ζει και δίδαξε οικονομικά στο πανεπιστημιακό σύστημα του Μέριλαντ , έχει επιδοθεί σε ένα μοναχικό αγώνα ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης, ώστε η ΑΟΖ να μην απασχολεί μόνο μερικούς διπλωμάτες και διεθνολόγους, αλλά να καθιερωθεί ως πολύτιμο εργαλείο άσκησης εθνικής πολιτικής. Με κίνδυνο να θεωρηθεί γραφικός παροτρύνει επίμονα διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις από την εποχή του Ανδρέα Παπανδρέου μέχρι σήμερα να αναλάβουν δράση, αλλά οι εκκλήσεις του δεν έχουν εισακουσθεί.
Αντλώντας και από την εμπειρία του ως μέλος της ελληνικής αντιπροσωπείας στη τελική φάση της Διεθνούς Διάσκεψης, που ενέκρινε τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (1982), στο νέο βιβλίο του συνοψίζει την έννοια της ΑΟΖ, την αξία της για την Ελλάδα και την ΕΕ, τη σημασία της για την αλιεία και την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων, τη διαδικασία ανακήρυξης και οριοθέτησης της και τη στάση των ΗΠΑ και της Τουρκίας,. Την αφήγηση «ζωντανεύουν» 15 χάρτες, που τεκμηριώνουν την επιχειρηματολογία του.
Στη Σύμβαση του ΟΗΕ ως ΑΟΖ ορίζεται η πέραν της αιγιαλιτίδας ζώνης θαλάσσια περιοχή , το πλάτος της οποίας εκτείνεται από τις ακτές της ηπειρωτικής χώρας και των νησιών μέχρι 200 ναυτικά μίλια και εντός της οποίας το κράτος ασκεί κυριαρχικά δικαιώματα. Χαρακτηρίζοντας την ως την κρισιμότερη για τα ελληνικά συμφέροντα θαλάσσια ζώνη, σημαντικότερη από αυτή της υφαλοκρηπίδας, ο συγγραφέας υπογραμμίζει ότι ενώ 138 από τα 149 παράκτια κράτη του κόσμου έχουν θεσπίσει ΑΟΖ, η Ελλάδα δεν έχει προχωρήσει σε παρόμοια ενέργεια, γιατί την διακατέχει «φοβικό σύνδρομο έναντι της Τουρκίας».
- Πεπεισμένος ότι το ισοζύγιο κόστους /οφέλους είναι θετικό για την Ελλάδα , θεωρεία δικαιολόγητη την απραξία των ελληνικών κυβερνήσεων επικαλούμενος το παράδειγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας , που αψηφώντας τις απειλές της Άγκυρας προχώρησε στην ανακήρυξη της ΑΟΖ της το 2004, ώστε να μπορέσει να εκμεταλλευθεί τα κοιτάσματα φυσικού αερίου , που έχουν ανακαλυφθεί στην θαλάσσια περιοχή της, με αποτέλεσμα σήμερα να έχει εξασφαλίσει μία υπολογίσιμη παρουσία στο ενεργειακό τοπίο της Ανατολικής Μεσογείου .
Επισημαίνοντας ότι όλα τα νησιά και οι νησίδες διαθέτουν ΑΟΖ, που καθορίζεται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο , όπως για τις ηπειρωτικές περιοχές , υποστηρίζει ότι με την ανακήρυξη της ΑΟΖ, «θα προστατευθούν η αλιεία και οι ενεργειακοί πόροι, θα ενισχυθεί η συνοχή του ηπειρωτικού με τον νησιωτικό χώρο και θα αποσαφηνισθούν τα θαλάσσια σύνορα της Ελλάδος». Προσυπογράφοντας τις αισιόδοξες προβλέψεις για μεγάλα κοιτάσματα υδρογονανθράκων στο Ιόνιο και νότια της Κρήτης (αλλά όχι στο Αιγαίο), πιστεύει ότι ατμομηχανή της ελληνικής οικονομίας εφεξής πρέπει να αποτελέσει η εκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων της , προς όφελος των επομένων γενεών κατά το πρότυπο της Νορβηγίας.
Ο συγγραφέας κάνει διάκριση μεταξύ της ανακήρυξης της ΑΟΖ, στην οποία τα κράτη δικαιούνται να προβούν μονομερώς και στην οριοθέτηση της με τη μέθοδο της μέσης γραμμής/ίσης απόστασης ή της ευθυδικίας , που προϋποθέτει συνεννόηση με τα όμορα κράτη. Η Ελλάδα διαθέτει θαλάσσια σύνορα με έξη χώρες, την Κύπρο, Τουρκία, Ιταλία, Αλβανία, Αίγυπτο και Λιβύη.
Με εξαίρεση όμως τη συμφωνία οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας με την Ιταλία το 1977, δεν έχει πραγματοποιήσει καμία οριοθέτηση ΑΟΖ, αφού μία «άψογη» συμφωνία θαλασσίων ζωνών με την Αλβανία το 2009 έχει μπλοκαρισθεί από το συνταγματικό δικαστήριο της γείτονος.Με πάθος προβάλλει τον κομβικό ρόλο του ακριτικού συμπλέγματος Καστελόριζου / Στρογγύλης, γιατί αν δεν αναγνωρίζεται η πλήρης επήρεια του , τότε η Ελλάδα δεν διαθέτει κοινά σύνορα με την Κύπρο, περιορίζονται τα θαλάσσια σύνορα της με την Αίγυπτο και προκύπτουν σύνορα της Τουρκίας με την Αίγυπτο.
- Ο συγγραφέας κρίνει απαράδεκτο ότι η Ελλάδα δεν έχει παρουσιάσει επίσημους χάρτες με τα θαλάσσια σύνορα της , αντίθετα με την Τουρκία, που έχει εκδώσει διάφορους παράνομους χάρτες της «γαλάζιας πατρίδας» σε μία επίδειξη «τουρκικού τυχοδιωκτισμού επί χάρτου», κατά την έκφραση του καθηγητή Άγγελου Συρίγου. Σε απάντηση των κλιμακούμενων διεκδικήσεων της αναθεωρητικής Τουρκίας στις θαλάσσιες ζώνες της Αν.Μεσογείου, φρονεί ότι η Αθήνα πρέπει να προχωρήσει επειγόντως σε οριοθετήσεις με την Κύπρο και την Αίγυπτο, με κλειδί το σύμπλεγμα Καστελόριζου/Στρογγύλης .
Χαρακτηρίζει επίσης υποκριτική τη στάση των ΗΠΑ, γιατί ενώ ανακήρυξαν δική τους ΑΟΖ το 1983 και την οριοθέτησαν βάσει της μέσης γραμμής με τη γειτονική Κούβα, δεν υιοθετούν την εφαρμογή αυτής της μεθόδου στο Αιγαίο, όπως πράττει και η Τουρκία , που την εφάρμοσε μεν σε οριοθετήσεις στην ημίκλειστη Μαύρη Θάλασσα, αλλά την απορρίπτει στο Αιγαίο ισχυριζόμενη ότι αυτό αποτελεί «ειδική περίσταση ημίκλειστης θάλασσας». Εξίσου επικριτικός είναι ο συγγραφέας και για την πρόταση συνεκμετάλλευσης/συνδιαχείρισης των υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο, που θα προσέφερε στην Τουρκία ποσοστό πλούτου, που δεν της ανήκει.
- Τέλος θεωρεί παράτολμη οιαδήποτε πρόβλεψη για πιθανή απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, αν ποτέ παραπεμφθεί εκεί η ελληνοτουρκική διαφορά για την υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου.
Ο Θ. Καρυώτης αγωνιά ότι ενώ η παγκόσμια κοινότητα αφιερώνει αυξανομένη προσοχή στο θεσμότης ΑΟΖ, η Ελλάδα επιδεικνύει μία ανεξήγητη αδράνεια στην άσκηση ενός κυριαρχικού δικαιώματος που κατοχυρώνεται από το διεθνές δίκαιο και υπηρετεί τα στρατηγικά συμφέροντα της χώρας.
Κατά πόσον όμως η κλιμάκωση της τουρκικής προκλητικότητας στην Ανατολική Μεσόγειο θα οδηγήσει την Αθήνα να αναλάβει προδραστικές πρωτοβουλίες στο ζήτημα της ΑΟΖ , όπως αυτός επίμονα προτείνει για δεκαετίες , παρά απλώς να αντιδρά στις κινήσεις της Αγκυρας , απομένει να φανεί. Πάντως παρότι οι εκκλήσεις του δεν έχουν βρει ευήκοα ώτα μέχρι σήμερα, ο ίδιος δεν καταθέτει τα όπλα, πιστεύοντας ότι μία μέρα θα δικαιωθεί.
(*) Ο Αχιλλέας Παπαρσένος υπηρέτησε ως προϊστάμενος του Γραφείου Τύπου και Επικοινωνίας στην ελληνική πρεσβεία της Ουάσιγκτον.
- Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.