Όταν η Επανάσταση φορούσε Prada: Έγκλημα η σεξουαλική παρενόχληση και κακοποίηση
Ο παραγωγός κινηματογράφου Χάρβεϊ Γουάινστιν. EPA, JUSTIN LANE
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Η δημοσιογράφος του Φιλελεύθερου, Τώνια Σταυρινού γράφει για το παγκόσμιο κίνημα του 21ου αιώνα ενάντια στη σεξουαλική παρενόχληση και κακοποίηση, που σημάδεψε την τελευταία δεκαετία.
Το σενάριο πάει κάπως έτσι: νεαρή ηθοποιός µπαίνει στο γραφείο του µεγαλύτερου εν ζωή παραγωγού του Χόλιγουντ και εκεί που βλέπει µπροστά της οντισιόν, γυρίσµατα σε ταινίες µε µεγάλους σκηνοθέτες, κόκκινα χαλιά και πρόβες µπροστά στον καθρέφτη για να πιάσει το σωστό συναίσθηµα, η πλοκή αλλάζει απότοµα και µέσα σε µερικά λεπτά εκείνη βγαίνει βιαστικά από το δωµάτιο του ξενοδοχείου του, µε τα χέρια να τρέµουν, σφίγγοντας τα χείλη αναγκασµένη να πνίξει µια από τις πιο τροµακτικές εµπειρίες τής ζωής της.
- «Αν µιλήσεις θα σε συντρίψω» ήταν µια από τις αγαπηµένες φράσεις του Harvey Weinstein, ο οποίος, παρενόχλησε σεξουαλικά περισσότερες από 70 γυναίκες και φέρεται να βίασε (τουλάχιστον) δύο. Χρειάστηκε µόνο µία από αυτές, µε όπλο ένα hashtag για να αρχίσει να συµβαίνει αυτό που περιέγραψε σε πρόσφατη συνέντευξή του ο Brad Pitt:
«Ξανακερδίζονται από την αρχή οι εργασιακές σχέσεις – κι αυτό είναι για καλό. Και ήταν επιτέλους η ώρα του να γίνει – και πολύ µας πήρε».
Όπως όλες οι επαναστάσεις έτσι και αυτή του #MeToo περίµενε το κατάλληλο timing για να δει το φιτίλι της να ανάβει και να ανάβει. Όταν η ακτιβίστρια Tarana Burke µοιράστηκε το συγκεκριµένο hashtag το 2007 προσπαθώντας να δηµιουργήσει κάποιο σπινθήρα αντίδρασης στη σεξουαλική κακοποίηση των γυναικών, η προσπάθεια έσβησε στον ψυχρό αέρα της αδιαφορίας. Μια δεκαετία αργότερα η Alyssa Milano µε ανοικτό κάλεσµα στα social media πέτυχε το αδιανόητο.
Εκατοµµύρια γυναίκες σε όλο τον κόσµο ανταποκρίθηκαν, µοιράστηκαν τις ιστορίες τους, ζητώντας αλλαγές στις νοοτροπίες που κρατάνε µε τη χοντρή χούφτα τους κλειστό το στόµα του θύµατος ακόµη και µετά το τέλος του βιασµού του. Αν πέτυχε κάτι όλη αυτή η κινητοποίηση, η µεγαλύτερη διαδικτυακή επανάσταση στην ιστορία και µια από τις πιο προβεβληµένες φεµινιστικές δράσεις της εποχής µας, ήταν αν µη τι άλλο να ανοίξει ο δηµόσιος διάλογος για ένα θέµα που είναι τόσο συχνό όσο και αόρατο γύρω µας.
- Η σεξουαλική κακοποίηση είναι τόσο συνηθισµένη που έχει διεισδύσει στη σφαίρα της κανονικότητας, µε αποτέλεσµα να θεωρείται σχεδόν νοµοτελειακό.
- Το φρικτό συναίσθηµα της σεξουαλικής παρενόχλησης, αυτό που ξεκινά µε γρήγορους χτύπους της καρδιάς, µια υποψία από ναυτία και ένα αίσθηµα απέχθειας που στρέφεται µια έξω σου µια µέσα σου («τι σκατά ήθελα στο γραφείο του/να περπατήσω τέτοια ώρα µόνη/να δεκτώ να µε πάει µε το αυτοκίνητο/να φορέσω αυτή τη φούστα/να το παίξω φιλική/να γελάσω µε τα ηλίθια αστεία του/να φερθώ ευγενικά») είναι τόσο οικείο σε όλες µας όσο οι κράµπες της περιόδου.
- Όσο σηµαντική και αν είναι η δηµόσια συζήτηση που ξεκίνησε τα τελευταία δυο χρόνια, θα πρέπει να συγκρατήσουµε λίγο ακόµη τον ενθουσιασµό µας.
Η αλλαγή που συντελέστηκε δεν έχει φτάσει ακόµη στην ταµία του σούπερ µάρκετ, µιας και η δική της καταγγελία εξακολουθεί, όπως γινόταν εδώ και αιώνες, να αποσιωπάται, να µειώνεται και να υποτάσσεται στους άγραφους νόµους της πατριαρχίας. Η κουλτούρα αποδοχής του βιασµού είναι τόσο ριζωµένη και οι δοµικές αιτίες όλων των µορφών βίας κατά των γυναικών τόσο εµπεδωµένες που το #MeToo είναι σαν να µην πέρασε ποτέ από την (κανονική) ζωή.
Σε πραγµατικές συνθήκες και σε πραγµατικούς αριθµούς η βία εξακολουθεί να κάνει τη γη να γυρίζει, από τη Χιλή όπου οι δυνάµεις καταστολής χρησιµοποίησαν τους βιασµούς ως µαζικό όπλο για να σταµατήσουν τις διαδηλώσεις κατά του Πινιέρα, µέχρι την κυρία Μαρία της διπλανής πόρτας. Αυτό που σίγουρα άλλαξε και οι µελλοντικές γυναίκες οφείλουν να ευγνωµονούν γι’ αυτό το κίνηµα του #MeToo είναι ότι πέτυχε µια θεαµατική έναρξη, µια φαντασµαγορική «πρεµιέρα» για όλες τις µελλοντικές διεκδικήσεις, γιατί από δω και µπρος όταν συζητάµε για νοµοθεσίες, πολιτικές πρόληψης, αυστηρές ποινές, µηδενική αποδοχή και σχέσεις ανισότητας, θα έχουµε έναν κοινό κώδικα επικοινωνίας, ένα παγκόσµιο σηµείο αναφοράς.
- Με αυτή την έννοια, το #MeToo ήταν η σφυρίχτρα που ήχησε δυνατά στον κόσµο, τον έβαλε να σταµατήσει για ένα δευτερόλεπτο ό,τι κάνει και να ακούσει. Το τι θα γίνει από δω και µπρος, βέβαια είναι αυτό που θα κρίνει και την έκβαση του αγώνα.
* Στις 6 Ιανουαρίου ξεκινά η δίκη του Weinstein για βιασµό και σεξουαλική επίθεση, το 2006 και το 2013 αντίστοιχα. Ο ίδιος έχει δηλώσει αθώος. Αν καταδικαστεί αντιµετωπίζει έως και ισόβια. Άλλες 30 παραπονούµενες για σεξουαλική παρενόχληση (κατηγορίες που ο ίδιος δεν παραδέχθηκε) κατέληξαν σε οικονοµικό διακανονισµό µαζί του τον περασµένο µήνα.
- Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
Κρίσιμες εξελίξεις με σκηνικό έντασης: 2020 με πολλούς κινδύνους λόγω τουρκικής επιθετικότητας