Μήπως ο πόλεμος της Αμερικής με το Ιράν θα γίνει στο Ιράν; Πεδίο ανταγωνισμού Ουάσιγκτον και Τεχεράνης
File Photo: Το μέγεθος του πλήθους που είχε συγκεντρωθεί στην Τεχεράνη για τον αποχαιρετισμό του Σουλεϊμανί, μπορούσε να συγκριθεί με αυτό που πλημμύρησε τους δρόμους της ιρανικής πρωτεύουσας το 1989 για την κηδεία του ιδρυτή της Ισλαμικής Δημοκρατίας αγιατολάχ Ρουχολάχ Χομεϊνί. EPA, ABEDIN TAHERKENAREH BEST QUALITY AVAILABLE
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Διώξεις στην Αριζόνα σε βάρος 18 ατόμων για απόπειρα αλλοίωσης των αποτελεσμάτων των εκλογών του 2020 υπέρ του Τραμπ ΗΠΑ: Ανάμεσά τους ο Ρούντι Τζουλιάνι
Ο Άντονι Μπλίνκεν προσπαθεί να βρει “κοινή” γλώσσα με την Κίνα: Ουάσιγκτον και Πεκίνο οφείλουν να χειρίζονται τις διαφωνίες τους «υπεύθυνα», είπε ο Αμερικανός υπουργός
Οι αμερικανο-ιρανικές σχέσεις αποτελούν ένα κεφαλαιώδες ζήτημα για την εξέλιξη της Μέσης Ανατολής, ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1950.
Η τρέχουσα κρίση στις αμερικανο-ιρανικές σχέσεις έλκει τις ρίζες της στην απόφαση της κυβέρνησης Ομπάμα τo 2011 να αποσύρει τις στρατιωτικές δυνάμεις των ΗΠΑ από το Ιράκ.
Ως γνωστόν, η αμερικανική εισβολή στο Ιράκ το 2003 διεξήχθη χωρίς την όποια αντίδραση από το Ιράν. Αντιθέτως, υπήρχε συγκεκαλυμμένη υποστήριξη. Το ισλαμικό καθεστώς της Τεχεράνης είδε θετικά τη βίαιη ανατροπή του Σαντάμ Χουσεΐν, αφού η πτώση του θα δημιουργούσε κενό και θα έδιδε την ευκαιρία στον Ιράν να αυξήσει την επιρροή του στο μετασανταμικό Ιράκ. Το Ιράκ και το Ιράν διεξήγαγαν σκληρό οκταετή πόλεμο (1980-1988), ο οποίος κόστισε περίπου ένα εκατομμύριο θύματα και συνολικά πέντε δισεκατομμύρια δολάρια.
- Μετά το τέλος του πολέμου, ο Σαντάμ Χουσεΐν θα υπερεκτιμούσε τον ρόλο του στην περιοχή εισβάλλοντας στο Κουβέιτ, οδηγώντας στον πρώτο διεθνή πόλεμο του Κόλπου (1991). Ανέκαθεν, το Ιράν θεωρούσε ότι ο έλεγχος του Ιράκ από τους σουνίτες, οι οποίοι είναι μειονότητα στη χώρα και ταυτοχρόνως θρησκευτικός αντίπαλος, αποτελούσε σοβαρή υπαρξιακή απειλή.
Η εξέλιξη όμως της αμερικανικής εισβολής στο Ιράκ είχε μία διαφορετική πορεία. Οι ΗΠΑ, από τη μια, δεν επέτρεψαν στις τοπικές σιιτικές φιλοδοξίες να επεκταθούν και, από την άλλη, ενεπλάκησαν σε μία στρατιωτική αντιπαράθεση με τους σουνίτες. Στο τέλος, βρέθηκαν εν μέσω πίεσης εξ αμφοτέρων. Ο Ομπάμα έλαβε την απόφαση να ανατρέψει αυτή την κατάσταση, σχεδιάζοντας να αποσύρει τα περισσότερα, αλλά όχι όλα τα αμερικανικά στρατεύματα, και να δημιουργήσει έναν ιρακινό στρατό αποτελούμενο από σουνίτες και σιίτες που να ήταν φιλικός προς τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Όπως ήταν αναμενόμενο, το Ιράν αντετάχθη σ’ αυτή την προοπτική. Εκείνη η απόφαση της κυβέρνησης Ομπάμα συνέπεσε με την εξέλιξη του εμφυλίου πολέμου στη Συρία και τη γιγάντωση του Ισλαμικού Κράτους, το οποίο ανάγκασε την Ουάσινγκτον να διατηρήσει στρατεύματα στο Ιράκ, προκαλώντας επίσης την παρέμβαση του Ιράν για να μην αφήσει τους ισλαμιστές σουννίτες να καταλάβουν την εξουσία στη Βαγδάτη.
Σε εκείνη τη φάση οι ΗΠΑ και το Ιράν συνεργάστηκαν για να αποδυναμώσουν το Ισλαμικό Κράτος. Ωστόσο, εκείνη η συνεργασία είχε όρια και κινείτο σε χαμηλό επίπεδο, λόγω των πυρηνικών φιλοδοξιών του Ιράν και των πιέσεων που ασκούσε το Ισραήλ επί τούτου. Οι πυρηνικές βλέψεις της Τεχεράνης οδήγησαν εκ νέου σε επιβολή κυρώσεων και εκτράχυνση των σχέσεων. Η εξέλιξη αυτή ανανέωσε την ανάγκη διατήρησης στρατευμάτων στο Ιράν από τη νέα τότε κυβέρνηση Τραμπ.
- Από τη μια, ο Τραμπ δήλωνε δημοσίως ότι ήθελε να μειώσει τη στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, αλλά, από την άλλη, δεν έκρυβε την επιθυμία του να ευνοήσει καθεστωτική αλλαγή στο Ιράν. Αυτή η προφανής αντίφαση ενεγράφετο στη λογική της στρατιωτικής απόσυρσης των ΗΠΑ από τη Μέση Ανατολή.
- Ως εκ τούτου, η αντίδραση του Ιράν επέβαλλε ως γεωστρατηγική επιταγή τον άμεσο έλεγχο του Ιράκ. Αυτή η επιθυμία ευνοήθηκε από το γεγονός ότι με τον επιτυχή πόλεμο κατά του Ισλαμικού Κράτους και τη μείωση στρατιωτικών δυνάμεων των ΗΠΑ στο Ιράκ άφηνε το Ιράν σε εξαιρετικά ισχυρή θέση σε σχέση με το παρελθόν.
- Να υπομνησθεί ότι, εκτός των καλών σχέσεων που έχει η Τεχεράνη με το καθεστώς Άσαντ, ταυτοχρόνως, διατηρεί αρκετές φιλοϊρανικές παραστρατιωτικές ομάδες σε διάφορα μέρη της Μέση Ανατολής όπως στον Λίβανο, την Υεμένη και το Ιράκ.
Με άλλα λόγια, το Ιράν είχε εκμεταλλευτεί ευνοϊκώς διάφορες κρίσεις στην περιοχή και, σε συνδυασμό με την απόσυρση αμερικανικών στρατευμάτων, δημιούργησε μία μεγάλη σφαίρα επιρροής, κοινώς γνωστή ως «Σιιτικό Τόξο», που εκτείνεται από το Ιράν μέχρι τη Μεσόγειο. Η αύξηση της επιρροής του Ιράν στο Ιράκ μεγάλωσε την πιθανότητα ισχυρής γεωπολιτικής αναβάθμισης της χώρας στον Κόλπο. Αυτή η επιτυχής γεωστρατηγική προωθήθηκε από μια ομάδα Ιρανών στρατηγών που ανήκουν στον κύκλο της σκληρής ηγετικής ομάδος του ισλαμικού καθεστώτος, όπως ήταν ο δολοφονηθείς Κασέμ Σουλεϊμανί.
Η νέα κατάσταση στο Ιράκ επέβαλλε στο ιρανικό καθεστώς να αναλάβει πιο αποτελεσματική δράση εντός του Ιράκ. Σ’ αυτό το στάδιο κλήθηκε η επίλεκτη ομάδα «QUDS» του κλάδου της Ισλαμικής Επαναστατικής Φρουράς, επικεφαλής της οποίας ήταν ο Σουλεϊμανί. Ο Ιρανός στρατηγός αποτελούσε τον κατ’ εξοχήν αξιωματικό, του οποίου η αποστολή ήταν η εκπαίδευση και η συντήρηση συμμαχικών δυνάμεων του Ιράν στο εξωτερικό.
Όταν έφθασε ο Σουλειμανί στο Ιράκ επεδίωξε αρχικώς τις επιθέσεις σε αμερικανικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις με σκοπό να υπονομεύσει τη στρατιωτική ικανότητα των Αμερικανών στο Ιράκ μετά την αποτυχία τους στη Συρία. Σε αυτό το σημείο η δολοφονία του ήταν στρατιωτική αναγκαιότητα για τις αμερικανικές δυνάμεις.
- Με τη δολοφονία του Σουλεϊμανί, οι ΗΠΑ έστειλαν το μήνυμα ότι δεν επιθυμούν να μπουν σε εκτενείς στρατιωτικές δραστηριότητες στην περιοχή. Η νέα γεωστρατηγική των ΗΠΑ στηρίζεται στις οικονομικές κυρώσεις και στη στήριξη τοπικών πληρεξουσίων. Από την άλλη, το Ιράν εξακολουθεί να επιθυμεί να διατηρήσει και να διευρύνει τη σφαίρα επιρροής του έως τη Μεσόγειο.
Στην περίπτωση του Ιράκ, υψίστη προτεραιότητα είναι η εξουδετέρωση της ντόπιας σουννιτικής απειλής και η σταθεροποίηση της χώρας μέσω των σιιτών. Σήμερα το Ιράν επιδιώκει να μην επιτρέψει στο Ιράκ να γίνει προπύργιο αντι-ιρανικών δυνάμεων, αλλά ταυτόχρονα οι ΗΠΑ του έθεσαν όρια, ότι δηλαδή δεν μπορεί να διεξάγει συμβατικό πόλεμο εναντίον των ΗΠΑ, του Ισραήλ, της Σαουδικής Αραβίας και των ΗΑΕ.
Ως εκ τούτου, για το Ιράν δεν υπάρχει άλλη επιλογή παρά να χρησιμοποιήσει αυτό που έχει χρησιμοποιήσει τόσο αποτελεσματικά στο παρελθόν: ειδικές και συγκαλυμμένες επιχειρήσεις, μέσω φιλοϊρανικών παραστρατιωτικών ομάδων. Με βάση αυτό το δεδομένο, το ασταθές Ιράκ θα γίνει εκ των πραγμάτων το νέο πεδίο βίας μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν.
- Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες των συνεργατών της.