Οι ΗΠΑ επαναφέρουν στη Μεσόγειο ένα νέο ”Hoover-Stimson Doctrine” το οποίο συμφέρει την Ελλάδα.
Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ με την Πρώτη Κυρία Μελάνια Τραμπ. EPA, Al Drago / POOL
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε την αμερικανική εξωτερική πολιτική τόσο στο σύνολό της, όσο και σε συγκεκριμένες περιφέρειες στον πλανήτη. Αν σεβαστούμε τον ρεαλισμό και την συλλογιστική του για κάθε θέμα που αφορά την ελληνική εξωτερική πολιτική, οφείλουμε να εξετάζουμε ειδικούς συντελεστές που την επηρεάζουν.
Όσο η ισχύς θα είναι άνιση μεταξύ των κρατών και επομένως, θα υπάρχουν πέντε κατηγορίες κρατών, (microstates, small powers, middle powers, great powers, superpowers) τότε η μελέτη της ισορροπίας μιας περιοχής οφείλει να ξεκινά αντίστροφα (διεθνές περιβάλλον, περιφερειακό περιβάλλον, εσωτερικό περιβάλλον (τι κάνει δηλαδή ένα κράτος).
- Οι ΗΠΑ ανήκει στην κατηγορία των υπερδυνάμεων. Οι επιδιώξεις της επηρεάζουν άμεσα την ελληνική εξωτερική και της θέτουν ευκαιρίες και περιορισμούς. Η αμερικανική εξωτερική πολιτική συμπλέει με τα ελληνικά συμφέροντα και μάλιστα είναι πλέον στο χέρι μας να εκμεταλλευτούμε την αμερικανική ισχύ προς όφελός μας.
Για την Αμερική η αντίστροφη μέτρηση για να εγκαταλείψει τον απομονωτισμό και να εισέλθει στις διεθνείς υποθέσεις, ξεκίνησε τη δεκαετία του 1930′. Η εξέλιξη που υποχρέωσε την Αμερική να ξανανοίξει δειλά το παράθυρό της προς τον κόσμο, ήταν η εισβολή της Ιαπωνίας στην Μαντσουρία της Κίνας. Το τέλος του Α’ Π.Π έφερε την αμερικανική κοινή γνώμη αλλά και πολλούς γερουσιαστές σαν τον Gerald Nye της Βόρειας Ντακότα να θεωρούν οτι η Αμερική μπήκε στον καταστροφικό Α’Π.Π λόγω βιομηχάνων όπλων και τραπεζιτών.
Μάλιστα, ένα βιβλίο με τίτλο ”The Merchants of Death” των Engelbrecht και Hanighen, είχαν καταστήσει τις ΗΠΑ να υιοθετούν όλο και περισσότερο τον απομονωτισμό σε βαθμό που να θυμίζουν τις πρώτες δηλώσεις του George Washington για μη ανάμειξη στις ευρωπαϊκές υποθέσεις.
Ωστόσο η γεωπολιτική αντίληψη της αμερικανικής κυβέρνησης, δεν μπορούσε να ακυρωθεί από τις όποιες αντιδράσεις.
- Η Μεγάλη Βρετανία από τον πλευρά του Ατλαντικού και η Άπω Ανατολή από την άλλη, ήταν κρίσιμες χώρες-περιοχές για την αμερικανική ασφάλεια στους δύο ωκεανούς.
- Στις 7 Ιανουαρίου 1932 λοιπόν, (κατά τύχη η μέρα που επισκέφτηκε ο Έλληνας πρωθυπουργός τον Αμερικανό πρόεδρο) ο Υπουργός Εξωτερικών Stimson της κυβέρνησης Hoover, διακήρυξε το γνωστό Hoover-Stimson Doctrine βάσει του οποίου η Αμερική -παρόλο που δεν αναλάμβανε κάποια δέσμευση στρατιωτικής ή οικονομικής υποστήριξης κάποιας χώρας- δε θα αναγνώριζε διεθνείς συμφωνίες οι οποίες έχουν προκύψει από εισβολές σαν αυτήν που επιχείρησε η Ιαπωνία.
Η σημερινή συζήτηση για το αν οι ΗΠΑ αποχωρούν από συγκεκριμένες περιοχές του πλανήτη (μέσα σε αυτές και η Μεσόγειος και η Μέση Ανατολή) θυμίζει έντονα την περίοδο του Μεσοπολέμου. Βέβαια, οι ΗΠΑ εισήλθαν τελικά και στον Β’ Π.Π μετά από το Pearl Harbor. Ο απομονωτισμός υπάρχει σαν κουλτούρα στην Αμερική.
Όπως και η κουλτούρα ίσων αποστάσεων. Ωστόσο, όταν τα ζωτικά συμφέροντα της υπερδύναμης διακυβεύονται, τότε ο αμερικανικός πραγματισμός επιστρέφει.
Ο πρόεδρος Trump έχει πράγματι μια ρητορική που θυμίζει απομονωτισμό, όμως τα 7 από τα 10 tweets που κάνει, αφορούν την αμερικανική εξωτερική πολιτική. Δύσκολοι καιροί για απομονωτισμό και για αυταπάτες οτι μπορεί μια υπερδύναμη να διατηρήσει την πρωτοκαθεδρία της στις διεθνείς υποθέσεις χωρίς να παίρνει μέρος στα διεθνή δρώμενα.
- Στην Μεσόγειο και στη Μέση Ανατολή, οι ΗΠΑ παρατηρούν μια αλλαγή του status quo προς όφελος δυνάμεων που δεν έχουν κοινά συμφέροντα με τις ΗΠΑ. Όπως τότε, με την εισβολή της Ιαπωνίας στην Μαντσουρία, οι Αμερικανοί μάλλον αντέδρασαν χλιαρά στην αρχή, θέτοντας το Hoover-Stimson Doctrine το οποίο όμως, ήταν η βάση για την μετέπειτα παρέμβασή τους. Οι ΗΠΑ είναι μια συντηρητική δύναμη.
- Αυτό σημαίνει οτι δεν επιθυμούν δυνάμεις όπως η Ρωσία, η Γερμανία και η Κίνα, να ανατρέψουν το φιλικό προς τα συμφέροντα των ΗΠΑ, status quo. Ακόμη, οι ΗΠΑ επιθυμούν να διατηρήσουν (όπως και τότε, με το Hoover-Stimson Doctrine) την περίφημη πολιτική των Ανοιχτών Θυρών, σε κάθε περιφέρεια του πλανήτη.
Η Τουρκία είναι μια χώρα που εργάζεται ακατάπαυστα για τα ρωσικά συμφέροντα. Είναι πολύ λογικό λοιπόν, πριν οι ΗΠΑ παρέμβουν αποφασιστικά (άγνωστο πότε) για την προστασία των ζωτικών τους συμφερόντων, να ανακοινώνουν πως στη Λιβύη δεν αναγνωρίζουν κανέναν ξένο στρατό και καμία εξέλιξη που δεν καθορίζεται από την ίδια τη Λιβύη η οποία χρειάζεται σταθεροποίηση.
- Επιπρόσθετα, τα αμερικανικά συμφέροντα συμπλέουν με συμφέροντα χωρών όπως είναι η Ελλάδα, η Κύπρος, η Αίγυπτος, η Ιορδανία, η Γαλλία, τα ΗΑΕ, η πλευρά του Χαφτάρ στη Λιβύη και η Ιταλία. Ο Ελληνισμός δε διεκδικεί αλλαγή του περιφερειακού status quo.
- Δεν βγαίνει κανείς Έλληνας αξιωματούχος να διακηρύξει πως διεθνείς συνθήκες του παρελθόντος οφείλουν να αναθεωρηθούν και να τροποποιηθούν. Όσο τα συμφέροντα των ΗΠΑ στοχεύουν στη διατήρηση του υπάρχοντος status quo με αλλαγές οι οποίες απλώς θα το βελτιώνουν και δε θα το αναθεωρούν, η Ελλάδα έχει συμφέρον να αξιοποιεί την αμερικανική πολιτική.
Η πολιτική των Ανοικτών Θυρών για τις ΗΠΑ είναι πολύ σημαντική, ιδιαίτερα στη Μεσόγειο στην οποία υπάρχουν τα τρία από τα έξι -συνολικά- κρίσιμα στενά του κόσμου από τα οποία διεξάγεται το διεθνές εμπόριο (Γιβραλτάρ, Δαρδανέλια, Σουέζ).
Ένα αντίστοιχο Hoover-Stimson Doctrine έχουν υιοθετήσει οι ΗΠΑ στη Μεσόγειο προκειμένου να μην απωλέσουν τη ναυτική υπεροχή τους (και βέβαια την πρωτοκαθεδρία τους στην ενεργειακή διπλωματία που έχει αγγίξει το κόκκινο στην περιοχή μας) προς όφελος ηπειρωτικών δυνάμεων όπως είναι η Ρωσία και η Γερμανία.
(*) Αλέξανδρος Δρίβας: Research Fellow – HALC, Ph.D. Cand. (Hellenic-American Relations after the Cold War Era).
- Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες των συνεργατών της.
Απαράδεκτη πράξη: Τι κρύβει η άρνηση της Γερμανίας να καλέσει την Ελλάδα στη Διάσκεψη για τη Λιβύη