Η Ευρώπη σε μετάλλαξη με …άρωμα γυναίκας: Πρόσωπα, ρόλοι, στόχοι της νέας Κομισιόν

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο Στραβούργο. Μαζί της ο πρώτος αντιπρόεδρος Frans Timmermans (δεξιά). EPA, PATRICK SEEGER




Γράφει ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΥΡΙΟΠΟΥΛΟΣ*

Από την 1η Δεκεμβρίου στο πηδάλιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής βρίσκεται, για πρώτη φορά ως Πρόεδρος του Κολεγίου των Επιτρόπων, μια γυναίκα. Η πρώην υπουργός Άμυνας της Γερμανίας, Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν.

Σε παράλληλο χρόνο έχουν ήδη αναλάβει καθήκοντα οι κυρίες Κριστίν Λαγκάρντ, γαλλικής καταγωγής, ως νέα Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και η βουλγαρικής καταγωγής Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα, ως νέα επικεφαλής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.

  • Στις αλλαγές της πρώτης γραμμής στην Ευρώπη συγκαταλέγονται ως νέος Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ο πρώην πρωθυπουργός του Βελγίου, Σαρλ Μισέλ και ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ο Ιταλός Νταβίντ Σασσόλι, που ανέλαβε τα καθήκοντά του, τον Ιούλιο, μετά τις ευρωεκλογές.

Τα νέα πρόσωπα στην πρώτη γραμμή των εκπροσώπων της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα ακολουθήσουν την πορεία που χαράσσουν οι ηγέτες και μετουσιώνει σε νομοθετικές προτάσεις (Οδηγίες και Κανονισμοί) η Κομισιόν. Δηλαδή, ο αμιγώς διοικητικός μηχανισμός της Ένωσης.

Αυτή η νέα σύνθεση θα είναι αντάξια των πολιτών που εμπιστεύθηκαν την κρίση των εκπροσώπων τους στην Ευρωβουλή και στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο; Τα «ανοικτά» θέματα θα «κλείσουν» εύκολα; Ποιοι είναι οι ρόλοι, οι πολιτικοί στόχοι και οι μεγάλες προκλήσεις της επόμενης περιόδου;

Μια συνοπτική καταγραφή του νέου πλαισίου διακυβέρνησης στην ΕΕ βοηθά στο να αντιληφθούμε πόσο δύσκολο είναι το επάγγελμα του ευρωπαίου κυβερνήτη, αλλά και πόσο μεγάλες είναι οι προκλήσεις της εποχής μας…

Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΚΟΜΙΣΙΟΝ

  • Η νέα Επιτροπή εγκρίθηκε με 461 ψήφους υπέρ, 157 κατά και 89 αποχές. Εξελέγη από την Ευρωβουλή την Τετάρτη 27/11/2019.
  • Το Σώμα των Επιτρόπων θα αναλάβει καθήκοντα την 1η Δεκεμβρίου, για πέντε χρόνια, μέχρι τις 31/10/2024
  • Η Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν είναι πρώτη γυναίκα Πρόεδρος της Επιτροπής και η ομάδα της περιλαμβάνει το μεγαλύτερο ποσοστό γυναικών Επιτρόπων μέχρι σήμερα. Περιλαμβάνει 12 γυναίκες έναντι 9 που είχε η Επιτροπή Γιούνκερ, και 15 άνδρες.
  • Ο Ισπανός Josep BORRELL FONTELES αντικαθιστά τη Φεντερίκα Μογκερίνι ως Ύπατος Εκπρόσωπος της Ένωσης για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας.
  • Οι περισσότεροι Επίτροποι έχουν διατελέσει υπουργοί στις εθνικές κυβερνήσεις τους στο παρελθόν, ενώ εννέα μέλη από την ομάδα της Ούρσουλας Φον Ντερ Λάιεν ήταν ευρωβουλευτές.
  • Ο νεότερος Επίτροπος είναι ο Λιθουανός Βιργκίνιους Σινκεβίτσιους, 29 ετών, και ο πρεσβύτερος ο πρώην πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Γιοζέπ Μπορέλ, 72 ετών.

Η Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν εξελέγη με περισσότερες ψήφους από τον πολλά υποσχόμενο προκάτοχό της, Ζαν Κλωντ Γιούνκερ (461 έναντι 423 θετικών ψήφων), ενώ οι αντιδράσεις που «ενέπνευσαν» πρώιμη αμφισβήτηση του ειδικού βάρους της νέας Επιτροπής έχουν να κάνουν με τη διανομή των χαρτοφυλακίων και όχι με τους στρατηγικούς στόχους της νέας ατζέντας, που εν τέλει είναι και το κυρίως κρινόμενο.

  • Τέσσερις διοικητικές καινοτομίες και μια… ‘ιδιορρυθμία’

Στις καινοτομίες της νέας Κομισιόν περιλαμβάνονται:

  • η αύξηση του αριθμού των Αντιπροέδρων σε 8, εκ των οποίων 3 Εκτελεστικοί Αντιπρόεδροι,
  • από τους 19 Επιτρόπους, ένας, ο Αυστριακός Γιοχάνες Χαν, θα είναι αρμόδιος στο εξής για θέματα προϋπολογισμού και διοίκησης, και θα υπάγεται απευθείας στην Πρόεδρο,
  • η μείωση της… χαρτοκρατίας. Οι συναντήσεις του Κολεγίου θα είναι ψηφιακές και χωρίς χαρτιά. Έτσι αναμένεται να επιτευχθεί περιορισμός δαπανών και γραφειοκρατίας, και,
  • η πολιτική «One-in, one-out». Μια πρόκληση για τον περιορισμό της ευρωπαϊκής πολυνομίας. Αυτό σημαίνει ότι κατά τη θέσπισηνέων νόμων και κανονισμών, η νέα Επιτροπή θα εφαρμόζει την αρχή ότι «για κάθε μέτρο που θεσπίζεται ένα άλλο μέτρο θα καταργείται».

‘Ιδιορρυθμία’ της νέας Κομισιόν είναι ότι για πρώτη φορά στη σύνθεση του σώματος των Επιτρόπων δεν μετέχει ο εκπρόσωπος μιας χώρας. Το Ηνωμένο Βασίλειο, με πρόσχημα τις εκλογές της 12ης Δεκεμβρίου δεν έδωσε όνομα υποψηφίου Επιτρόπου, παρά τις γραπτές προσκλήσεις της εκλεγμένης Προέδρου και τις προειδοποιήσεις της Κομισιόν για εκκίνηση της διαδικασίας παράβασης, σύμφωνα με το άρθρο 258 της Συνθήκης για την λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ).

Ιδανικά, το Ηνωμένο Βασίλειο θα διορίσει Επίτροπο μετά τις εκλογές στη χώρα, με διάρκεια θητείας έως την 31η Ιανουαρίου 2020, οπότε λήγει η περίοδος παράτασης για το Brexit. Τι χαρτοφυλάκιο θα έχει αυτός ή αυτή η νέα Επίτροπος είναι ακόμη άγνωστο, αλλά εξαιρετικά ενδιαφέρον για να «ζυγίσουμε» και τη σοβαρότητα της νέας Κομισιόν ή να ‘θαυμάσουμε’ ακόμη μία θεσμική πιρουέτα.

  • ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΚΟΜΙΣΙΟΝ

Η Πρόεδρος, Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, πλαισιώνεται από 26 συνεργάτες – Επιτρόπους προς τους οποίους έχουν ανατεθεί διάφορα χαρτοφυλάκια. Δηλαδή, τομεακές και θεματικές αρμοδιότητες. Στη λίστα που ακολουθεί υπάρχει αστερίσκος στα πρόσωπα που ήταν μέλη και στην προηγούμενη σύνθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (εν συντομία Κομισιόν, από τη θεσμική ονομασία ‘Commission Européenne’), την περίοδο 2014-2019.

  • Εκτελεστικοί Αντιπρόεδροι

Φρανς Τίμερμανς (Κάτω Χώρες) θα συντονίζει τις εργασίες σχετικά με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία. Είχε το χαρτοφυλάκιο για τη βελτίωση της νομοθεσίας, τις διοργανικές σχέσεις, το κράτους δικαίου και το χάρτη των θεμελιωδών δικαιωμάτων.

Μαργκρέιτε Βέστεϊγιερ* (Δανία) θα συντονίζει το συνολικό θεματολόγιο μιας Ευρώπης έτοιμης για την ψηφιακή αλλαγή και θα είναι η επίτροπος αρμόδια για θέματα ανταγωνισμού, με τη στήριξη της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού.

Βάλντις Ντομπρόβσκις* (Λετονία) θα συντονίζει τις εργασίες σχετικά με μια οικονομία στην υπηρεσία των ανθρώπων και θα εκτελεί χρέη επιτρόπου αρμόδιου για τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, με τη στήριξη της Γενικής Διεύθυνσης για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και την Ένωση Κεφαλαιαγορών.

  • Αντιπρόεδροι

Οι άλλοι πέντε αντιπρόεδροι είναι:

ο Γιοζέπ Μπορέλ (Ισπανία, εν ενεργεία υπουργός Εξωτερικών της Ισπανίας): προτεινόμενος ΥΕ/ΑΕ, μια ισχυρότερη Ευρώπη στον κόσμο,

η Βιέρα Γιούροβα* (Τσεχία, μέλος της Επιτροπής Γιούνκερ): Αξίες και διαφάνεια. Είχε το χαρτοφυλάκιο για τη δικαιοσύνη, τους καταναλωτές και την ισότητα των φύλων.

ο Μαργαρίτης Σχοινάς : Προώθηση (αντί Προστασία) του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής. Δηλαδή, θα είναι κατά βάση υπεύθυνος μεταξύ άλλων για την αντιμετώπιση της μετανάστευσης και του προσφυγικού, της ασφάλειας, της απασχόλησης και της εκπαίδευσης. Μια από τις αρμοδιότητές του θα είναι οι επενδύσεις στις χώρες προέλευσης των μεταναστευτικών ροών, αλλά και ο προσδιορισμός πολιτικών για την προσέγγιση εξειδικευμένων εργαζομένων.

ο Μάρος Σέφτσοβιτς* (Σλοβακία, αντιπρόεδρος στην Επιτροπή Γιούνκερ): Διοργανικές σχέσεις και προβλέψεις. Είχε το χαρτοφυλάκιο της Ενεργειακής Ένωσης.

και η Ντούμπραβκα Σούιτσα (Κροατία): Δημοκρατία και Δημογραφία. Η κ. Ντούμπραβκα Σούιτσα θα ηγείται επίσης, εκ μέρους της Επιτροπής, των εργασιών σχετικά με τη διάσκεψη για το μέλλον της Ευρώπης.

  • Επίτροποι

 Ως ‘τομεακοί’ Επίτροποι ορίστηκαν οι:

Γιοχάνες Χαν* (Αυστρία) ως αρμόδιος για θέματα προϋπολογισμού και διοίκησης. Είχε το χαρτοφυλάκιο για την ευρωπαϊκή πολιτική γειτονίας και ήταν αρμόδιος για τις διαπραγματεύσεις για τη διεύρυνση.

Ντιντιέ Ρέιντερς (Βέλγιο), για το χαρτοφυλάκιο της Δικαιοσύνης (συμπεριλαμβανομένων των θεμάτων του κράτους δικαίου).

Μαρία Γκαμπριέλ* (Βουλγαρία) για το χαρτοφυλάκιο «Καινοτομία και Νεολαία», που μετονομάστηκε σε «Ψηφιακή Οικονομία και Κοινωνία».

Στέλλα Κυριακίδου (Κύπρος) στο χαρτοφυλάκιο «Υγεία».

Κάντρι Σίμσον (Εσθονία), αρμόδια για το χαρτοφυλάκιο «Ενέργεια».

Γιούτα Ουρπιλάινεν (Φινλανδία) για το χαρτοφυλάκιο «Διεθνείς εταιρικές σχέσεις».

Τιερί Μπρετόν αντί της Σιλβί Γκουλάρ (Γαλλία), που θα είναι ο Επίτροπος για θέματα εσωτερικής αγοράς, βιομηχανικής πολιτικής και ψηφιακής ενιαίας αγοράς. Θα είναι επίσης αρμόδιος για τη νέα Γενική Διεύθυνση Αμυντικής Βιομηχανίας και Διαστήματος.

Όλιβερ Βαρέλι αντί του Λάσλο Τρότσανι (Ουγγαρία), ο οποίος θα είναι αρμόδιος για θέματα γειτονίας και διεύρυνσης.

Φιλ Χόγκαν * (Ιρλανδία), που αναλαμβάνει το Εμπόριο. Είχε το χαρτοφυλάκιο της Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης.

Πάολο Τζεντιλόνι (Ιταλία), ο οποίος αναλαμβάνει το χαρτοφυλάκιο «Οικονομία».

Βιργκίνιους Σινκεβίτσιους (Λιθουανία), 29 ετών, που θα είναι αρμόδιος για το χαρτοφυλάκιο «Περιβάλλον και Ωκεανοί».

Νίκολας Σμιτ (Λουξεμβούργο), που θα είναι αρμόδιος για θέματα απασχόλησης.

Ελένα Ντάλι (Μάλτα), που θα έχει το χαρτοφυλάκιο «Ισότητα».

Γιάνους Βοϊτσιεχόφσκι (Πολωνία), που αναλαμβάνει το χαρτοφυλάκιο για τη «Γεωργία».

Ελίζα Φερέιρα (Πορτογαλία), τέως αντιπρόεδρος της κεντρικής τράπεζας της Πορτογαλίας, που θα ηγηθεί του χαρτοφυλακίου «Συνοχή και Μεταρρυθμίσεις».

Αντίνα-Ιωάννα Βέλαν αντί της Ροβάνα Πλουμπ (Ρουμανία), η οποία θα είναι αρμόδια για το χαρτοφυλάκιο «Μεταφορές».

Γιάνεζ Λέναρτσιτς (Σλοβενία), που θα είναι αρμόδιος για το χαρτοφυλάκιο «Διαχείριση Κρίσεων».

Ίλβα Γιόχανσον (Σουηδία), που αναλαμβάνει το χαρτοφυλάκιο «Εσωτερικές Υποθέσεις».

  • ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΑΤΖΕΝΤΑΣ

Η νέα Κομισιόν ξεκινά με ‘κληρονομιά’ πολλές εκκρεμότητες. Μεταξύ των οποίων… το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2021-2027, το μεταναστευτικό, η Τραπεζική Ένωση, στη Διεύρυνση, οι εξωτερικές σχέσεις (με καυτά θέματα τις σχέσεις με την Τουρκία και το ζήτημα της διεύρυνσης), το Brexit ως τρέχουσα διαχείριση και ως μελλοντική σχέση ΕΕ-ΗΒ.

Κατά τη διάρκεια των επόμενων πέντε ετών στην ηγεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Ursula von der Leyen θέλει να θέσει τα θεμέλια για τη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα και να καταστήσει την Κομισιόν λιγότερο εμπλεκόμενη στα εσωτερικά των κρατών μελών, μετατοπίζοντας την εστίαση των πολιτικών της στη γεωπολιτική.

Αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής με μια Πράσινη Συμφωνία για την Ευρώπη, οικονομική πολιτική προς όφελος των πολιτών, ψηφιακή εποχή παντού, προστασία του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου, ισχυροποίηση του διεθνούς ρόλου της Ευρώπης και νέα ώθηση στην ευρωπαϊκή Δημοκρατία είναι οι προτεραιότητες της Ούρσουλας Βαν Ντερ Λάιεν που θα μετουσιώσουν σε πρωτοβουλίες οι νέοι Επίτροποι.

  • ΤΑ ΜΕΓΑΛΑ ΑΓΚΑΘΙΑ

Κατά την άποψη του γράφοντος, τρία είναι τα μεγάλα αγκάθια της επόμενης περιόδου…

  • Το πρώτο η επανεκκίνηση της οικονομίας, με αιχμή του δόρατος το ΠΔΠ 2021-2027, προς την κατεύθυνση της δυνατότητας πρόκλησης επενδύσεων αλλά και της αύξησης της απασχόλησης στην ΕΕ. Και δύο είναι εξόχως δύσκολα ζητήματα, αφού συνδέονται το μεν ένα με την γενική κατάσταση της οικονομίας και ειδικότερα με τις πολιτικές μεγάλων ευρωπαϊκών χωρών που δεν απελευθερώνουν χρήμα στην αγορά και το άλλο με την επέκταση της τεχνολογίας, που στην πράξη απορροφά θέσεις εργασίας δημιουργώντας βέβαια νέες δουλειές, οι οποίες, όμως, συνδέονται με ικανότητες που δεν έχουν ακόμη αναπτυχθεί ευρέως στην αγορά της προσφοράς εργασίας και αφορούν κυρίως νέους σε ηλικία.

Όπως εύστοχα σημειώνει η Νατάσα Στασινιού, στη Naftemporiki.gr, “τον τελευταίο χρόνο οι αξιωματούχοι της ΕΚΤ έχουν επανειλημμένα υπογραμμίσει την ανάγκη για άμεση δράση των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων με στόχο την τόνωση της ανάπτυξης, εξηγώντας πως τα όπλα της νομισματικής πολιτικής δεν αρκούν για να αποτρέψουν την ύφεση ή μία παρατεταμένη περίοδο αναιμικής ανάπτυξης και υποτονικού πληθωρισμού. Όταν όμως ζητούν αύξηση των δημοσίων επενδύσεων και εν γένει δαπανών, δεν απευθύνονται σε όλους. Κοιτούν πρωτίστως προς τη Γερμανία και λίγες ακόμη χώρες με περιθώρια δημοσιονομικών ελιγμών. Από όσους δεν έχουν «χώρο» ζητούν ουσιαστικά να επιμείνουν στη δημοσιονομική πειθαρχία και να τονώσουν την ανάπτυξη με διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, που σημαίνει πλέον αναδιάρθρωση στη δημόσια διοίκηση ώστε να είναι αποδοτικότερη αφενός ως προς την ταχύτητα εξυπηρέτησης του πολίτη και αφετέρου ως προς την ψηφιακή μετάβαση της διοικητικής γραφειοκρατίας».

  • Το δεύτερο μεγάλο ζητούμενο είναι η ειρηνική διέξοδος από το περιβάλλον εμπορικών πολέμων. Πρόκειται για ζήτημα που στην Ελλάδα δεν έχει απασχολήσει στο βαθμό που απασχολεί την υπόλοιπη Ευρώπη, και αυτό είναι λογικό καθώς πρωτεύουν για τη χώρα μας την τελευταία οκταετία ήταν να σταθεί στα πόδια της δημοσιονομικά.

Αλλά, το ζήτημα των εμπορικών πολέμων εξελίσσεται εσύ ιδιαίτερα φλέγον ζήτημα για την Ευρωπαϊκή Ένωση δεδομένου ότι και γεωγραφικά και εμπορικά βρίσκεται ανάμεσα στις δύο υπερδυνάμεις. Τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα ή, ακόμη ευρύτερα, τον ασιατικό γίγαντα – που πλαισιώνεται από οικονομίες με χαρακτηριστικά: α) το μεγάλο πλήθος εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού σε ποικιλία τομέων της τεχνολογίας, β) τεράστιο πλήθος μονάδων παραγωγής κάθε είδους, γ) φθηνό κόστους παραγωγής – εξαιτίας βέβαια και της έλλειψης αυστηρών εργασιακών και περιβαλλοντικών κανόνων που υπάρχουν στο δυτικό κόσμο.

Σημειωτέον ότι, η εμπορικοί πόλεμοι έχουν και τη διάσταση των πολιτικών που αφορούν στις προσπάθειες προστασίας της κλιματικής αλλαγής. Και, σε κάποιο βαθμό, πολιτικές αμφιλεγόμενες εκατέρωθεν, καθώς τόσο η απόλυτη αδιαφορία όσο και η απόλυτη φιλοδοξία είναι δύσκολο να βρουν ρεαλιστικό πεδίο εφαρμογής. Στο μεταξύ, όμως, (και αυτό το «μεσοδιάστημα» είναι η περίοδος έως την αποτίμηση της επιτυχίας των προτεινόμενων πολιτικών για μηδενικούς ρύπους έως το 2050, με ακόμη πιο φιλόδοξους στόχους σε διάφορες περιοχές του πλανήτη – μεταξύ αυτών και η απολιγνιτοποίηση στην Ελλάδα έως το 2028, ή η απαγόρευση μη ηλεκτρικών αυτοκινήτων στην Ολλανδία έως το 2030) θα πρέπει να γίνουν μεταρρυθμίσεις που θα φτάνουν ως την πραγματική αλλαγή του τρόπου ζωής μας. Και πολλοί άνθρωποι -ακόμη και ανάμεσα στους ακτιβιστές του κλιματικού ζητήματος- δεν είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν ούτε σε χρόνο ούτε σε χρήμα το τίμημα που τους αναλογεί.

  • Το τρίτο μεγάλο αγκάθι είναι το μεταναστευτικό. Το ξεχωρίζω από το προσφυγικό παρά την τάση να αναφέρονται μαζί, μάλλον για λόγους… πολιτικής ορθότητας.

 Οι πρόσφυγες είναι μια ευαίσθητη κατηγορία μεταξύ των μεταναστευτικών πληθυσμών, που σε διασυνοριακή κινητικότητα ξεπερνούν τα 250 εκατομμύρια ανθρώπους στην παγκόσμια σφαίρα.

Οι οικονομικοί ή και οι ‘κλιματικοί’ μετανάστες είναι μια άλλη ευαίσθητη κατηγορία ανθρώπων, που επιζητούν μια καλύτερη τύχη ή καλύτερη ζωή σε άλλη χώρα από τη δική τους, έχοντας ως παράδειγμα κάποια θετικά πρότυπα ευζωίας που βλέπουν στην τηλεόραση. Στην πραγματικότητα οι περισσότεροι ταλαιπωρούνται πιο πολύ στις χώρες υποδοχής απ’ ότι στις χώρες τους. Αλλ’ αυτό είναι ένα άλλο ζήτημα.

Για την Ευρωπαϊκή Ένωση, το μεταναστευτικό είναι πρόβλημα και λύση μαζί. Μια «καυτή πατάτα» στα χέρια εκείνων που την ακουμπάνε πρώτοι! Γιατί, όσοι αποδέχονται οικονομικούς μετανάστες σε οργανωμένο πλαίσιο είναι πολύ-επίπεδα κερδισμένοι. Και το βλέπουμε σε ευρωπαϊκές χώρες που φιλοξενούν πλήθος αλλοχθόνων χωρίς κανένα παράπλευρο κοινωνικό ή οικονομικό πρόβλημα.

Στον αντίποδα, μια άτακτη είσοδος μεγάλου όγκου μεταναστών, σε περίοδο οικονομικής αβεβαιότητας και μετάλλαξης της παραγωγής πλούτου από τη συμβατική στην ψηφιακή οικονομία είναι μια δύσκολη κατάσταση με επίδραση στην πολιτική, στην κοινωνία, στην οικονομία ή ακόμη και στη δημογραφική ισορροπία, που σε ορισμένες περιπτώσεις προκαλεί μεταβολές για τις οποίες οι τοπικές κοινωνίες δεν είναι πολιτισμικά έτοιμες.

  • Ωστόσο, είναι βέβαιο πως οι ευρωπαϊκές κοινωνίες θα μεταλλαχθούν. Έτσι και τόσο, που ακόμη δεν μπορούμε να το φανταστούμε, καθώς η μίξη πληθυσμών, παραδόσεων και ηθών θα δημιουργήσει ένα νέο εθιμικό δίκαιο σε τέτοιο εύρος και βάθος που η μελλοντική κοινωνία ίσως να μελετά τα εθνοτικά χαρακτηριστικά ως σπανιότητες. Περίπου, όπως συμβαίνει σήμερα με τους μειονοτικούς πληθυσμούς.

Αλλά, μέχρι τότε, (στο μεσοδιάστημα όπως λέγαμε και για τις πολιτικές αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής) η διαδρομή θα είναι και θεσμικά και πολιτικά και οικονομικά και κοινωνικά εξαιρετικά δύσκολη. Με μεγάλες, βαθιές και ανθενωτικές προκλήσεις για την Ευρώπη. Επειδή, μια πολιτική κλειστών θυρών είναι ανεδαφική. Και επειδή, μια πολιτική ανοικτών θυρών, και μάλιστα χωρίς κανόνες, είναι πρακτικά αδύνατη.

Συνεπώς, η νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να χειριστεί ένα ευαίσθητο ζήτημα με αποφασιστικότητα και συνεκτικότητα. Να παρουσιάσει σύντομα τις προτάσεις της για τη νέα αλλαγή του Κανονισμού του Δουβλίνου. Να δώσει νέο στίγμα και κανόνες στο ζήτημα του ασύλου. Να δώσει λύση στην αποφόρτιση των πιέσεων που δέχονται οι χώρες πρώτης υποδοχής. Να δημιουργήσει κοινό πλαίσιο ενσωμάτωσης των νεοεισερχόμενων πληθυσμών. Να κάνει πράξη την αλληλεγγύη. Να εμπνεύσει τις ηγεσίες των κρατών μελών σε ένα όραμα με πρακτική εφαρμογή και να διαβεβαιώσει τους ευρωπαίους πολίτες πως η πορεία προς το μέλλον έχει σαφή και σταθερό προσανατολισμό.

Αν το πετύχει, θα έχει εξασφαλίσει την κοινωνική ειρήνη που χρειάζεται η Ευρώπη για να πορευτεί με ομόνοια και στις μεταρρυθμίσεις προς την ψηφιακή εποχή. Εάν όχι, η Ευρώπη θα κινδυνεύσει από διχασμούς, πολιτικό λαϊκισμό και οικονομική κατάρρευση εξαιτίας της αδυναμίας προσέλκυσης επενδύσεων και αναθέρμανσης της Οικονομίας

Πώς συνδέονται αυτά; Σχετικά απλό. Ασφαλώς περίπλοκο. Με την άτακτη δημογραφική αλλαγή η δυσκολία στις αλλαγές του εργασιακού περιβάλλοντος θα αποδίδεται από του λαϊκιστές πολιτικούς στους ‘ξένους’, με αποτέλεσμα τη δαιμονοποίηση ανθρώπων και απότοκο τη διόγκωση των υπερβολών, των εντάσεων, των ρατσιστικών φαινομένων, και της ακραίας πολωτική ρητορικής.

  • Αλλά οι δυσκολίες δεν σταματούν εδώ…

Πρωτεύον θέμα, και στην ατζέντα των ηγετών στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που θα γίνει στις Βρυξέλλες 12-13 Δεκεμβρίου, είναι η επίτευξη συμφωνίας για το ΠΔΠ. Δηλαδή για την απόφαση χρηματοδότησης και διανομής των πόρων του πολυετούς προϋπολογισμού της περιόδου 2021-2027. Οι «καθαροί συνεισφέροντες» στον προϋπολογισμό της ΕΕ, όπως η Γερμανία, η Δανία, η Αυστρία, η Σουηδία και οι Κάτω Χώρες, ζητούν να μην υπερβούν το 1% του Ακαθάριστου Εθνικού Εισοδήματος (ΑΕΕ) ΕΕ-27, ενώ η απερχόμενη Φινλανδική Προεδρία πρότεινε από 1,03% έως 1,08% και η Επιτροπή αναμένει 1,114%, σύμφωνα με τη στόχευση χρηματοδότησης νέως πολιτικών για την ασφάλεια και την άμυνα. Ενώ, οι επονομαζόμενες “cohesion countries”, δηλαδή Πολωνία, Σλοβακία, Ουγγαρία, Ελλάδα και άλλες με χαμηλότερο ΑΕΠ  επικρίνουν τις σχεδιαζόμενες περικοπές στις πιστώσεις της πολιτικής συνοχής και της ΚΑΠ.

Στη συζήτηση για το ΠΔΠ, η Γαλλία δεν παίρνει θέση επί του αριθμού μετά το δεκαδικό ψηφίο, αλλά απορρίπτει κάθε προσπάθεια να αντιταχθούν μεταξύ τους οι σύγχρονες με τις παραδοσιακές πολιτικές. Γενικώς, η Γαλλία παρουσιάζει ιδέες που σε ορισμένα θέματα επιτείνουν τη σύγχυση.

  • Παρά την ένταση των συζητήσεων αν και η Προεδρία της Κροατίας στο Συμβούλιο, την περίοδο 1/1-30/6/2020 δεν αποφέρει αποτελέσματα, οι τελικές αποφάσεις θα ληφθούν με… «δραστικότερους διαλόγους» την περίοδο της Προεδρίας της Γερμανίας, στο εξάμηνο 1/7-31/12/2020.

Μέχρι να κλείσει ο προϋπολογισμός του ΠΔΠ, που σε μεγάλο βαθμό εξαρτάται και από την προοπτική του Brexit, πολλά ευρωπαϊκά προγράμματα -ιδιαίτερα στους τομείς της έρευνας και της τεχνολογίας- θα είναι έωλα.

Η Πολιτική για το κλίμα, με στόχο να καταστεί η Ευρώπη η πρώτη ουδέτερη κλιματικά ήπειρος έως το 2050, προϋποθέτει εξεύρεση τρόπων να κινητοποιηθούν τρισεκατομμύρια ευρώ για τη χρηματοδότηση της μετάβασης, που θα επηρεάσει τα πάντα, από την παραγωγή ενέργειας μέχρι τη μεταφορά και τη γεωργία.

Η διαμόρφωση της σχέσης ΕΕ- Ηνωμένου Βασιλείου μετά το Brexit επιτάσσει μια συμφωνία που θα είναι επωφελής για την ΕΕ μακροπρόθεσμα, ιδίως στους τομείς του εμπορίου και της ασφάλειας, σε πλαίσιο συναντίληψης μεταξύ των κρατών μελών ξεπερνώντας παγιωμένες ανταγωνιστικές προτεραιότητες.

Στο παγκόσμιο εμπόριο οι συμμαχίες και οι αντιπαλότητες δοκιμάζονται, προσώρας με ρητορικές εξάρσεις, αλλά η πιθανότητα να ακολουθήσει και η ΕΕ πρακτική κυρώσεων δεν αποκλείεται. Το αποτέλεσμα θα είναι επαναφορά δασμών εκεί που δεν υπήρχαν, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το εμπόριο και τους καταναλωτές.

  • Η ολοκλήρωση της ΟΝΕ με πολλά ανοικτά ζητήματα της Τραπεζικής Ένωσης και της Ένωσης Κεφαλαιαγορών είναι σοβαρές εκκρεμότητες, με δυσκολότερα σημεία τη συζήτηση για έναν νέο δημοσιονομικό κανόνα, ενδεχόμενες ρηξικέλευθες αποφάσεις για τις τράπεζες που κινδυνεύουν από τα «κόκκινα δάνεια» και φυσικά το θέμα – ταμπού που αφορά στην αναγκαιότητα θέσπισης ενός κοινού ευρωπαϊκού συστήματος εγγύησης των καταθέσεων.

Ζητήματα ταμπού υπάρχουν και στη μετάβαση στην ψηφιακή εποχή. Χρειάζονται λύσεις για τα όρια της τεχνητής νοημοσύνης και την Προστασία των δεδομένων, που θίγονται από επίσης αναγκαίες πολιτικές για την ασφάλεια.

Και ακόμη… με χρονοδιάγραμμα ως τον Ιούνιο του 2020, η Επιτροπή VDL θα πρέπει να δώσει μια απάντηση σχετικά με τη Διεύρυνση και ειδικότερα να φέρει στο Συμβούλιο πρόταση που να ικανοποιεί το αίτημα της Γαλλίας για μεταρρύθμιση της διαδικασίας διεύρυνσης, προκειμένου να υπάρξει ξεκάθαρη απόφαση σχετικά με την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τα Τίρανα και τα Σκόπια.

Ο ευρωπαϊκός χρόνος φεύγει αφήνοντας πίσω του αρκετές ρωγμές στο ενωσιακό οικοδόμημα. Ένας καινούργιος έρχεται με πολλές και μεγάλες φιλοδοξίες για ένα καλύτερο κόσμο, με ισχυρό παίκτη την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Στο μεσοδιάστημα (γιατί η Ευρώπη στα… μεσοδιαστήματα κλονίζεται) ευχή όλων είναι να μην επαληθευτούν ανομολόγητοι φόβοι για περιστατικά τρομοκρατίας στις μεγάλες χριστουγεννιάτικες αγορές, οι περισσότερες εκ των οποίων έχουν μετονομαστεί σε «γιορτές του χειμώνα» για… ευνόητους λόγους.-

  • (*) Ο Γιώργος Συριόπουλος είναι δημοσιογράφος-ανταποκριτής της ΕΡΤ στις Βρυξέλλες, συγγραφέας των βιβλίων «Ευρωφελή & Ανθενωτικά» (2019, εκδ. Α.Α. Λιβάνη) και «Κοινή Γνώμη; Zapping χωρίς παρωπίδες» (2010, εκδ. Πελεκάνος). Παράλληλα, δραστηριοποιείται στην ομογένεια ως Πρόεδρος των AHEPAns στην Ολλανδία.
Ο δημοσιογράφος Γιώργος Συριόπουλος. Φωτογραφία από το αρχείο του

Hellasjournal - Newsletter


%d bloggers like this: