FILE PHOTO Η Αεροπορική Βάση Ινσιρλίκ στην Τουρκία, EPA, MURAT KIBRITOGLU
Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΚΟΠΟΥΛΟΥ (*)
«’Όσο ο Ερντογάν ηγείται της Τουρκίας πρέπει να αποδεχθούμε την πραγματικότητα ότι δεν αντιμετωπίζουμε ένα φίλο», δήλωσε ο πρόεδρος του Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων (CFR) Ρίτσαρντ Χάας, που θεωρείται η σημαντικότερη δεξαμενή σκέψης των ΗΠΑ για θέματα εξωτερικής πολιτικής.
Πρόκειται για ένα από τα υπολείμματα της πυρηνικής στρατηγικής του ΝΑΤΟ επί Ψυχρού Πολέμου, που προέβλεπε τη χρήση τους από αμερικανικά αεροσκάφη και πιλότους σε καιρό ειρήνης, αλλά και από αεροσκάφη των συμμάχων σε καιρό πολέμου. Για να χρησιμοποιηθούν πρέπει να πετάξουν έως το Ιντσιρλίκ κατάλληλα για επιχειρήσεις πυρηνικού βομβαρδισμού αμερικανικά αεροσκάφη και να τις φορτώσουν. Δεν έχουν δοθεί εξουσιοδοτήσεις πτήσεων πυρηνικού βομβαρδισμού σε Τούρκους πιλότους μετά τα μέσα της δεκαετίας του 1990.
Εντούτοις, όπως σημειώνει το Bussiness Insider, οι προβλεπόμενες διαδικασίας δεν είναι σχεδιασμένες για να εμποδίσουν μια στοχευμένη επίθεση ή ένα σαμποτάζ, ιδιαιτέρως από ένα σύμμαχο. Αν αποφάσιζε να αρπάξει τα όπλα και είχε αρκετό χρόνο στη διάθεσή της, η Τουρκία θα μπορούσε να τα χρησιμοποιήσει, αν όχι για να προκαλέσει πυρηνική έκρηξη, για να διασπείρει ραδιενέργεια.
Πολύ ακραία σενάρια, θα πείτε ίσως, και μόνο όμως το γεγονός ότι αυτά συζητώνται δημοσίως είναι επαρκής ένδειξη τόσο της ραγδαίας επιδείνωσης των τουρκο-αμερικανικών σχέσεων, όσο και της πρωτοφανούς, εκρηκτικής αστάθειας που χαρακτηρίζει πλέον το περιβάλλον στην ευρύτερη Μέση Ανατολή και διεθνώς.
Γεωπολιτικός σεισμός
Η πρόσφατη εισβολή της Τουρκίας στη Συρία και όσα ακολουθούν με καταιγιστικό ρυθμό, δεν αφήνουν διεθνώς την παραμικρή αμφιβολία για το μέγεθος των παγκόσμιων γεωπολιτικών μεταβολών που σηματοδοτούν και των οποίων είναι ταυτόχρονα το αποτέλεσμα. Ο κόσμος που προέκυψε από την κατάρρευση της ΕΣΣΔ το 1989-91 δεν υφίσταται πλέον.
Το επισημαίνουν αναλυτές διεθνώς μιλώντας για «γεωπολιτικό σεισμό» (όπως το αμερικανικό CNBC) αλλά και πολιτικοί όπως ο Πρόεδρος Μακρόν στην φετινή -χαρακτηριζόμενη από ορισμένους παρατηρητές ως ιστορική- ομιλία του προς τους Γάλλους πρέσβεις.
Έως τώρα ΗΠΑ και Ισραήλ ήταν συγκρατημένοι απέναντι στην Άγκυρα από τον φόβο μήπως την «χάσουν», σπρώχνοντάς την στην αγκαλιά της Ρωσίας, του Ιράν και της Κίνας.
Να φύγει η Τουρκία από το ΝΑΤΟ και τα πυρηνικά από την Τουρκία!
Ήδη από την επομένη της τουρκικής εισβολής στη Συρία, και ιδίως από τη στιγμή που βομβαρδίστηκαν αμερικανικές ειδικές δυνάμεις, Αμερικανοί βουλευτές και από τα δύο κόμματα άρχισαν να συζητάνε την αναστολή της συμμετοχής της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ (κάτι βέβαια που εμφανίζει πολλές θεσμικές δυσκολίες, δεδομένου του κανόνα της ομοφωνίας στην Ατλαντική Συμμαχία).
Βέβαια δεν συμφωνούν όλοι με αυτήν την άποψη και υπενθυμίζουν ότι και στο παρελθόν είχαμε απόσυρση τακτικών πυρηνικών όπλων από ευρωπαϊκές χώρες χωρίς να δοθεί πολιτική σημασία, όπως από την Ελλάδα (2001) και τις βάσεις Ραμστάιν στη Γερμανία και Lakenheath στη Βρετανία στα μέσα της δεκαετίας του 2000 (ενδέχεται να μεταφέρθηκαν τότε και από την Τουρκία, αλλά οι σχετικές πληροφορίες δεν έχουν επιβεβαιωθεί). Υπό τις παρούσες συνθήκες όμως είναι δύσκολο να μη θεωρηθεί η απόσυρση των όπλων βαρύνουσας πολιτικο-στρατιωτικής σημασίας.
Η βάση του Ιντσιρλίκ
Η αμερικανική βάση του Ιντσιρλίκ στην Τουρκία έχει πολύ μεγάλη σημασία, όχι μόνο λόγω του ρόλου της στον αμερικανικό πυρηνικό σχεδιασμό. Από εκεί επιχειρούν τα τελευταία χρόνια drones, αεροσκάφη ηλεκτρονικού πολέμου Prowler και βομβαρδιστικά A-10, στα πλαίσια του «πολέμου κατά της τρομοκρατίας». Σε περίπτωση μεγάλης κρίσης ή σύρραξης ο ρόλος της βάσης διευρύνεται σημαντικά.
Ο πλέον συντεταγμένος τρόπος απομάκρυνσης των όπλων θα ήταν μια συμφωνία ΗΠΑ και Τουρκίας για τον τερματισμό της συνεργασίας στον τομέα αυτό (nuclear sharing relationship). Η φυσική απομάκρυνση των όπλων μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους, εκ των οποίων πιθανότερος η χρήση αεροσκαφών C – 17, χωρίς να αποκλείεται η απομάκρυνση δια ξηράς ή θαλάσσης. Η επιχείρηση είναι αρκετά περίπλοκη, ιδίως λόγω των τρομερών προβλημάτων ασφαλείας που θέτει η μεταφορά πυρηνικών υλικών. Ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες αναφέρουν πάντως ότι ήδη έγινε πέρυσι μια σχετική άσκηση στην Τουρκία.
Η εναλλακτική είναι η «αθόρυβη» απομάκρυνση των όπλων με αφορμή την προγραμματισμένη ήδη αναβάθμισή τους στις ΗΠΑ, από τις οποίες θα μπορούσαν να μην επιστρέψουν ποτέ στην Τουρκία.
(*) Ο Δημήτρης Κωνσταντακόπουλος είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας. Via ΑΠΕ-ΜΠΕ
Τα τρία σενάρια και οι μεγάλοι κίνδυνοι: Οι Γάλλοι μετεωρολόγοι φοβούνται και προειδοποιούν