ΣΧΟΛΙΑ-ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ
#Tags:
ενεργειακάΡωσίαΙσραήλΗΠΑΑίγυπτοςκυπριακή ΑΟΖΑνατολική ΜεσόγειοςγεωτρήσειςΟ Ερντογάν απειλεί τη σταθερότητα στη Μεσόγειο με τις γεωτρήσεις στην ΑΟΖ της Κύπρου
Ο Τούρκος Υπουργός Ενέργειας, Φατίχ Ντονμέζ. Photo via Twitter, @fatih_donmez
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Οι παράνομες γεωτρήσεις φυσικού αερίου, η ρωσική επιρροή και η σφυρηλάτηση νέων συμμαχιών συνθέτουν ένα νέο τοπίο στην ανατολική Μεσόγειο που γεννά πολλά ερωτηματικά στις ΗΠΑ.
«Έχουμε ήδη κάνει δύο γεωτρήσεις ανατολικά και δυτικά της Κύπρου, και το πλωτό γεωτρύπανο «Γιαβούζ» θα κάνει μια επιπλέον», δήλωσε πρόσφατα ο υπουργός Ενέργειας της Τουρκίας Φατίχ Ντονμέζ.
Μέχρι στιγμής αυτές οι προσπάθειες της κυβέρνησης του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχουν προκαλέσει την ευρεία αντίδραση των παικτών της ανατολικής Μεσογείου, συμπεριλαμβανομένου του Ισραήλ και της Αιγύπτου, δυο χωρών που αποτελούν βασικούς συμμάχους των ΗΠΑ στη περιοχή. Τα παράνομα τουρκικά πλωτά γεωτρύπανα στην ΑΟΖ της Κύπρου συνοδεύονται από πολεμικά πλοία.
- Οι συγκεκριμένες κινήσεις ανησυχούν όχι μόνο την Λευκωσία αλλά και τη διεθνή κοινότητα, καθώς διεθνείς πετρελαϊκές εταιρείες έχουν σημαντικά συμφέροντα στην περιοχή μετά την ανακάλυψη υδρογονανθράκων στα ανοικτά των κυπριακών ακτών.
Γιατί η Ανατολική Μεσόγειος είναι τόσο ζωτικής σημασίας για την παγκόσμια οικονομία;
- Η Υπηρεσία Γεωλογικών Ερευνών των ΗΠΑ εκτιμά ότι στην περιοχή υπάρχουν 122 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια φυσικού αερίου. Η περιοχή μπορεί εν δυνάμει να προμηθεύσει τεράστια αποθέματα ενέργειας στην Ευρώπη, η οποία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την εισαγωγή ρωσικού φυσικού αερίου. Η Ρωσία είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος εξαγωγέας φυσικού αερίου στον κόσμο, με μερίδιο που αγγίζει περίπου 18,6% της παγκόσμιας παραγωγής.
Οι ενεργειακές ανάγκες της Ευρώπης είναι εξαιρετικά κρίσιμες για την παγκόσμια οικονομία και φυσικά για τον πρόεδρο των ΗΠΑ, ο οποίος έχει αναγάγει την παραγωγή ορυκτών καυσίμων και την υποσχόμενη οικονομική ανάπτυξη σε βασικό πυλώνα του μηνύματος της προεκλογικής του εκστρατείας για το 2020.
Εν τω μεταξύ, η ανακάλυψη των αποθεμάτων υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο έχει φέρει κοντά χώρες που παραδοσιακά δεν διατηρούσαν ιδιαίτερα στενούς δεσμούς. Έτσι βλέπουμε να αναδύονται νέα σχήματα περιφερειακής συνεργασίας, τα οποία δίνουν έμφαση στη συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας.
- Την περασμένη δεκαετία, η Ελλάδα, η Κύπρος και το Ισραήλ συμμετείχαν σε τριμερείς συνομιλίες για την ενεργειακή συνεργασία στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας και του πετρελαίου (προσελκύοντας το ενδιαφέρων των κοινοτήτων της διασποράς τους στις ΗΠΑ, ένα γεγονός που αποτέλεσε έμπνευση για τη δημιουργία της «Ελληνο-Ισραηλινής Συμμαχίας στο Κογκρέσο»). Τα πρότζεκτ των αγωγών φυσικού αερίου που συζητούνται θα φτάνουν στην Ευρώπη μέσω της ηπειρωτικής Ελλάδας.
Η ενεργειακή τριμερής σχέση αναπτύχθηκε περαιτέρω με τη προσθήκη της Αιγύπτου. Στην πραγματικότητα, το Ισραήλ έχει αρχίσει να εξάγει φυσικό αέριο στην Αίγυπτο, καθώς τα εμπόδια που παρεμποδίζουν τη συνεργασία των δύο χωρών έχουν αρχίσει να καταργούνται, ενώ η Κύπρος ανακοίνωσε την ενίσχυση των δεσμών της με την Αίγυπτο μέσω της οικονομικής και της τουριστικής συνεργασίας. Ο Αιγύπτιος πρόεδρος Αμπντέλ Φατάχαλ Σίσι επιδιώκει επίσης να ενισχύσει και να εκσυγχρονίσει το ναυτικό της Αιγύπτου προκειμένου να προστατέψει τα όλο και μεγαλύτερα ενεργειακά συμφέροντα που έχει η χώρα του στη Μεσόγειο από την τουρκική απειλή.
«Χώρες που δεν συνομιλούσαν στο παρελθόν, πλέον έρχονται κοντά», δήλωσε ο υπουργός Ενέργειας της Κύπρου, Γιώργος Λακκοτρύπης, σε πρόσφατη συνέντευξη του. Οι συνομιλίες μεταξύ Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ-Αιγύπτου έχουν φέρει πλέον στο τραπέζι και χώρες όπως η Ιταλία, η Ιορδανία και ακόμα την Παλαιστινιακή Αρχή.
- Η αναδιάρθρωση των συμμαχιών για την αναχαίτιση του τουρκικού αναθεωρητισμού παρουσιάζει έντονες ομοιότητες με τον ανεπίσημο συνασπισμό που έχει διαμορφωθεί εναντίον του Πεκίνου στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας. Ωστόσο, η Μόσχα έχει αναδειχθεί σε μια άλλη σημαντική συνιστώσα στην εξίσωση της ανατολικής Μεσογείου.
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν όχι μόνο απέτρεψε με επιτυχία την κατάρρευση του Σύρου πρόεδρου Μπασάρ αλ Άσαντ αλλά κατάφερε να πουλήσει και το αντιαεροπορικό-αντιπυραυλικό σύστημα S-400 σε μια χώρα σύμμαχο του ΝΑΤΟ όπως η Τουρκία. Το Κογκρέσο αναγκάστηκε να απαντήσει αποπέμποντας την Τουρκία από το πρόγραμμα των μαχητικών F-35, ένα γεγονός που κλυδωνίσει περαιτέρω τις σχέσεις της Άγκυρας με τη Δύση και υπονόμευσε την εταιρική της αξιοπιστία στη Μέση Ανατολή.
Εν τω μεταξύ, η Κύπρος εξακολουθεί να παραμένει διαιρεμένη με τις τουρκικές δυνάμεις να καταλαμβάνουν παράνομα το βορρά και την διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Κύπρου να ελέγχει το νότιο τμήμα. Χωρίς ισχυρή στρατιωτική παρουσία, εκτός από μια μικρή αμυντική δύναμη που είναι εξοπλισμένη κυρίως με αμυντικά συστήματα από την πρώην Σοβιετική Ένωση και τη Γιουγκοσλαβία, η κυπριακή κυβέρνηση είναι ουσιαστικά ανυπεράσπιστη.
- Ωστόσο, η ρωσική επιρροή στην περιοχή περιπλέκεται περαιτέρω από την απόφαση της Κύπρου να υποδεχθεί το ρωσικό χρήμα, γεγονός που οδηγεί σε σκεπτικισμό όσον αφορά την ένταξη της Κύπρου στο αμερικανικό στρατόπεδο. Ωστόσο, μια πρόσφατη αντιπροσωπεία του Κογκρέσου των ΗΠΑ ανακοίνωσε ότι η κυπριακή κυβέρνηση εργάζεται για να τερματίσει το ξέπλυμα χρήματος.
- Ποιες είναι οι επιλογές για τον πρόεδρο Τραμπ απέναντι στην αυξανόμενη επιθετικότητα της Τουρκίας και την επανεμφάνιση της Ρωσίας στην περιοχή-την ίδια στιγμή που οι διάφορες μορφές οικονομικής και αμυντικής συνεργασίας έχουν αρχίσει να αναδιαμορφώνουν την γεωπολιτική σκακιέρατης ανατολικής Μεσογείου;
Ο John Gay, εκτελεστικός διευθυντής του JohnQuincyAdams Society, μιας οργάνωσης στην Ουάσιγκτον που έχει ως στόχο να κατευθύνει την εξωτερική πολιτική προς την κατεύθυνση της «στρατηγικής» και όχι του πολέμου σχολίασε ότι «ο Τραμπ έχει επισημάνει σωστά ότι πολλοί σύμμαχοι των ΗΠΑ δεν κάνουν πολλά για να υπερασπιστούν τον εαυτό τους, προτιμώντας να βασίζονται στις Ηνωμένες Πολιτείες για την άμυνα τους. Ο καλύτερος τρόπος για να βγουν από αυτή την κατάσταση είναι να μπορέσουν αυτοί οι σύμμαχοι να αμυνθούν περισσότερο.
- Αυτό έχει διπλό όφελος για τις Ηνωμένες Πολιτείες: Πρώτον, οι χώρες αυτές θα ασχολούνται περισσότερο με την άμυνα τους. Δεύτερον, έχουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον για την επιβίωση και την ευημερία τους από ότι εμείς, με αποτέλεσμα να κάνουν καλύτερες επιλογές για την ασφάλεια τους από ότι θα κάναμε εμείς για λογαριασμό τους. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για ένα κράτος όπως η Κύπρος, καθώς δεν έχουμε κάποια επίσημη συμμαχική δέσμευση μαζί του. Εάν πιστεύουμε ότι μια ισχυρή και ανεξάρτητη Κύπρος προσφέρει οφέλη για την ασφάλεια των ΗΠΑ, τότε μπορούμε να εκπληρώσουμε χωρίς κόστος αυτό τον στόχο με το να της επιτρέψουμε να αγοράζει τα όπλα μας».
- Η πρώτη επιλογή για τον πρόεδρο είναι να επιτρέψει την πώληση όπλων και σύγχρονων συστημάτων ραντάρ στη Κυπριακή Δημοκρατία, μια εξέλιξη που θα επιτρέψει στη χώρα να βελτιώσει τις αμυντικές της ικανότητες. Μέχρι και σήμερα ισχύει η απαγόρευση αμερικανικών όπλων στη Κύπρο.
Αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε εξέλιξη το νομοσχέδιο για την άρση του εμπάργκο όπλων στην Κυπριακή Δημοκρατία. Ωστόσο στο πλαίσιο του νομοσχεδίου για τον προϋπολογισμό του Πενταγώνου για το οικονομικό έτος 2020, η απαγόρευση της πώλησης όπλων μπορεί να αρθεί όταν ξεπεραστεί ένα εμπόδιο: η Ρωσία.Με λίγα λόγια για να αρθεί το εμπάργκο πώλησης όπλων πρέπει πρώτα η Κυπριακή Δημοκρατία να συνεργαστεί με την Ουάσιγκτον για την αντιμετώπιση της νομιμοποίησης ρωσικών εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και να τερματίσει τον ανεφοδιασμό των ρωσικών σκαφών που σταθμεύουν στο νησί κατά της περιπολίες στην ανατολική Μεσόγειο.
- Η πώληση όπλων στην Κύπρο θα μπορούσε να αποτελέσει έναν αποτελεσματικό τρόπο για να ασκηθεί πίεση σε έναν σύμμαχο στο ΝΑΤΟ που επιδιώκει στόχους αντίθετους προς τα συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών. Μια άλλη επιλογή για τον Πρόεδρο Τραμπ είναι να μειώσει τον ρόλο της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ. Ο Ερντογάν εκτιμά την ένταξή του στο ΝΑΤΟ, αλλά η ένταξη της Τουρκίας είναι μόνο ένα μέσο για να οπλιστεί και να αμυνθεί (όπως συνέβη όταν αγόραζε όπλα από τη Ρωσία). Ο Πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν της Γαλλίας έχει ήδη καταδικάσει έντονα τις ενέργειες της Άγκυρας στην ΑΟΖ της Κύπρου και πρόσφατα έστειλε γαλλικές ναυτικές δυνάμεις για να αποτρέψει περαιτέρω τουρκικές ενέργειες στην περιοχή.
Ενώ ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, δήλωσε πρόσφατα ότι «η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ενωμένη πίσω από την Κυπριακή Δημοκρατία και αναμένει από την Τουρκία να σεβαστεί τα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών μελών», η κατάσταση περιπλέκεται περαιτέρω από τη συνεργασία του Ερντογάν σε ορισμένα βασικά θέματα, όπως για παράδειγμα η συμμετοχή της Τουρκίας στον Συνασπισμό για την νίκη εναντίον του Ισλαμικού Κράτους. «
- Η Τουρκία άνοιξε τις στρατιωτικές της βάσεις στις ΗΠΑ και τους εταίρους του Συνασπισμού τον Ιούλιο του 2015. Από τότε, η αεροπορική βάση του Ιντσιρλίκ ήταν κρίσιμη στην προσπάθεια για την καταστροφή του ISIS στη Συρία και το Ιράκ», είχε δηλώσει το Στέιτ Ντιπάρτμεντ νωρίτερα αυτό το έτος.
Εντούτοις, η ανάληψη δράσης εναντίον της Άγκυρας ενδέχεται να οπισθοκροτήσει, καθώς η Τουρκία θα μπορούσε να στραφεί ακόμη περισσότερο προς τη Μόσχα και την Τεχεράνη. Οι τρεις έχουν ήδη συναντηθεί για να συζητήσουν το μέλλον της Συρίας σε μια διαβούλευση όπου δεν συμμετείχαν οι ΗΠΑ. Η περαιτέρω απομάκρυνση της Τουρκίας από το ΝΑΤΟ θα μπορούσε να έχει τα αντίθετα αποτελέσματα, καθώς οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να χάσουν έναν σύμμαχο για τα μελλοντικά ευρασιατικά συμφέροντά τους.
- Η πιο άμεση και αποτελεσματική δράση εναντίον της Τουρκίας είναι οι οικονομικές κυρώσεις – μια κίνηση που μπορεί να επιδεινώσει περαιτέρω την κατάσταση των σχέσεων της Άγκυρας με τη Δύση. Η Τουρκία εξαρτάται πολύ από την επιρροή των ξένων επενδυτών, ιδίως τη Γερμανία. Το εμπόριο μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας εκτιμάται σε περίπου 220 δισεκατομμύρια δολάρια. Το εμπόριο των ΗΠΑ με την Τουρκία αξίζει περίπου 24 δισεκατομμύρια δολάρια. Τα ευρωπαϊκά και αμερικανικά πολιτικά κόμματα μπορεί εύκολα να μεταβούν σε οικονομικά αντίποινα.Πρέπει, όμως, να θυμούνται το διαπραγματευτικό χαρτί του Ερντογάν.
Ο Τούρκος πρόεδρος δήλωσε δημοσίως ότι εάν οι δυτικές δυνάμεις αναλάβουν δράση εναντίον του, θα αντιδράσει με την αποστολή περισσότερων από 3,6 εκατομμυρίων προσφύγων στην Ευρώπη. Η τουρκική οικονομία έχει ήδη αισθανθεί σημαντικό αντίκτυπο με την πρόσφατη υποτίμηση της λίρας και θεωρητικά θα μπορούσε να εξοικονομήσει ένα σημαντικό χρηματικό ποσό στέλνοντας πρόσφυγες στην Ευρώπη εάν χτυπηθεί περαιτέρω με οικονομικές κυρώσεις.
Ο πρόεδρος Τραμπ πρέπει να λάβει μια απόφαση μαζί με την υποστήριξη των νομοθετών και του Πενταγώνου που θα υποστηρίζει το διεθνές δίκαιο για τις παράνομες οικονομικές δραστηριότητες εντός της ΑΟΖ ενός κυρίαρχου κράτους. Η απόπειρα παράνομων γεωτρήσεων δεν δείχνει σημάδια ύφεσης σε μια περιοχή ζωτικής σημασίας για την παγκόσμια οικονομία και κρίσιμη για τα γεωπολιτικά συμφέροντα των ΗΠΑ.
(*) Το συγκεκριμένο άρθρο δημοσιεύτηκε στο Global Security Review. Ο JackDulgarian είναι αναλυτής της Ουάσιγκτον, με ειδίκευση στα θέματα ασφαλείας στην ανατολική Ευρώπη και την νοτιοανατολική Μεσόγειο. Έχει εργαστεί στο Κογκρέσο των ΗΠΑ και σε ανθρωπιστικούς οργανισμούς για τη παροχή βοήθειας σε πρόσφυγες στην Αθήνα. Via ΑΠΕ-ΜΠΕ
- Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
Η Αφροδίτη …εκνεύρισε την Τουρκία: Τα πήρε στο κρανίο ο Ταγίπ με τις ειδήσεις από τη Μεσόγειο