Κίτρινη κάρτα της Κομισιόν στην Κύπρο για το περιβάλλον: Γήπεδα γκολφ σε περιοχές Natura
Η Κομισιόν παρατηρεί ότι οι αδυναμίες αυτές επηρεάζουν ολόκληρη τη χώρα και όλες τις επαρχίες της (Λευκωσία, Λάρνακα, Λεμεσός, Πάφος, Αμμόχωστος) και δεν περιορίζονται σε κάποια γεωγραφική περιοχή. Πηγή: Φιλελεύθερος
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Η Προεδρία της Κυπριακής Δημοκρατίας τιμά το 1.5 εκ. νεκρών της τουρκικής θηριωδίας: Κρατάμε ζωντανή τη μνήμη θυμάτων της Γενοκτονίας των Αρμενίων…
Όταν οι Έλληνες της Μεγαλονήσου είπαν το ΟΧΙ: Πέρασαν 20 χρόνια από την καταψήφιση του φιλοτουρκικού Σχεδίου Ανάν, το υποστήριξαν γνωστοί πολιτικοί σε Κύπρο και Ελλάδα (video)
Η Κυπριακή Δημοκρατία είναι πλέον αντιμέτωπη με δεκάδες υποθέσεις παράβασης της νομοθεσίας της ΕΕ για τη διατήρηση της φύσης. Σύμφωνα με προειδοποιητική επιστολή της Κομισιόν, όπως γράφει ο Άγγελος Νικολάου στον Φιλελεύθερο, την τελευταία δεκαετία δεν εκτιμήθηκαν οι αθροιστικές, συνεργιστικές και σωρευτικές επιπτώσεις για δεκάδες έργα και σχέδια και συνεπώς δεν εφαρμόστηκε το άρθρο 6(3) της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 21ης Μαΐου 1992 για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας.
Η νέα διαδικασία παράβασης αφορά περίπου 40-50 έργα και σχέδια, τα οποία δεν συνδέονται άμεσα και δεν είναι αναγκαία για τη διαχείριση των περιοχών του Δικτύου Natura 2000, αλλά ενδέχεται να επηρεάζουν σημαντικά τις εν λόγω περιοχές, καθεαυτά ή από κοινού με άλλα έργα και σχέδια, και δεν υποβλήθηκαν σε δέουσα εκτίμηση επιπτώσεων στο περιβάλλον, λαμβάνοντας υπόψη τους στόχους διατήρησης των περιοχών του Δικτύου Natura 2000.
- Η Κομισιόν απέστειλε προειδοποιητική επιστολή στις 27/11/2019, καθότι θεωρεί ότι η Κυπριακή Δημοκρατία, κατά τρόπο γενικευμένο και συστηματικό, από την ημερομηνία προσχώρησής της στην ΕΕ, δεν εξασφαλίζει ότι οι αρμόδιες Αρχές υποβάλλουν τα σχέδια ή τα έργα σε κατάλληλη (δέουσα) εκτίμηση των επιπτώσεών τους στο περιβάλλον των περιοχών του Δικτύου Natura 2000 και/ή έχει συμφωνήσει σε σχέδια ή έργα χωρίς να έχει βεβαιωθεί ότι δεν θα επηρεάσουν δυσμενώς την ακεραιότητα των οικείων περιοχών του Δικτύου Natura 2000.
Αναφερόμενη στα πραγματικά περιστατικά, η Κομισιόν επισημαίνει ότι έχει λάβει πολυάριθμες καταγγελίες σχετικά με σοβαρές αδυναμίες όσον αφορά στην εφαρμογή του άρθρου 6(3) της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ από τις κυπριακές Αρχές από το 2010. Οι καταγγελίες αυτές ανέδειξαν τις δυσμενείς επιπτώσεις που θα έχουν ορισμένα έργα σε τόπους που έχουν χαρακτηριστεί βάσει της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ (ως τόποι κοινοτικής σημασίας – ΤΚΣ και ειδικές ζώνες διατήρησης – ΕΖΔ) και βάσει της οδηγίας 2009/147/ΕΚ περί της διατηρήσεως των αγρίων πτηνών (ως ζώνες ειδικής προστασίας – ΖΕΠ).
Το 2011, κατόπιν καταγγελίας, η Κομισιόν αποφάσισε να ανοίξει φάκελο παράβασης εκτιμώντας ότι δεν είχε διενεργηθεί δέουσα εκτίμηση ή επαρκής δέουσα εκτίμηση, όπως απαιτείται από την οδηγία 92/43/ΕΟΚ, για διάφορα έργα.
Στις 20/7/2011 απεστάλη προειδοποιητική επιστολή και οι κυπριακές Αρχές στην απάντησή τους με ημερομηνία 15/7/2011 ενημέρωσαν την Κομισιόν ότι κανένα από τα έργα δεν θα προχωρήσει στην παρούσα μορφή του και ότι εφόσον αποφασιστεί, στο μέλλον, ότι τα έργα αυτά πρέπει να υλοποιηθούν, θα πρέπει πρώτα να διενεργηθεί μελέτη δέουσας εκτίμησης.
Στις 25/1/2013 η Κομισιόν έστειλε συμπληρωματική προειδοποιητική επιστολή και ζήτησε από την Κύπρο να εκπονήσει δέουσα εκτίμηση και να λάβει, στη βάση αυτή, εφόσον απαιτείται, κατάλληλα μέτρα μετριασμού. Στην απάντησή της με ημερομηνία 26/3/2013 η Κύπρος ανέφερε ότι σε περίπτωση που προωθηθούν τα έργα θα διενεργηθεί πρώτα δέουσα εκτίμηση. Στη βάση αυτή, η Κομισιόν έκλεισε τον φάκελο παράβασης στις 26/2/2015.
Γήπεδα γκολφ σε περιοχή Natura
Διάφορες καταγγελίες εστάλησαν επίσης στην Κομισιόν σχετικά με την άδεια που χορηγήθηκε για την ανέγερση δύο γηπέδων γκολφ με παρεμφερείς οικιστικές, τουριστικές και εμπορικές αναπτύξεις στην περιοχή Λίμνη στον Κόλπο Χρυσοχούς. Αφού διαφάνηκε ότι το εν λόγω έργο θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στην περιοχή Natura 2000 Πόλις – Γιαλιά και ότι δεν είχε διενεργηθεί επαρκής δέουσα εκτίμηση πριν από την έγκριση του έργου, η Κομισιόν αποφάσισε να αποστείλει προειδοποιητική επιστολή στις 11/7/2014 και αιτιολογημένη γνώμη στις 30/4/2015. Οι κυπριακές Αρχές συμφώνησαν να δρομολογήσουν τη διαδικασία δέουσας εκτίμησης και, επομένως, εκπονήθηκε νέα μελέτη δέουσας εκτίμησης για την καλύτερη εκτίμηση των επιπτώσεων του έργου στον τόπο Natura 2000 (κοινοποιήθηκε στην Κομισιόν στις 24/10/2016). Εν συνεχεία προσδιορίστηκαν μέτρα μετριασμού των επιπτώσεων του έργου στον τόπο και η υπόθεση περατώθηκε στις 24/1/2019.
Η Κομισιόν συνέχισε να λαμβάνει και άλλες καταγγελίες στις οποίες επισημαινόταν η κατ’ εξακολούθηση μη ορθή εφαρμογή του άρθρου 6 παράγραφος 3 της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ. Στη βάση αυτή, η Επιτροπή αποφάσισε να κινήσει νέα υπόθεση EU Pilot το 2015. Αυτή η υπόθεση EU Pilot αφορούσε στην απουσία ή την ανεπάρκεια της δέουσας εκτίμησης που είχε διενεργηθεί για πέντε έργα.
Κατ’ εξακολούθηση παραβάσεις
Η Κομισιόν έλαβε πρόσφατα πολλές ακόμη καταγγελίες στις οποίες αναδεικνύεται επίσης η κατ’ εξακολούθηση ανεπαρκής εφαρμογή του άρθρου 6(3) της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ στην Κύπρο. Η Κομισιόν έλαβε τις ακόλουθες καταγγελίες (ορισμένες εκ των οποίων αναφέρουν έργα τα οποία περιλαμβάνονται ήδη στην υπόθεση EU Pilot):
• Στις 31 Ιανουαρίου 2018, σχετικά με έξι έργα, εκ των οποίων τα πέντε περιλαμβάνονταν ήδη στην υπόθεση EU Pilot που άνοιξε το 2015.
• Στις 4 Απριλίου 2018, σχετικά με 42 έργα και σχέδια: 17 εκτελέστηκαν χωρίς δέουσα εκτίμηση και χωρίς οποιαδήποτε άλλη άδεια (ήτοι παράνομες δραστηριότητες), τέσσερα εκτελέστηκαν χωρίς να έχει διενεργηθεί δέουσα εκτίμηση πριν από την έγκριση του έργου, 11 για τα οποία διενεργήθηκε μόνον εκτίμηση βάσει της οδηγίας 2011/92/ΕΚ για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον, παρότι πληρούνταν οι προϋποθέσεις που επιβάλλουν τη διενέργεια δέουσας εκτίμησης, πέντε για τα οποία διενεργήθηκε μόνο προέλεγχος, παρότι πληρούνταν οι προϋποθέσεις που επιβάλλουν τη διενέργεια δέουσας εκτίμησης, δύο σχέδια για τα οποία διενεργήθηκε μόνο στρατηγική εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων (σύμφωνα με την οδηγία 2001/42/ΕΚ σχετικά με την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων και προγραμμάτων), αλλά όχι δέουσα εκτίμηση, ένα για το οποίο διενεργήθηκε δέουσα εκτίμηση και εκδόθηκε αρνητική γνωμοδότηση, η οποία ανατράπηκε εκ των υστέρων από την γνωμάτευση της Περιβαλλοντικής Αρχής, και δύο για τα οποία οι μελέτες δέουσας εκτίμησης ήταν ανεπαρκείς. Τα εν λόγω έργα βρίσκονται σε διαφορετικά στάδια υλοποίησης.
Η Κομισιόν είναι της γνώμης ότι τα προαναφερόμενα παραδείγματα αδυναμιών της δέουσας εκτίμησης βάσει του Άρθρου 6(3) της οδηγίας οικοτόπων στην Κύπρο είναι το αποτέλεσμα συνδυασμού της πλημμελούς ερμηνείας και εφαρμογής ορισμένων βασικών εννοιών του Άρθρου 6(3), όπως αυτές έχουν διευκρινιστεί από το Δικαστήριο, και του γεγονότος ότι οι άδειες που εκδίδονται από το Τμήμα Πολεοδομίας δεν είναι διαθέσιμες στο κοινό, δυσκολεύοντας έτσι συνολικά την εκτίμηση των συσωρευτικών επιπτώσεων.
- Πράγματι, λόγω της αδυναμίας πρόσβασης σε έναν κατάλογο εγκεκριμένων ή σχεδιαζόμενων έργων σε μια δεδομένη περιοχή είναι πολύ πιθανό να μην μπορούν να προσδιοριστούν επαρκώς όλα τα σχετικά έργα και να μην μπορεί να γίνει σωστά η εκτίμηση των επιπτώσεων ενός έργου συσσωρευτικά (με όλα αυτά τα υφιστάμενα ή σχεδιαζόμενα έργα). Αυτός είναι ενδεχομένως ένα από τους λόγους για τους οποίους η έλλειψη (κατάλληλης) εκτίμησης συσσωρευτικών επιπτώσεων έχει αναφερθεί ως πρόβλημα για τα περισσότερα από τα έργα που περιλαμβάνονται στον παρούσα Προειδοποιητική Επιστολή.
Με βάση τα έργα που αναφέρονται στην Προειδοποιητική Επιστολή, η Κομισιόν παρατηρεί επίσης μερικές σημαντικές παρερμηνείες από τις αρμόδιες κυπριακές Αρχές ορισμένων βασικών εννοιών σχετικά με το Άρθρο 6(3) που οδηγούν στη διαπίστωση παραβίασης του Άρθρου 6(3). Πιο συγκεκριμένα, η Κομισιόν παρατηρεί ότι πολλά παραδείγματα φανερώνουν ότι η εξέταση των μέτρων μετριασμού των επιπτώσεων δεν γίνεται σωστά. Σε πολλές περιπτώσεις, οι κυπριακές Αρχές γνωμοδοτούν θετικά για ένα έργο χωρίς να έχει εκπονηθεί δέουσα εκτίμηση, δηλώνοντας ότι το έργο μπορεί να αδειοδοτηθεί μόνον αν εφαρμοστούν τα καθορισμένα μέτρα μετριασμού και το προτεινόμενο πρόγραμμα παρακολούθησης.
Αδυναμίες σε όλη την Κύπρο
Η Κομισιόν παρατηρεί ότι οι αδυναμίες αυτές επηρεάζουν ολόκληρη τη χώρα και όλες τις επαρχίες της (Λευκωσία, Λάρνακα, Λεμεσός, Πάφος, Αμμόχωστος) και δεν περιορίζονται σε κάποια γεωγραφική περιοχή. Τα έργα που αναφέρονται σαν παραδείγματα στην Προειδοποιητική Επιστολή λαμβάνουν χώρα σε ολόκληρη την επικράτεια της Κύπρου και δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι κάποια επαρχία εφαρμόζει το Άρθρο 6(3) της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ με μεγαλύτερη επάρκεια από άλλες.
Η Κομισιόν παρατηρεί επίσης ότι, λαμβάνοντας υπόψη την έκταση του κράτους-μέλους, ο αριθμός έργων που περιλαμβάνονται στην παρούσα Προειδοποιητική Επιστολή ως παραδείγματα μη ορθής εφαρμογής του άρθρου 6(3) της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ είναι ήδη σημαντικός. Αυτό ισχύει ακόμα περισσότερο αν λάβουμε υπόψη το γεγονός ότι άλλα έργα είχαν ήδη οδηγήσει στην έναρξη διαδικασιών παραβίασης κατά το παρελθόν.
- Επιπλέον, η Κομισιόν παρατηρεί επίσης ότι η μη ορθή εφαρμογή του Άρθρου 6(3) δεν περιορίζεται σε ορισμένες κατηγορίες έργων. Όπως μπορεί να φανεί από τα παραδείγματα που περιλαμβάνονται στην Προειδοποιητική Επιστολή, οι υποχρεώσεις του Άρθρου 6(3) έχουν αγνοηθεί για μεγάλη ποικιλία έργων όπως έργα δημόσιων υποδομών (π.χ. δρόμοι και γέφυρες), ενεργειακά έργα (π.χ. αιολικά πάρκα, φωτοβολταϊκά πάρκα), τουριστικές εγκαταστάσεις (π.χ. παραθεριστικές κατοικίες, συγκροτήματα κατοικιών και σχετικές εγκαταστάσεις επεξεργασίας αστικών λυμάτων, μονοπάτια, γήπεδα γκολφ) και διάφορα άλλα (έγκριση τοπικών σχεδίων, επέκταση λατομείων, μεταλλεία χαλκού). Αυτό τονίζει περαιτέρω τον οριζόντιο χαρακτήρα του προβλήματος της μη ορθής εφαρμογής του Άρθρου 6(3) στην Κύπρο.
Βάσει της παραπάνω, μη εξαντλητικής, σειράς έργων, που καταδεικνύουν την ύπαρξη πολυάριθμων παραδειγμάτων όπου το Άρθρο 6(3) της οδηγίας 92/43/EΟΚ δεν έχει εφαρμοστεί κατά τρόπο ορθό για ειδικούς και παρόμοιους λόγους (π.χ. έλλειψη εκτίμησης συσσωρευτικών επιπτώσεων, έγκριση έργων παρόλο που έχουν εντοπιστεί σημαντικές επιπτώσεις κ.λπ.) σε ολόκληρη την επικράτεια της Κύπρου και για παρατεταμένη χρονική περίοδο (από την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση) η Κομισιόν θεωρεί ότι η Κύπρος έχει γενικά και συστηματικά παραλείψει να διασφαλίσει ότι οι αρχές της τηρούν τις απαιτήσεις του Άρθρου 6 (3).
Η Κομισιόν παρατηρεί ότι οι κυπριακές Αρχές φαίνεται να αναγνωρίζουν την ανάγκη συστηματικής βελτίωσης της τήρησης του Άρθρου 6(3) ώστε να αντιμετωπίσουν τις προαναφερόμενες συστημικές ατέλειες.
Επαναλαμβανόμενες οι παρανομίες
- Η Κομισιόν είναι της άποψης ότι καθώς η Κυπριακή Δημοκρατία γενικά και κατ’ εξακολούθηση δεν διασφαλίζει ότι οι Αρχές της υποβάλλουν σχέδια ή έργα μη άμεσα συνδεόμενα ή αναγκαία για τη διαχείριση του τόπου, τα οποία όμως είναι δυνατόν να επηρεάζουν σημαντικά τον εν λόγω τόπο, είτε καθεαυτά είτε σε συνδυασμό με άλλα σχέδια ή έργα, σε δέουσα εκτίμηση των επιπτώσεών τους στον τόπο, λαμβανομένων υπόψη των στόχων διατήρησης του τόπου και, με κριτήριο τα συμπεράσματα της εκτίμησης των επιπτώσεων για τον τόπο, συμφωνούν σε σχέδια ή έργα μόνον αφού βεβαιωθούν ότι αυτά δεν παραβλάπτουν την ακεραιότητα του τόπου περί του οποίου πρόκειται, η Κυπριακή Δημοκρατία παρέβη τα άρθρα 6(3) και 7 της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ.
Προθεσμία δύο μηνών για συμμόρφωση
Η Κύπρος έχει προθεσμία δύο μηνών για να συμμορφωθεί, διαφορετικά, η Κομισιόν μπορεί να αποφασίσει να αποστείλει αιτιολογημένη γνώμη. Προς τον σκοπό αυτό ο υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος Κώστας Καδής έχει συγκαλέσει σύσκεψη την ερχόμενη Δευτέρα όλων των υπηρεσιών προκειμένου να αξιολογήσουν την επιστολή της Κομισιόν.
Περαιτέρω, αναμένεται να διαχωρίσουν τα έργα/ αναπτύξεις σε τρεις κατηγορίες. Πρώτο, αυτά που αναγνωρίζουν ότι υπάρχει πρόβλημα και θα προχωρήσουν με διορθωτικές κινήσεις, δεύτερο γι’ αυτά που δεν συμφωνούν με τις διαπιστώσεις της Κομισιόν και επομένως θα πρέπει να τεκμηριωθεί η θέση γιατί διαφωνούν, και τρίτο για τα έργα και τα προγράμματα τα οποία έχουν υλοποιηθεί και υπάρχουν δεσμευτικές αποφάσεις, οι οποίες αν ανακληθούν θα επιφέρουν επιπλέον προβλήματα.
Eurostat: Αυξήθηκε σε 7,1% το ποσοστό της ανεργίας τον Οκτώβριο στην Κύπρο