Οι ηγέτες χωρών-μελών της Βαλκανικής σε πρόσφατη συνάντησή τους: ο πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάντερ Βούτσιτς, ο πρόεδρος της Βοσνίας Deniz Zvizdic, ο πρωθυπουργός των Σκοπίων Ζόραν Ζάεφ, ο πρωθυπουργός της Αλβανίας Έντι Ράμα, και η υπουργός Οικονομικών του Μαυροβουνίου Dragica Sekulic στην Οχρίδα. ΕPA, GEORGI LICOVSKI
Δικαιολογημένα η ματιά είναι στραμμένη στη φλεγόμενη Συρία και στους άνεμους πολέμου που συνεπαίρνουν ολόκληρη τη Μέση Ανατολή.
Την ίδια στιγμή αλλεπάλληλα γεγονότα αποσταθεροποιούν τα μονίμως αποσταθεροποιημένα Βαλκάνια υπενθυμίζοντας ότι τα δύο πιο θερμά μέτωπα του πλανήτη γειτνιάζουν και αλληλοτροφοδοτούνται επικίνδυνα.
Ομοιότητες και διαφορές
Αν και έχουν περάσει ήδη 18 χρόνια από το τέλος των πολέμων και την διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, τόσο οι μνήμες όσο και οι καταστροφές που προκάλεσαν οι συγκρούσεις εκείνες, την δεκαετία του 1990, είναι ακόμη νωπές. Τα κράτη που σχηματίστηκαν παραμένουν αδύναμα, τα σύνορα που χαράχτηκαν τότε αμφισβητούνται, ισχυρά εθνικιστικά κινήματα συγκινούν σημαντικά τμήματα του πληθυσμού, την ίδια στιγμή που η διαφθορά και ο «μαφιόζικος καπιταλισμός» κυριαρχούν στην οικονομική και πολιτική σκηνή.
Τότε η Ρωσία ήταν υπό διάλυση και πλήρως ανίκανη να αντιμετωπίσει την ισχύ και την αποφασιστικότητα της Δυτικής συμμαχίας, που με πρωταγωνιστή τις ΗΠΑ, επιχειρούσε να επεκτείνει την ηγεμονία της και στην Βαλκανική. Τώρα η Ρωσία, παρά τα σχέδια στρατιωτικής της περικύκλωσης και τις δυσκολίες που προκαλούν οι οικονομικές κυρώσεις σε βάρος της, έχει επανέλθει ως σημαντικός παράγοντας των εξελίξεων ιδιαίτερα μετά τις επιτυχίες της στα μέτωπα της Συρίας.
Από την αντίπερα όχθη, η ισχύς της Δύσης υποχωρεί.
Οι ΗΠΑ δεν είναι σε θέση ούτε μόνες ούτε σε συνεργασία με «συμμαχίες προθύμων» να επιβάλλουν τα συμφέροντα τους. Η πολιτική κρίση και η ενδόρηξη στο εσωτερικό της περιορίζει σημαντικά τις όποιες πρωτοβουλίες της συγκριτικά με το παρελθόν. Το ίδιο αποδυναμωμένη εμφανίζεται η Ε.Ε. καθώς ο γαλλογερμανικός άξονας αδυνατεί να βρει βηματισμό στη διεθνή σκηνή και η Γερμανία από μόνη της, όσο και αν θέλει, δεν είναι σε θέση – παρά την οικονομική διείσδυση της στην περιοχή– να επιβάλει την εμπέδωση του ευρωπαϊκού ελέγχου στην περιοχή.
Η πρόσφατη άρνηση της Γαλλίας να επικύρωσει την έναρξη του ενταξιακού διαλόγου για Τίρανα και Σκόπια με την Ε.Ε. αποτελεί ορατό δείγμα της διάστασης της πολιτικής της Ευρώπης στα Βαλκάνια και ταυτόχρονα σηματοδοτεί την πρόθεση Μακρόν να διαδραματίσει ανεξάρτητο ρόλο.
Μέσα σε αυτό το κλίμα νέες δυνάμεις πλασάρονται στην Βαλκανική επιχειρώντας να αξιοποιήσουν τα κενά.
Σφαίρες επιρροής και υποδαύλιση εθνικισμών
Όσο η δυτική αδυναμία δημιουργεί τριγμούς στην επιρροή της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ στη Βαλκανική, τόσο πιο ασύμμετρες κινήσεις εμφανίζονται στη γκρίζα ζώνη που συνιστούν τα Δυτικά Βαλκάνια.
Η Ρωσία, από την πλευρά της, επεκτείνει τις σχέσεις με τη Σερβία, διατηρεί τον έλεγχο της τροφοδοσίας της με φυσικό αέριο ενώ την ενισχύει στρατιωτικά με όπλα παλαιάς τεχνολογίας και κοινές ασκήσεις.
Τα Βαλκάνια σταδιακά μετατρέπονται και πάλι σε σκακιέρα ανταγωνισμών των μεγάλων δυνάμεων.
ΠΗΓΗ: e-dromos
Το ΝΑΤΟ, η Τουρκία και η Δύση: Ότι και να λέει ο Ερντογάν στο τέλος θα τολμήσει τη ρήξη;