Ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν. Photo via Twitter, @KremlinRussia_E
Τελικά ο Ρώσος ηγέτης είναι ο μεγάλος κερδισμένος της δεκαετίας. Μέσα σε αυτήν τη δεκαετία, η Ε.Ε έχει οδηγηθεί σε αδιέξοδα μέσα από κρίσεις που την ταλάνισαν αλλά και ακόμη την ταλανίζουν.
Η τελευταία εξέλιξη, αφορά την Συμφωνία της Ρωσίας με την Τουρκία στο Σότσι για την Συρία. Αυτή η συμφωνία συνιστά μια ιστορική συμφωνία, όχι γιατί βάζει ακόμη ένα πενθήμερο τέλος στο δραματικό σήριαλ της Συρίας, αλλά γιατί αλλάζει τα γεωπολιτικά δεδομένα της περιοχής μας.
Ολοκληρώνεται η στρατηγική ομηρία της Τουρκίας από τη Μόσχα και με τη βούλα
Το αποτυχημένο πραξικόπημα εναντίον του Ερντογάν στις 15 και 16 Ιουλίου 2016, αρκούσε για τη Ρωσία ώστε να κερδίσει πολλά περισσότερα από μια στρατιωτική απάντηση στην κατάρριψη του Su-24 από τουρκικές δυνάμεις που έγινε το Νοέμβρη του 2015. Η Ρωσία εμφανίστηκε ως η μοναδική δύναμη που μπορεί να προστατεύσει την Τουρκία η οποία δια στόματος Ερντογάν, θεώρησε την Αμερική ως υπεύθυνη γι΄αυτήν την απόπειρα πραξικοπήματος. Από εκείνη τη στιγμή και μετά, οι ρωσοτουρκικές σχέσεις ακολούθησαν στρατηγικό μονοπάτι. Το καλοκαίρι του 2017 ανακοινώθηκε η αγορά του αιώνα (με κριτήριο τις σφαίρες επιρροής) από την Τουρκία η οποία αγόρασε ρωσικούς S-400.
Η Ρωσία που ελέγχει Τουρκία, Συρία και τελικά, Ιράν
Πολύς λόγος γίνεται στη χώρα μας για να δοθούν απαντήσεις σχετικά με το τι κέρδισε η Τουρκία. Μάλλον έναν καινούριο γεωστρατηγικό εργοδότη. Η Τουρκία υπήρξε για καιρό ο ”φύλακας” της Δύσης για τις περιοχές του Καυκάσου, της Κεντρικής Ασίας και της Εγγύς Ανατολής. Η Τουρκία προσπάθησε να φύγει από το ρόλο του Διγενή Ακρίτα και να προβάλλει ως περιφερειακή δύναμη μιας τεράστιας περιοχής, αναβιώνοντας το όραμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Γρήγορα αντιλήφθηκε πως δεν έχει τα μέσα για να πραγματοποιήσει κάτι τέτοιο. Το 2016 όπου και προσέγγισε στρατηγικά τη Ρωσία, το νεο-οθωμανικό όραμα απέκτησε την ταφόπλακά του.
Η έσχατη επιλογή της Τουρκίας ήταν να συνεργαστεί με τη Ρωσία και με το Ιράν.
Η αποχώρηση των ΗΠΑ από την περιοχή είναι πιθανό προσωρινή. Όμως ήταν αρκετή για να διαμορφώσει μια νέα τάξη πραγμάτων στη Μέση Ανατολή.
Ακόμη και οι Κούρδοι είδαν πως η Ρωσία είναι η μόνη δύναμη που εγγυήθηκε τελικά την ασφάλειά τους στις πόλεις-κρηπιδώματα Μανμπίτζ και Κομπάνι. Η Ρωσία πετυχαίνει προσώρας, το ακατόρθωτο για τη Μέση Ανατολή. Να έχει κερδίσει παντού. Να μπορεί να δώσει μια εσωτερικών πολιτικών λόγων νίκη στον Ερντογάν με κοινές περιπολίες στην περιοχή στην οποία εισέβαλε η Τουρκία. Ταυτόχρονα, να εξασφαλίσει οτι κανείς, στην επόμενη μέρα της Συρίας, δε θα έχει στρατιωτική παρουσία σε αυτήν. Οι ”κοινές περιπολίες” σημαίνουν πως η Ρωσία παίρνει ”τόκους” από επιχειρήσεις της Τουρκίας και ουσιαστικά -λόγω ισχύος- η Ρωσία ελέγχει κάθε περιπολία. Ένα ακόμη πενθήμερο παύσης πυρός εξασφαλίστηκε και κάθε άλλο παρά στεναχωρεί αυτό την Τουρκία.
Το ίδιο ισχύει και για το Ιράν. Αν θέλει να κρατήσει ζωντανό τον σιιτικό διάδρομο, οφείλει να υπακούει τις ρωσικές εντολές.
Ο Πούτιν θα μπορεί να εξισορροπεί Ιράν, Συρία και Τουρκία.
Το Σότσι αποτελεί μια ήττα της πολιτικής Τραμπ
Οι ΗΠΑ ζημιώθηκαν πολλαπλώς από την πολιτική Τραμπ στη Συρία. Συνήθως τα κράτη ζημιώνονται όταν εκτονώνουν μια εσωτερική πολιτική κρίση στο εξωτερικό. Οι ΗΠΑ αυτή τη στιγμή δε χάνουν μόνο τη Συρία. Χάνουν την αξιοπιστία τους παγκοσμίως. Τα κράτη που συνιστούν τις τρεις από τις πέντε κατηγορίες κρατών, (μικρο-κράτη, (microstates) μικρά κράτη, μεσαίες δυνάμεις, μεγάλες δυνάμεις, υπερδυνάμεις) αναζητούν ασφάλεια από τις υπερδυνάμεις. Τέτοια κράτη της Κεντρικής Ασίας, της Μέσης Ανατολής, ακόμη και της Ανατολικής Ευρώπης, παρατηρούν τις δυναμικές και εύστοχες κινήσεις της Ρωσίας.
Παρατηρούν επίσης και τον Αμερικανό πρόεδρο ο οποίος σε τίποτε δε θυμίζει τους προκατόχους του. Μένει να δούμε τι θα κάνει η τοπική δύναμη της Μέσης Ανατολής, που είναι το Ισράηλ το οποίο έχει επενδύσει πολιτικά στους Κούρδους.
Οι Τούρκοι θα πουλήσουν ως ”νίκη” το ό,τι έγινε στη Συρία. Στην πραγματικότητα, αυτό που έγινε ήταν ότι εκμεταλλεύτηκαν άψογα την εσωτερική πολιτική κρίση των ΗΠΑ. Το Κουρδικό πρόβλημα της Τουρκίας, δεν έπαψε να υπάρχει.
Το νόημα της στρατηγικής άλλωστε έχει στο βάθος της τη μοναξιά. Προετοιμαζόμαστε για το χειρότερο για να μπορούμε να ελπίζουμε στο καλύτερο.
(*) Ο Αλέξανδρος Δρίβας είναι PhD Cand. στις Ελληνοαμερικανικές Σχέσεις.
H αμερικανική εξωτερική πολιτική του Τραμπ και οι εφιαλτικές συνέπειες για τον κόσμο