File Photo: Ο εμβληματικός Έλληνας λογοτέχνης της δεκαετίας του 1930, Στράτης Μυριβήλης. Photo via Twitter
Ο Στράτης Μυριβήλης (1890-1969) είναι ένα από τα πιο εμβληματικά πρόσωπα της γενιάς του 1930. Η πεζογραφία του επηρεάστηκε έντονα από τη συντριβή της Μεγάλης Ιδέας και τις συνέπειες της Μικρασιατικής Καταστροφής και διακρίθηκε για το οξύ αντιπολεμικό της πνεύμα, αποτυπωμένο στα μυθιστορήματά του «Η ζωή εν τάφω» (1924) και «Η δασκάλα με τα χρυσά μάτια» (1932). Ο ίδιος εντάχθηκε εξαρχής στο ρεύμα του δημοτικισμού, διατηρώντας εκ παραλλήλου άρρηκτους δεσμούς με την παράδοση.
Τα διηγήματα προέρχονται από τα τέσσερα χρωματιστά βιβλία του Μυριβήλη («Το πράσινο βιβλίο», «Το γαλάζιο βιβλίο», «Το κόκκινο βιβλίο» και «Το βυσσινί βιβλίο»), που πρωτοκυκλοφόρησαν μεταξύ 1936 και 1959. Την ανθολόγηση έχουν κάνει οι εγγονές του Χριστίνα Αγγελοπούλου και Λενιώ Μυριβήλη και η εκδότρια της Εστίας Εύα Καραϊτίδη. Όπως παρατηρεί στην εισαγωγή του ο Π. Μπουκάλας, τα επιλεγμένα διηγήματα αντιπροσωπεύουν ένα ευρύ θεματικό φάσμα, υποδεικνύοντας την πολυσυλλεκτικότητα και τον πολυφωνικό χαρακτήρα της πεζογραφίας του Μυριβήλη. Ρεαλιστής αλλά και αινιγματικός, λυρικός αλλά και αισθησιακός, βασισμένος σε μια λόγια γλώσσα η οποία ενσωματώνει οργανικά στο εσωτερικό της τη λαϊκή έκφραση της εποχής του, ο συγγραφέας επιβεβαιώνει στα διηγήματά του την αντιπολεμική του στάση, με πολλαπλές αναφορές στους Βαλκανικούς Πολέμους, στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και στη Μικρασιατική Εκστρατεία.
Οι «Μικρές φωτιές», η μία και μοναδική συλλογή του Μαβίλη, που δημοσιεύτηκε το 1942, περιλαμβάνοντας ποιήματα και τραγούδια, αναδεικνύει μιαν άλλη πλευρά του λυρισμού του. Όπως επισημαίνει στην εισαγωγή του ο Μάριος Κυπαρίσσης-Μώρος, η θεματική ποικιλία είναι κι εδώ εντυπωσιακή. Από τη μια πλευρά παρακολουθούμε τη θλίψη για τη φθορά που φέρνει ο χρόνος ή το άγχος που προκαλεί ο φόβος του θανάτου ενώ από την άλλη πλευρά βλέπουμε την αποθέωση της αθωότητας, τους δρόμους τους οποίους ανοίγει η απελευθέρωση της μνήμης και της ποιητικής φαντασίας, αλλά και την πίστη στο πνεύμα της δικαιοσύνης ή στην ανάγκη αντίστασης κατά του ξένου κατακτητή.
Ο Μυριβήλης επιβαρύνθηκε στα χρόνια της ωριμότητάς του με πλήθος ιδεολογικές εμπλοκές, χωρίς να κρύψει τα πολιτικά του πάθη. Οι δύο εκδόσεις της Εστίας αποδεικνύουν τη μεγάλη λογοτεχνική του σημασία, το τι ήταν ως συγγραφέας πέρα από τους εξωτερικούς περισπασμούς τού καιρού του, προσφέροντάς μας την ευκαιρία να έρθουμε σε επαφή με ένα έργο νεανικό και πολύ φρέσκο ακόμη.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
27/10/2019
Επετειακή έκθεση: 130 χρόνια ιστορίας της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού