Με τις γυναίκες της αντίστασης: Την Χαρίτα Μάντολες, την Ελένη Φωκά, την Ελένη Ευθυμίου

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Η μηχανή του χρόνου δεν μπορεί να σβήσει τα εγκλήματα της Τουρκίας στην Κύπρο: «Είμαι 27 χρονών, ακριβώς όσο ήμουν εκείνη τη μέρα», τον μαύρο Ιούλιο του 1974…

Famagusta: Η γυναίκα σύμβολο της Κύπρου Χαρίτα Μάντολες συναντήθηκε με την Δέσποινα Μπεμπεδέλη που την ενσαρκώνει υποδειγματικά στην δραματική σειρά [video]

Η αντίσταση των δημοκρατικών πολιτών της Κύπρου στους ανθρώπους της Χούντας των Αθηνών: Το πραξικόπημα στην κατεχόμενη σήμερα Κερύνεια, την 15η Ιουλίου 1974

Του ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ (ΝΤΙΝΟΥ) ΑΥΓΟΥΣΤΗ (*)

Μεσημεριανό Σαββάτου, στο ησυχαστήριο της Χαρίτας Μάντολες. Η πρόσκληση άκρως τιμητική. Μια συνάντηση εντελώς διαφορετική απ΄ όλες τις άλλες. Η Χαρίτα αποτελεί ένα σπουδαίο κομμάτι της ζώσας Ιστορίας του τόπου μας. Η Χαρίτα είναι από μόνη της ένα ξεχωριστό κεφάλαιο της σύγχρονης Ιστορίας μας.

Το ταπεινό (δύο δωμάτια όλα κι όλα) και φιλόξενο σπιτάκι της Χαρίτας Μάντολες με τον υπέροχο κήπο και τα κηπευτικά, βρίσκεται στους πρόποδες του Κυπριακού Ολύμπου, και απέχει κάτι λιγότερο από τρία χιλιόμετρα από το χωριό μου.

• Το τραπέζι στρωμένο και πλούσιο, όλα άψογα φτιαγμένα από τα χέρια της Χαρίτας, που με εκείνο το σπαρτιατικό (από την Σπάρτη κρατούν οι ρίζες της) καλοσυνάτο βλέμμα, το πάντα λυπημένο, ακόμα κι όταν χαμογελά, κάθε λίγο ρωτά για την ευχαρίστηση μας.

Στη εκλεκτή παρέα μας και η Διδασκάλισσα του γένους Ελένη Φωκά, η ξαδέλφη της Χαρίτας, Ελένη Ευθυμίου (που έζησε μαζί της το μαρτύριο των εν ψυχρώ εκτελέσεων λίγο πιο πέρα από το χώρο της απόβασης, στην περιοχή Ελιά της Κερύνειας), η συγγραφέας Ευρυδίκη Περικλέους Παπαδοπούλου (έγραψε τη βιογραφία της Χαρίτας, στο βιβλίο «Ως αληθώς), τα παιδιά και τα εγγόνια της Χαρίτας, κι άλλοι πολλοί, όλοι τους εξαιρετικοί άνθρωποι.

Η Χαρίτα Μάντολες και η Ελένη Ευθυμίου μαζί με πολλές ακόμα γυναίκες, είναι οι γυναίκες των οδοφραγμάτων. Το 1997, κατασκήνωσε στο οδόφραγμα και η Ελένη Φωκά που  δίδασκε με κίνδυνο της ζωής της, κάτω από τις κάνες των όπλων του Αττίλα ελληνικά γράμματα στα Ελληνόπουλα της Καρπασίας, καθώς ο Ντενκτάς την έδιωξε και την κήρυξε ανεπιθύμητη στα κατεχόμενα! Έκτοτε η φωνή της δεν ακούγεται στο Σχολείο της, στην Αγία Τριάδα της Καρπασίας.

• Γυναίκες ταγμένες ολοκληρωτικά στον αγώνα απελευθέρωσης, με τα σημάδια της κτηνωδίας του κατακτητή να είναι ριζωμένα βαθιά μέσα τους, που βρισκόντουσαν για  πολλά χρόνια στο κατοχικό οδόφραγμα, ενημερώνοντας δικούς μας και ξένους, για την παράνομη τουρκική κατοχή και τις φρικαλεότητες των τούρκων. Γυναίκες που πόνεσαν όσο λίγοι, παραδίδουν μαθήματα αγνού και άδολο πατριωτισμού σε όλους μας…. Γυναίκες που έζησαν το πιο φρικτό μαρτύριο, το μαρτύριο των εν ψυχρώ εκτελέσεων και που ως εκ θαύματος είναι ακόμα ζωντανές, αφιερωμένες σε ένα και μοναδικό σκοπό! Να ξεσκεπάσουν τα εγκλήματα του κατακτητή της γης μας! Να περπατήσουν ελεύθερες στα κατεχόμενα εδάφη μας.

Συγκινητική η περιγραφή της Χαρίτας για την επιλογή του χώρου για το ησυχαστήριο της: «Όταν βρέθηκα για πρώτη φορά σε αυτό το μέρος, άρχισαν να κτυπούν η μια μετά την άλλη και ταυτοχρόνως οι καμπάνες των εκκλησιών από τα γύρω χωριά. Μονάγρι, Άγιος Γεώργιος, Δωρός, Συλίκου και των γύρω Μοναστηριών (Αρχαγγέλου Μιχαήλ, Παναγία Αμασγού, κ.ά). Ο ήχος τους με συνεπήρε και έτσι αποφάσισα να κτίσω εδώ ένα μικρό σπιτάκι για να ακούω τον ήχο των καμπάνων, για να πετάγομαι γρήγορα στην εκκλησία να εκκλησιάζομαι και να προσεύχομαι. Αυτός είναι ο παράδεισος μου». Αυτό κι αν είναι ταπεινότητα!

Η ιστορία της Χαρίτας Μάντολες με τους έξι αγνοούμενους μοιάζει απίστευτη! Η τελευταία διαδρομή του Γολγοθά της συμπληρώθηκε  το Σάββατο 19 Ιουλίου 2008 στη Λεμεσό, όπου κηδεύτηκαν τα μαρτυρικά οστά του πατέρα, του συζύγου και των δύο επ’ αδελφαίς γαμπρών της: Νεόφυτος Δαμασκηνός, Ανδρέας Σ. Μάντολες, Θεόδωρος Αχιλλέως και Φοίβος Κ. Κυπριανού.

«Ο πατέρας μου Σάββας Χατζημιχαήλ Τσιάκας», είπε η Ελένη, «πήγε στη Λάρισα να πολεμήσει κατά των Γερμανών, επειδή εκεί ζούσε ο Θείος του Γρηγόρης Σπανούδης και ο γιός του Σπύρος. Συνελήφθη και οδηγήθηκε στις γερμανικές φυλακές, όπου υπέστη φρικτά βασανιστήρια. Απελευθερώθηκε με το τέλος του πολέμου…». O Σάββας Χατζημιχαήλ Τσιάκας μαζί με τον αδελφό της Παναγιώτη, εκτελέσθηκαν εν ψυχρώ, στην περιοχή Ελιά της Κερύνειας, στις 21 Ιουλίου 1974, από τους Τούρκους εισβολείς. Η ίδια επέζησε ως εκ θαύματος.

• «Η ζωή στα κατεχόμενα ήταν μια κόλαση. Με πολύ μεγάλη δυσκολία κατάφερνα να διδάσκω στα παιδιά, αφού όλα γινόντουσαν κάτω από το βλοσυρό βλέμμα του κατακτητή. Η ζωή για τους εγκλωβισμένους, τότε, ήταν ένα πραγματικό μαρτύριο…..», λέει η Ελένη Φωκά.

Η Χαρίτα Μάντολες και η Ελένη Φωκά μπορούν να διηγούνται για μέρες τους καημούς και τα βάσανα της δικής τους ζωής στα χρόνια της κατοχής. Όχι μόνο από τους κατακτητές της γης μας, αλλά και από «δικούς μας ανθρώπους» που τις έβριζαν με ακατονόμαστες φράσεις στο οδόφραγμα! Και πολιτικοί που τους κλείνουν την πόρτα γιατί τις θεωρούν ενοχλητικές. Και δημοσιογράφοι που τις θεωρούν γραφικές, και πολίτες που τις χλευάζουν.. και πολλοί άλλοι που αγνοούν παντελώς την ύπαρξη τους! Κι όλα αυτά σε μια ημικατεχόμενη πατρίδα, όπου, κακά τα ψέματα, όποιος μιλά για την κατοχή, ενοχλεί!

Οι γυναίκες των οδοφραγμάτων και οι πρώτες εγκλωβισμένες Διδασκάλισσες (Ελένη Φωκά, Ανδρούλλα Βασιλείου και Δέσποινα Κολατσή Μουζούρη), προσπάθησαν να σώσουν την αξιοπρέπεια μας, αλλά εμείς ουδέποτε καταλάβαμε πόσο δύσκολο είναι αυτό το εγχείρημα. Και πόσο κόστος, ψυχικό κυρίως, συνεπάγεται για όσους το επιχειρούν. Οι γυναίκες που αντιστέκονται έκαναν όσα  δεν έκαναν Λευκωσία και Αθήνα, όλα τα χρόνια μετά το ΄74. Οι υπόλοιποι περιοριζόμαστε μόνο σε μεγάλα λόγια και κλαψουρίσματα!

• Και επειδή κάποιοι (γνωστοί – άγνωστοι) θα επιχειρήσουν ξανά να με χαρακτηρίσουν, μη πάει ο νους σας στον πόλεμο! Υπάρχουν πολλοί άλλοι, πολύ πιο ουσιαστικοί και αποτελεσματικοί τρόποι, για να αντιμετωπίσεις την αδικία, που για περισσότερο από 45 συναπτά έτη κάθεται αναπαυτικά πάνω στο σβέρκο μας!

Η Τουρκία έπρεπε να μας βρίσκει μπροστά της κάθε μέρα. Η Τουρκία έπρεπε να εγκαλείται να δώσει εξηγήσεις για όλα τα κακουργήματα της και όχι να προσπαθεί να γίνει ευρωπαία με τη δική μας μάλιστα συγκατάθεση, που μερικές φορές, φθάνει και ξεπερνά τα όρια της δουλικότητας!

Γυναίκες με το γυλιό της επιστροφής στον ώμο! Ποιος τις γνωρίζει σήμερα; Πολύ λίγοι έως ελάχιστοι!

(*) Δρ. Αυγουστίνος (Ντίνος) Αυγουστής
Αναπλ. Καθηγητής Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Από το Μονάγρι Λεμεσού
[email protected]

• Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες των συνεργατών της. 

Για την Ελλάδα: Ένα δείγμα της υπέρμετρης αγάπης που ένοιωθαν οι Έλληνες της Κύπρου